Het bisdom Osogbo brengt moslim- en christelijke leiders samen om spanningen te verminderen en het soort interreligieuze conflicten te vermijden dat honderden, zo niet duizenden doden heeft veroorzaakt in andere delen van het land.
Interreligieuze harmonie essentieel
“Het bisdom telt ongeveer vijf miljoen inwoners. Ongeveer drie miljoen daarvan zijn moslims en twee miljoen christenen, waaronder ongeveer 600.000 katholieken”, zegt bisschop John Oyejola van Osogbo tijdens een bezoek aan het internationale kantoor van Kerk in Nood (ACN) in Duitsland. De bisschop voegt eraan toe dat ondanks het feit dat ze een minderheid vormen, katholieken de meeste projecten en instellingen voor sociale ontwikkeling en hulp in de regio leiden.
Vanwege de demografische situatie gelooft bisschop John dat het opbouwen van harmonie tussen de religies essentieel is om de vrede te bewaren en de Kerk in staat te stellen haar missie uit te voeren. “We kunnen het christendom niet prediken als er geen vrede is. Laten we dus met iedereen vrede sluiten. Wij respecteren uw religie, respecteert u alstublieft de onze.”
Wat er in Osogbo is gebeurd, gaat echter veel verder dan alleen wederzijds respect en heeft de vorm aangenomen van een diepe vriendschap, zegt pater Peter Akinkunmi. Hij volgde een cursus Arabische en Islamitische studies in Rome voordat hij naar Nigeria terugkeerde om de functie van diocesaan directeur voor de interreligieuze dialoog op zich te nemen.
Eenheid 15 jaar geleden verbrijzeld
Pater Akinkunmi zegt dat de relaties tussen christenen en moslims van oudsher erg goed waren in de staat Osun, maar dat dit ongeveer 15 jaar geleden begon te veranderen. De toenemende vervolging in het noorden van het land dwong toen veel mensen uit het zuidwesten om terug te keren naar hun thuisland. “De verhalen waarmee ze terugkwamen, de verhalen en de mentaliteit begonnen onze jeugd te beïnvloeden. Ze zagen mensen met lege handen terugkomen, hun levens verwoest, en dit begon bitterheid te kweken.”
De situatie werd nog erger toen de lokale overheid een wet aannam die moslimmeisjes toestond om de hijab te dragen in christelijke scholen. “De moslim- en christengemeenschap sleepten elkaar voor de rechter en de rechtbanken stelden wetten in het voordeel van de moslims op. Dat was de druppel. Alle punten van eenheid tussen christelijke en moslimleiders werden verbrijzeld, en ze kwamen niet meer samen in de verschillende fora voor dialoog”, zegt pater Peter.
Diepe vriendschap
Toen bisschop Oyejola in 2016 aantrad, waren de relaties bevroren, maar hij nam het initiatief om het vertrouwen weer op te bouwen. Wat begon als goede wensen en beleefdheidsbezoeken aan de groot-imam groeide al snel uit tot een goede vriendschap. De twee religieuze leiders wisten dat ze hun invloed moesten aanwenden voor het welzijn van de hele gemeenschap. Ze begonnen samen te overleggen en zich uit te spreken over belangrijke kwesties, “om een nieuwe visie te creëren van christelijk en islamitisch leiderschap, samen optrekken voor het welzijn van de hele staat”, zegt pater Peter.
Deze nieuwe sfeer van dialoog begon al snel vruchten af te werpen. “De meest gevoelige periode in ons leven als natie zijn altijd de verkiezingen geweest. De staat Osun is bovendien bijzonder omdat we onze gouverneursverkiezingen acht maanden voor de algemene en presidentsverkiezingen houden. Dus Osun is meestal de politiek meest gespannen staat van het land.”
“We organiseerden een Forum voor de Bevordering van Vrede en Solidariteit met de steun van Kerk in Nood (ACN). Het ging erom dat de bisschop en de groot-imam, met hun assistenten, bij elkaar kwamen zitten en de ontwikkelingen in de staat bekeken. Wat is de situatie? Hoe bereiden we ons voor op de verkiezingen? En zich dan uitspreken over zaken die de vrede in de gemeenschap zouden kunnen bedreigen.”
Het door Kerk in Nood gefinancierde programma omvat ook een wekelijkse live radio-uitzending waarin diverse religieuze leiders inzicht geven in de leer van hun religieuze traditie met betrekking tot vrede en interreligieuze broederschap. Ook waren er rond verkiezingstijd gezamenlijke persconferenties door christelijke en islamitische religieuze leiders en door christelijke en islamitische vrouwen.
Afstand nemen van beschuldigingen
Het resultaat waren een aantal vreedzame verkiezingen. Bij de laatste werd een christelijke gouverneur gekozen, wat een heel nieuw probleem dreigde te veroorzaken. “Een groep genaamd Muslim Rights Concern begon de gouverneur te bekritiseren en beschuldigde hem ervan voornamelijk christenen te benoemen en de islamitische gemeenschap te negeren. Dit soort kwesties dreigden de bitterheid weer aan te wakkeren. Maar de lokale islamitische gemeenschap sprak zich uit en distantieerde zich volledig van de uitspraken, door te zeggen dat zij niet de mening van de moslims in de staat Osun vertegenwoordigen.”
Pater Peter herinnert zich een derde geval toen gewelddadige anti-regeringsprotesten over instabiele valuta en brandstoftekorten het hele land op zijn grondvesten deden schudden. “Religieuze leiders uit de gemeenschappen werden opgeroepen voor seminars en workshops om na te denken over hoe de situatie te beheersen, zodat die niet zou escaleren in geweld. Als gevolg daarvan werd er op vrijdag en zondag in de preken speciale aandacht besteed aan het aansporen van mensen tot vreedzaam gedrag, en in de staat Osun waren er geen protesten.”
Bisschop Sheikh
Het vertrouwen tussen de gemeenschappen is zo gegroeid dat moslimvertegenwoordigers werden uitgenodigd om de diocesane synode bij te wonen, en de groot-imam verleende de eretitel van sheikh aan bisschop Oyejola. Daarbij legde hij uit dat de term in het Arabisch verwijst naar een wijze oude man.
“De voortdurende samenwerking tussen de imam en de bisschop, die we via dit project in de media bekend hebben gemaakt, heeft het vermogen van politici om religie te gebruiken om onze mensen te manipuleren, al geneutraliseerd”, zegt pater Peter. Volgens bisschop Oyejola zijn naburige bisdommen begonnen het model dat in Osogbo wordt gebruikt te kopiëren.
Ook andere instellingen in Osun hebben het voorbeeld gevolgd. Voor de recente verkiezingen kwamen de lokale afdelingen van de Federatie van Moslimvrouwen en van de vrouwenafdeling van de Nationale Christelijke Associatie samen om met succes te lobbyen om zwangere vrouwen, zogende moeders en oudere dames voorrang te geven in de stemhokjes. Ook bij liefdadigheid wordt niet langer als eerste gekeken naar de geloofovertuiging.
De grote vruchten van dit project zouden niet mogelijk zijn geweest zonder de steun van Kerk in Nood, zegt bisschop Oyejola, die de donateurs van de pauselijke stichting dankbaar is. “We willen het volhouden en ervoor zorgen dat we meer resultaten boeken, want wat we nodig hebben is vrede.”
