Door Tobias Lehner

Libanon wordt vaak als model gebruikt voor het Midden-Oosten, niet in de laatste plaats vanwege de relatieve stabiliteit van de interreligieuze betrekkingen binnen het land. Toch is het evenwicht verschoven en instabieler geworden nu steeds meer Christenen hun vaderland verlaten. Het hele land werd al langer geplaagd door economisch wanbeheer en corruptie, en door een politieke en bancaire crisis. In augustus 2020 werd Beiroet opgeschrikt door een van de meest gewelddadige explosies in vredestijd in de geschiedenis van de mensheid. De Libanese hoofdstad wordt daardoor geconfronteerd met een existentiële crisis.

Het leven in Beiroet is niet meer hetzelfde sinds de explosie vier maanden geleden. Hoe is de stemming in de stad vandaag de dag?

We zijn nog steeds geschokt door wat er in augustus is gebeurd. Herinneringen aan die afschuwelijke dag komen vaak terug, vooral als we de verwoeste huizen, kerken, scholen en ziekenhuizen zien, of als we een plotselinge herrie of donder horen. We kunnen niet anders dan herinnerd worden aan dat incident!

De stemming is nog steeds verontrust en angstig, maar ondanks alles bereiden we ons zoveel mogelijk voor op het komende feest en op de vernieuwing van ons geestelijk leven.

De christelijke wijken werden begin augustus bijzonder hard getroffen door de explosie, omdat ze dicht bij de haven liggen. Ook de kathedraal waar u pastoor bent, werd zwaar beschadigd. Kerk in Nood ondersteunt de wederopbouw. Hoe ver zijn de herstelwerkzaamheden nu, aan het begin van de winter, gevorderd?

Het herstel van de Maronitische kathedraal is een maand geleden begonnen, toen we met enkele tijdelijke maatregelen probeerden om verdere schade door de regen, die door het beschadigde dak en de verbrijzelde ramen en deuren kwam, te voorkomen. We verwachten het dak binnen enkele weken te kunnen repareren, terwijl voor de andere openingen, het repareren van de beschadigde ramen en deuren, dit werk nog steeds aan de gang is.

In hoeverre heeft de corona-pandemie de restauratie en de humanitaire hulpverlening beïnvloed?

De pandemie heeft het proces van de restauratie van de kathedraal vertraagd, vooral tijdens de twee weken van de lockdown periode. We moesten toen speciale vergunningen aanvragen om verder te kunnen gaan met de werkzaamheden en tegelijkertijd alle veiligheidsmaatregelen in acht nemen, zoals sociale afstand nemen, enzovoorts. Aan de andere kant hebben we geprobeerd de humanitaire hulp in stand te houden, omdat we met de economische crisis die het Libanese volk doormaakt, er nu meer moeten zijn voor onze broeders en zusters in nood. Het was riskant, maar door alle veiligheidsmaatregelen te nemen, hebben we onze missie toch op koers gehouden om hen allemaal beter van dienst te kunnen zijn.

Met name veel jongeren hebben direct na de ramp aangekondigd dat ze nu Libanon willen verlaten, omdat ze voor zichzelf geen toekomst meer zien in het land. Is dat in de praktijk ook gebeurd en wat betekent dat voor de christelijke gemeenschap in Libanon?

Uit de statistieken blijkt dat er meer dan 380.000 verzoeken om immigratie zijn ingediend bij de ambassades van de Europese Unie en landen in Noord-Amerika. De meeste daarvan zijn afkomstig van Christenen, die zich nu helaas vreemden in eigen land voelen. Dit heeft een negatieve invloed op de hele christelijke gemeenschap, omdat zij het grootste deel van haar best opgeleide jonge mensen verliest. Vandaar dat het aantal christenen in het land met de dag afneemt, wat de situatie ernstig aantast en nog meer druk legt op degenen die nog steeds in een situatie verkeren waarin ze misschien binnenkort worden vervolgd. Dit is geen samenzweringstheorie; het is de realiteit waarvan we getuige zijn geweest bij onze naaste buren, waaronder Syrië, Irak, Palestina, Jordanië…

Bent u, als u naar het nieuwe jaar kijkt, bezorgder, of wordt deze zorg gecompenseerd door hoop?

Hoop is altijd ons dagelijks brood, vooral in deze donkere tijden. Ondanks alles kijken we met hoop naar de toekomst, want we weten dat onze Heer Jezus Christus de Meester van de geschiedenis is, en dat in Zijn handen heel onze geschiedenis en ons leven ligt. Met Hem en door Hem zijn we er zeker van dat “alle dingen ten goede werken voor hen die God liefhebben” (Rom. 8,28).

In een verklaring gericht aan Kerk in Nood, omschrijft de kardinaal het drama dat zich maandag in de haven de hoofdstad van Libanon heeft voltrokken en roept hij op tot solidariteit.

“Beiroet is een verwoeste stad. Er is een ramp gebeurd door de mysterieuze explosie in de haven. Beiroet, de bruid van het Oosten en de vuurtoren van het Westen is gewond. Het is een oorlogsscène zonder oorlog. Vernietiging en verlatenheid in al haar straten, wijken en huizen.

Tientallen burgers hebben het leven verloren, duizenden zijn gewond geraakt. Ziekenhuizen, kerken, huizen, instellingen, hotels, winkels, hotels en diverse openbare en particuliere instellingen zijn verwoest. Honderden gezinnen zijn dakloos. Dit alles gebeurt terwijl Libanon zich juist in een staat van economisch en financieel bankroet bevindt, waardoor zij niet in staat is deze menselijke en stedelijke ramp het hoofd te bieden. Het Libanese volk is arm en noodlijdend.

De Kerk, die een hulpnetwerk heeft opgezet op het hele Libanese grondgebied, wordt vandaag de dag geconfronteerd met een nieuwe grote taak. Zij kan deze niet alleen aan om volledig solidair te zijn met de getroffen families, slachtoffers en gewonden en ontheemden en klaar te staan om hen te verwelkomen in haar instellingen.

In naam van de Kerk in Libanon bedank ik de staten die zich bereid hebben verklaard Beiroet, een verwoeste stad, te helpen. Ik richt me tot andere broederlijke en bevriende landen, tot de grote staten, evenals tot de Verenigde Naties, met de vraag om zich te mobiliseren en onmiddellijk hulp te bieden om, zonder enige politieke overweging, de stad Beiroet te redden. Want wat er is gebeurd, gaat verder dan politiek en conflicten. Ik doe ook een beroep op liefdadigheidsorganisaties in verschillende landen om Libanese gezinnen, in het bijzonder in Beiroet, te helpen, zodat hun wonden kunnen genezen en ze hun huizen kunnen herstellen.

De afgelopen jaren heeft Libanon te maken gehad met een reeks politieke, veiligheids-, economische en financiële rampen die interventies vereisen om het land te redden. Libanon, dat het alfabet aan de wereld heeft aangeboden, verdient de steun van broeders en vrienden om zijn hoofdstad te herstellen, door middel van de onmiddellijke oprichting van een ‘door de VN gecontroleerd fonds’ om de hulp te beheren.

Ik richt me tot u omdat ik weet dat u van Libanon houdt en dat u op deze oproep zult ingaan. Ik richt me tot u omdat ik weet hoezeer u wilt dat Libanon zijn historische rol in dienst van de mensheid, de democratie en de vrede in het Midden-Oosten en in de wereld terugkrijgt.”

Maandag 5 augustus 2020

Béchara Boutros kardinaal Rai
Patriarch van Antiochië en de Oriënt

Kerk in Nood steunt al vele jaren projecten in Libanon en heeft toegezegd te helpen waar mogelijk. Wilt u dit werk steunen? Maak dan uw gift over onder vermelding van ‘Ramp Libanon’ of doneer veilig en snel via deze website. 

“De restauratie en heropening van de kathedraal heeft zowel een symbolische als een praktische betekenis”, verklaart de Maronitische aartsbisschop Joseph Tobij van Aleppo in een interview met Kerk in Nood (ACN). “In symbolische zin is het een boodschap aan de parochianen en Christenen van Aleppo en van de wereld dat we ondanks ons afnemende aantal nog steeds in dit land zijn. Het herstel van de kathedraal is daarvan het bewijs.”

Raketaanvallen
De kathedraal van Sint-Elia, in de buitenwijk Al Jdeydeh van Aleppo, heeft een lange geschiedenis. Het huidige gebouw is gebouwd in 1873 en gerenoveerd in 1914. Het verving de oorspronkelijke kleine vijftiende-eeuwse kerk die op dezelfde locatie is gebouwd. Tijdens de Syrische burgeroorlog, tussen 2012 en 2016, ondervond de kathedraal schade door drie intensieve raketaanvallen en talloze minder ernstige aanvallen. De ergste schade vond echter plaats in 2013 toen de jihadistische rebellen de wijk van de stad binnendrongen en alle tekenen van het christendom probeerden te vernietigen.

Na vier jaar in puin te hebben gelegen, kon de kathedraal met Kerstmis 2016, toen dit deel van de stad was bevrijd van de rebellen, eindelijk zijn deuren weer openen. “We besloten een boodschap van hoop te sturen dat de Zoon van God geïncarneerd was en dat Hij nog steeds bij ons is. En dat Hij ons vergezelt in onze zorgen en pijnen en ze met ons meedraagt, zodat ze veranderen in een leven van hoop, geloof, liefde en dus een leven van heiligheid”, legt aartsbisschop Tobji uit. “Het moment tijdens de Mis toen het kind Jezus in de kribbe werd geplaatst, gemaakt van de ruïnes van het ingestorte dak, was zeer ontroerend. Samen met de mensen die de dienst bijwoonden, huilde en lachte ik tegelijkertijd. Iedereen klapte en juichen van vreugde.”

Tweederde Christenen vertrokken
De Christenen in Syrië leden enorm onder de burgeroorlog. Van de 1,5 miljoen christenen die vóór de oorlog in het land woonden, blijft naar schatting nog maar een derde over. De cijfers voor Aleppo zelf zijn vergelijkbaar: volgens bronnen van Kerk in Nood waren er vóór de oorlog ongeveer 180.000 Christenen in de stad. Er wonen nu naar schatting niet meer dan 30.000. De kathedraal bedient de maronitische katholieke gemeenschap die, hoewel niet de talrijkste in de stad, toch belangrijke sociale en humanitaire hulp voor het hele volk bieden. “Ons verlangen om te blijven is een ‘missie’, niet alleen omdat we hier zijn geboren of omdat we verplicht zijn om, tegen onze wil, hier te blijven. Wij Maronieten hebben geen andere plaats dan deze kathedraal. De beslissing om deze te restaureren lag voor de hand, zoals een familie het huis dat ons samenbrengt wil renoveren”, legt de aartsbisschop uit.

Thomas Heine-Geldern, uitvoerend president van Kerk in Nood International, stuurde vanwege de coronaviruspandemie een videoboodschap naar de mensen in Aleppo. “Ik ben bedroefd dat ik u niet kan vergezellen op deze dag van vreugde. Kerk in Nood is in de meest zware tijden met u geweest en het zou geweldig zijn geweest als we vandaag samen hadden kunnen vieren. Helaas laten de omstandigheden dit niet toe. We zien echter de kathedraal van Sint Elia en het is een wonder. Het is prachtig om het te zien schitteren in zijn vroegere pracht. Ik hoop dat het opnieuw het centrum van de hele christelijke gemeenschap zal worden, zoals het was voor deze vreselijke oorlog.”

Tussen 2011 en 2019 ondersteunde ACN International 900 projecten binnen Syrië voor een totale waarde van 38 miljoen euro. De donateurs van de pauselijke stichting hebben het grootste deel van de financiering voor de restauratie van de kathedraal verstrekt. Momenteel financiert Kerk in Nood nog steeds meer dan 100 kleinere en grotere projecten in het land. 

Terwijl Ricardo Mínguez spreekt, vullen zijn ogen zich met tranen als hij zich de ontberingen en het leed herinnert dat hij in het verleden heeft gekend. “We wachten hier al meer dan 25 jaar op. Velen van ons die aan deze onderneming begonnen zijn, hebben het land verlaten of zijn niet langer bij ons”, vertelt de oudere Cubaanse heer. Zijn gezicht is getekend door de jaren, rimpels spreken van een leven vol lijden. Ricardo spreekt over de katholieke gemeenschap in de buitenwijk van Antonio Guiteras, een gemeenschap van een honderdtal personen die voor het eerst werd gevormd in 1993 in de achtertuin van een privéwoning in deze buitenwijk aan de rand van Havana. De snelst groeiende buitenwijken sinds de Cubaanse revolutie telt vandaag de dag zo’n 30.000 inwoners.

Eerste kerk in Havana sinds revolutie 
De Antonio Guiterasbuurt is een van de lokale wijken in het gemeentelijk gebied van Oost-Havana, op ongeveer 8 kilometer van het oude centrum van de hoofdstad. Het is hier dat Ricardo’s droom werkelijkheidsd wordt in de vorm van een kerk. Daar kan de katholieke gemeenschap samenkomen om elkaar te ontmoeten en te bidden. Het wordt de eerste katholieke kerk in Havana, en slechts de tweede in het hele land, die gebouwd is op land dat door de staat is toegekend sinds de revolutie van 1969. De kerk is gewijd aan paus Johannes Paulus II, wiens bezoek aan Cuba in 1998 een “voor en na” moment betekende in de situatie van de katholieke Kerk in deze Caribische natie en in de betrekkingen tussen het Vaticaan en de Cubaanse regering in Havana. “Moge Cuba openstaan voor de wereld en moge de wereld openstaan voor Cuba”, was de historische uitdrukking die de Poolse paus gebruikte.

Hindernissen
We hebben veel moeilijkheden gehad om te beginnen. Meer dan een kwart eeuw lang konden we nauwelijks openlijk spreken over het katholieke leven, maar we kwamen samen en groeiden. En we baden voortdurend voor de mogelijkheid om een stuk land te hebben waarop we een kerk konden bouwen. Er waren veel moeilijkheden, van allerlei aard, maar uiteindelijk heeft president Raul Castro zijn handtekening gezet en dit stuk land toegekend”, herinnert Ricardo Mínguez zich. De meest recente hindernis was de coronapandemie, die het werk opnieuw bijna tot stilstand bracht. Helaas betekent de lockdown in het land dat de gemeenschap niet in staat zal zijn om de honderdste verjaardag van de geboorte van de heilige Johannes Paulus II op 18 mei van dit jaar te vieren. Ook op Cuba zijn alle liturgische vieringen sinds eind maart geannuleerd. Maar als er één ding is waar het Cubaanse volk aan gewend is, dan is het wel dat het niet opgeeft bij tegenslag.

Geïmproviseerde kerk
Ricardo is ‘koster’ van de huidige tijdelijke kerk – bestaande uit een dak en muren van metalen platen ter bescherming tegen wind en weer – die door de gelovigen wordt gebruikt tot de nieuwe kerk is gebouwd. Terwijl hij een beeld ophangt van de Goddelijke Barmhartigheid, een devotie waaraan ook de gemeenschap en de nieuwe kerk gewijd zijn, merkt hij op: “Hier hebben we nu alle diensten die straks in de kerk zullen plaatsvinden; bruiloften, communies, dopen. En we komen hier elke zondag bij elkaar om samen te bidden. Ik kom hier van te voren om de dingen klaar te maken, ik maak het altaar klaar, de foto’s, de stoelen… We hebben hier geleden onder kou, hitte, ongemak. Het werk is vertraagd door verschillende cyclonen en een orkaan, om nog maar te zwijgen van de enorme moeite die het kost om aan bouwmaterialen te komen. Maar nu zien we onze droom al bijna in vervulling gaan. We zullen er heel gelukkig zijn.” Ricardo herinnert zich iedereen die heeft geholpen om de huidige provisorische kerk uit te rusten. “De kardinaal gaf ons 20 witte stoelen, een diaken gaf ons zes tweedehands banken, terwijl andere mensen voor de altaarkleedjes hebben gezorgd… Toen ik ben gaan rondneuzen gaven mensen me oude stoelen, die ik in elkaar schroef en repareerde zodat we tenminste genoeg stoelen hadden voor iedereen en iemand hoefde te staan. Op de grote feestdagen zijn er meer, maar tijdens onze gewone zondagmissen zijn we meestal met zo’n zeventig of tachtig mensen.”

Nieuwe kerk moeizaam
De nieuwe kerk is discreet, bijna een symbool van de Cubaanse kerk van de 21e eeuw. Eenvoudig van structuur en met amper 335 m² vloeroppervlak lijkt het op een kleine architectonische David die strijdt met de Goliath van twee torenhoge appartementengebouwen ernaast.. appartementen van waaruit men – sommigen hoopvol, anderen sceptisch – neerkijkt op de voortgang van de bouwwerkzaamheden. Wat Ricardo niet weet, is dat zowel de financiering als de bouw van de nieuwe kerk een even moeilijke reis zijn geweest als die van de geïmproviseerde jerj. In het gebouw is het materiaal opgenomen van het altaar dat door paus Benedictus XVI werd gebruikt tijdens zijn bezoek aan Havana in 2012. Ook hebben diverse katholieke organisaties, waaronder Kerk in Nood, het project sinds 2014 ondersteund. Het was de in 2019 overleden Cubaanse kardinaal Jaime Ortega die zelf op 18 maart 2015 de eerste steen legde. Tijdens de plechtigheid benadrukte hij de symbolische betekenis van de plaats “waar een Kerk van levende stenen, u zelf, volhardde in het geloof en vanaf het begin de Christus van Barmhartigheid heeft vereerd en grote devotie heeft gehad voor de heilige Paus aan wie deze parochie is opgedragen.”

Ricardo herinnert het zich nog goed. “Toen hij kwam, was er niets. Maar net zoals de paus gaat waar hij nodig is, zelfs naar eenvoudige plaatsen, zo kwam de kardinaal ook hier toen er niets anders was dan een eenvoudige achtertuin.” Ontroerd vertelt Ricardo, die in zijn leven veel heeft meegemaakt, hoe hij werd uitgenodigd om de Heilige Mis bij te wonen tijdens het historische bezoek van de heilige Johannes Paulus II. “Ja, ik heb veel dingen meegemaakt en ik leef er nog steeds mee! Want dit is een grote droom, die weldra werkelijkheid zal worden. Sommige mensen dachten dat we gek waren omdat het ons allemaal zoveel kostte. ‘Hoe zullen ze ooit een kerk kunnen bouwen?’, vroegen ze zich af. Maar het land moet vooruitgang boeken, nieuwe dingen doen, en zorg dragen voor wat we wel hebben. We hebben deze kerk nodig en we zullen het verkrijgen”, besluit Ricardo.

Helpt u mee om de laatste fase van de bouw te financieren, zodat Ricardo en zijn medeparochianen snel de Heilige Mis kunnen vieren in een gebouw waarin ze anderen kunnen uitnodigen? Doneer dan via deze website of maak uw gift over onder vermelding van ‘Kerk Cuba.’

Abnee Baitak is een nieuwe wijk van de stad Madinat as-Sadis min Uktubar, letterlijk vertaald de Stad van 6 oktober, niet ver van de hoofdstad Caïro. De wijk werd in opdracht van de Egyptische regering gebouwd, vooral om jonge gezinnen woonruimte te bieden. De nieuwe voorstad mist echter nog steeds een katholieke kerk. De gezinnen moeten dit moment meer dan 20 km door het drukke verkeer om naar de dichtstbijzijnde katholieke kerk te gaan.

In 2015 verleende de Egyptische premier een vergunning voor de bouw van de katholieke kerk. Omdat het in Egypte verre van eenvoudig is om dergelijke vergunningen te verkrijgen, werd snel met de bouw begonnen. Dankzij uw gift konden we meteen helpen met 30.000 euro, waardoor de bouw van de nieuwe kerk en het bijbehorende gemeenschapscentrum voor pastorale en sociale activiteiten nu in een vergevorderd stadium is. Om het werk af te ronden, is een verdere bijdrage van 30.000 euro nodig.

Helpt u mee om deze plaats van evangelisatie en missie klaar te maken? Doneer dan online via deze website of maak uw gift over onder vermelding van code 143-01-19. Uw gift gaat naar dit project of soortgelijke projecten in de regio.