“De Oekraïners voelen zich heel erg moe. De mensen zijn uitgeput, want er is geen teken dat er een einde komt aan het conflict”, aldus groot-aartsbisschop Shevchuk. “De bevolking is vreselijk getraumatiseerd door de oorlog, en de hamvraag is hoe we met dit trauma omgaan. De toekomst van het land is met deze kwestie verbonden. Ongeveer 80% van de bevolking is door deze oorlog getroffen. Sommigen zijn lichamelijk gewond, maar bovenal zijn ze in hun ziel verwond. En dan hebben we ook nog psychologische trauma’s, die ik uit de eerste hand kan zien. Telkens als ik reis, kan ik een aantal nachten niet slapen, terwijl mijn hersenen wennen aan de geluiden om me heen. Als Kerk is het een van onze eerste verantwoordelijkheden om voor onze priesters te zorgen. Meer dan 50% van hen heeft ons verteld dat ze uitgeput zijn.”
Therapeutisch bezoek
“In deze context hebben het bezoek van Kerk in Nood en haar betrokkenheid bij Oekraïne een therapeutisch effect op ons gehad. Meer dan de humanitaire hulp, is de menselijke relatie van vitaal belang. Ik kan mijn pijn, maar ook mijn dromen met jullie delen”, verzucht Shevchuk. “De oorlog die we nu in Oekraïne meemaken is niet langer een open oorlog of een directe aanval. Het is een uitputtingsoorlog. Hoe kunnen we voorkomen dat we instorten van uitputting? Alleen authentieke liefde wordt nooit moe van de strijd, authentieke waarden zullen ons helpen om de wanhoop te overwinnen”, benadrukte hij.
Angst om vergeten te worden
Aartsbisschop Shevchuk benadrukt de ernst van de situatie waarmee Oekraïne tijdens deze tweede oorlogswinter wordt geconfronteerd, vooral wat betreft het elektriciteitsnet. In 2022 werd ongeveer 60% van de elektrische infrastructuur van het land verwoest in de oorlog. Men schat dat tot 75% van de Oekraïners deze winter afhankelijk zal zijn van generatoren voor elektriciteit en verwarming.
Op 2 december werd Kiev getroffen door een van de ernstigste bombardementen tot nu toe, om nog maar eens aan te geven hoe urgent de situatie is. Volgens de leider van de Grieks-katholieke Kerk zijn de Oekraïners bang dat de wereld hun oorlog zal vergeten, waardoor de humanitaire hulp zou kunnen afnemen en de bevolking in grote nood zou kunnen komen te verkeren.
Verdeeldheid
De oorlog in Oekraïne heeft voor verdeeldheid en wrok in de samenleving gezorgd, en pijn is voor veel Oekraïners een dagelijkse realiteit geworden. “Vandaag de dag is er een scheidslijn, afhankelijk van de ervaring die men met de oorlog heeft gehad”, legt Shevchuk uit. Families hebben ook onder deze verdeeldheid geleden. Er is een breuk tussen degenen die het land verlieten en degenen die bleven, tussen echtgenoten die aan het front dienden en hun geëvacueerde vrouwen, en tussen degenen die de oorlog in het westen van Oekraïne meemaakten en degenen in het oosten.”
Verzoening en vergeving
De aartsbisschop benadrukt dat het belangrijk is om samen deze verschillen te overwinnen en een nieuwe samenleving op te bouwen die gebaseerd is op respect en tolerantie. “De gevoelens van verlatenheid en wrok jegens anderen zijn ook sociologische oorlogswapens. Het is gemakkelijk om een zondebok te zoeken, iemand om overal de schuld van te geven”, zei hij.
Te midden van de tegenspoed doet mgr. Shevchuk daarom een oproep tot verzoening en vergeving als onderdeel van het proces om trauma’s te boven te komen. “Het is belangrijk dat haat geen vat krijgt op de harten van mensen. Wanneer angst en haat onze beslissingen overnemen, worden we er slaven van. Hoewel haat een normale reactie is op de agressie waaronder we lijden, betekent toegeven aan haat dat ik het in mijn hart laat winnen”, legde hij uit.
Kerk in Nood heeft haar hulp aan de rooms-katholieke en Grieks-katholieke Kerk in Oekraïne geïntensiveerd sinds de Russische invasie in 2022. Sinds februari 2022 hebben donateurs met meer dan 15 miljoen euro bijgedragen aan ruim 600 projecten. Die hulp werd gebruikt om priesters, religieuzen en seminaristen te ondersteunen en om door de Kerk gerunde projecten voor de opvang van ontheemden te financieren. Verwarmingsprojecten waren een bijzonder aandachtspunt, net als de renovatie van beschadigde gebouwen en de aankoop van voertuigen om de Kerk te helpen haar pastorale en hulpverlenende werk uit te voeren. Op het gebied van pastorale zorg financiert Kerk in Nood allerlei initiatieven op het gebied van jeugdpastoraat, waaronder kampen voor kinderen. Een belangrijk aspect is ook het subsidiëren van vormingscursussen voor traumaverwerking.
