Ten minste vier christenen zijn de afgelopen dagen door jihadisten in het noorden van Mozambique vermoord, tijdens de laatste golf van aanvallen van een opstand die in 2017 begon. Volgens schattingen van de VN zijn naar schatting 128.000 mensen uit de getroffen regio gevlucht.

Volgens bisschop Alberto Vera van Nacala, zijn sinds 10 november meerdere nederzettingen aangevallen en honderden huizen in brand gestoken. Er zijn ook berichten over ontvoeringen van mensen, waaronder vrouwen en kinderen, door de terroristen, die trouw hebben gezworen aan Islamitische Staat (IS).

Situatie zeer verwarrend

“Het was een week van terreur en veel leed. Ouders en hun kinderen moesten naar veiliger oorden vluchten. Duizenden gezinnen lijden. Ze proberen aan de terroristen te ontsnappen, maar de situatie is zeer verwarrend. Op sommige plaatsen is het merendeel van de huizen in brand gestoken en zijn mensen gedood”, aldus de bisschop in een bericht aan Kerk in Nood (ACN).

 “Er heerst terreur in het hele district Memba en ook in het noorden en oosten van het district Eráti. Memba is nu een verlaten stad”, zei hij. “In ten minste één van de dorpen zijn vier christenen vermoord. Een van hen is onthoofd. Er zijn ook berichten dat ten minste twee kapellen door de opstandelingen zijn verwoest.

Volksverhuizing door aanvallen

Volgens schattingen van de Verenigde Naties (OCHA) zijn ongeveer 128.000 mensen uit de getroffen regio's gevlucht. De angst voor nieuwe aanvallen en de aanhoudende onveiligheid blijven nieuwe volksverhuizingen veroorzaken. Ook heeft een uitbraak van cholera Memba getroffen.

Bisschop Vera: “De Kerk ondersteunt iedereen die zij kan helpen. We hebben vooral voedsel nodig, basisbenodigdheden voor de meest behoeftigen, vooral vrouwen en kinderen, en ook voor onze priesters. We vragen de regering van Mozambique om de terroristen te bestrijden. Niet alleen met militaire middelen, maar ook door middel van dialoog en internationale bemiddeling.”

Bid vurig

“Bid alstublieft voor ons, want dit is een onbegrijpelijke en ondraaglijke situatie. We vragen God om ons te helpen en ons vrede te schenken. Dank u en moge de Heer u zegenen. Bid alstublieft vurig voor ons, want we hebben het hard nodig”, besluit bisschop Alberto Vera in zijn boodschap aan Kerk in Nood (ACN).

Mozambique werd in het in oktober gepubliceerde Rapport over de godsdienstvrijheid in de wereld 2025 aangemerkt als een land waar vervolging plaatsvindt. De situatie in Cabo Delgado is de belangrijkste bron van zorg in dit land met iets meer dan 32 miljoen inwoners.

Kerk in Nood (ACN) heeft het bisdom Nampula ondersteund met verschillende projecten, waaronder hulp aan ontheemden, psychosociale ondersteuning voor getraumatiseerde gemeenschappen en het aan de kaak stellen van illegale landbezettingen die kerkelijke eigendommen treffen. Met uw hulp kan de katholieke Kerk er zowel geestelijke als praktische hulp te bieden aan gemeenschappen in nood.

Zuster Aparecida verleent traumazorg in Mozambique, waar velen dierbaren of ‘slechts’ materiële bezittingen hebben verloren door terroristische aanslagen. Voor hen is het werk van religieuze zusters in het bisdom Pemba, ondersteund door weldoeners van Kerk in Nood, een reddingsboei in stormachtige tijden.

Zuster Aparecida Queiroz, een religieuze zuster van de Congregatie van de Dochters van Jezus is afkomstig uit Brazilië. Ze werkt sinds 2017 in Mozambique. Een deel van haar missie daar is om te helpen hun trauma's als gevolg van geweld te overwinnen. Het gaat om duizenden mensen die door terrorisme ontheemd zijn geraakt in de provincie Cabo Delgado, in het noorden van het land,

Leven opnieuw opbouwen

Met de financiële steun van weldoeners van Kerk in Nood biedt en coördineert de zuster de psychosociale en geestelijke ondersteuning van de verschillende congregaties aan de ontheemden in het bisdom Pemba.“Ze zijn volledig verloren door hun trauma”, vertelt zuster Aparecida. “Dit werk helpt hen om hun leven opnieuw op te bouwen.” 

Het noorden van Mozambique wordt geteisterd door een islamitische opstand die sinds 2017 meer dan 6.000 levens heeft geëist. De aanslagen hebben ertoe geleid dat meer dan een miljoen mensen hun huizen zijn ontvlucht op zoek naar veiligheid. Sommigen zijn alleen gevlucht uit angst om getroffen te worden, anderen zijn direct het slachtoffer geworden van aanvallen. Ongeacht hun persoonlijke verhaal heeft iedereen iets verloren.

Identiteit verloren

“We hebben het over mensen die alles hebben verloren, niet alleen materiële goederen, maar ook hun identiteit. Veel van deze mensen hebben familieleden verloren, op de meest brute wijze.”

Vaak merkt de zuster dat materieel verlies het minste van hun zorgen is. Het diepe psychologische trauma kan echter verlammend werken, doordat mensen elk positief perspectief op het leven verliezen. “Door ons werk helpen we mensen hun leven weer op te bouwen. Hun identiteit weer te vinden, hun pijn te verwerken en weer mens te worden, weer te gaan werken en dromen. Ons werk, individueel of in groepen, helpt mensen om te herstellen.”

Groepssessies

“We houden groepssessies waar mensen hun zelfvertrouwen terugkrijgen. Ze praten en werken met hun handen. Wanneer mensen ontheemd raken, verliezen ze vaak hun referentiepunt. Het werk helpt hen om weer van hun leven te genieten, om zich uit te drukken zoals ze dat vroeger in hun dorpen deden. Ze uiten een vreugde die ze sinds de aanval niet meer hadden gevoeld.”

Door de groepssessies ziet zuster Aparecida het vertrouwen terugkeren in de ogen van haar patiënten. “De groep dient als steun en als een manier om het vertrouwen te herstellen. De aanvallen voeden wantrouwen. Hier leren ze weer vertrouwen te hebben in hun gemeenschap, en dat vieren ze samen.”

De weldoeners van Kerk in Nood ondersteunen de Kerk in Mozambique vooral in de noordelijke provincie Cabo Delgado. Naast ondersteuning voor traumazorg, noodhulp en pastorale ondersteuning aan ontheemden, helpt de organisatie de Kerk er ook met transportmiddelen voor de pastorale werkers. Helpen kan hier.

Aartsbisschop Séamus Patrick Horgan heeft zojuist een diplomatieke missie voltooid in het gebied dat het zwaarst getroffen is door de huidige burgeroorlog in Soedan. Tegenover Kerk in Nood (ACN) beschreef pater Jorge Naranjo, een Spaanse missionaris met een lange staat van dienst in de regio, de diepe impact van dit bezoek.

De tiendaagse reis, die pastorale steun aan de Soedanese gelovigen combineerde met diplomatie op hoog niveau, begon op 11 september in Port Sudan. Het bezoek vormde een symbolische inspanning van het Vaticaan in een land dat wordt geteisterd door geweld. De burgeroorlog, die sinds 2023 wordt, heeft geleid tot de ineenstorting van de politieke, civiele en kerkelijke infrastructuur.

Slechts drie priesters op 23 parochies

Met hulp van de Soedanese regering, die het reizen over beschadigde wegen en langs militaire controleposten vergemakkelijkte, kon aartsbisschop Horgan de buitenwijken van Khartoum bezoeken. Een groot deel van de bevolking is daar vanuit het centrum van de “verwoeste en lege” stad naartoe verhuisd. De hoofdstad is het epicentrum geworden van het conflict tussen de Soedanese strijdkrachten (SAF) en de Rapid Support Forces (RSF). Maandenlang lag een groot deel van de stad onder beleg.

De nuntius, die in verschillende parochies in de hoofdstad de heilige Mis vierde, kon er de moeilijke situatie van de gemeenschap ervaren. “Zij hebben ondanks de aanwezigheid van RSF-milities in het gebied stand gehouden”, legt pater Naranjo uit. “Het uitgestrekte grootstedelijke gebied van Khartoum, dat vóór de oorlog acht miljoen inwoners en 23 parochies telde, wordt momenteel bediend door slechts drie priesters: twee diocesane en één Comboni-missionaris.”

“Catechisten zijn de ware pijlers van de Kerk”

 “Door het pastorale vacuüm hebben de catechisten een centrale rol gekregen. Zij zijn het die het geloof levend houden door middel van zondagse liturgieën van het Woord. Zij zijn hier de ware steunpilaren van de Kerk”, zegt de Comboni-missionaris, die door het conflict ook uit de hoofdstad is verdreven en nu in Port Sudan woont.

De aartsbisschop bezocht ook de christelijke gemeenschappen in Shendi, Omdurman en Atbara, een stad aan de oever van de Nijl. Aartsbisschop Michael Didi van Khartoem vestigde zich daar tijdelijk toen de oorlog uitbrak.

Dialoog met de regering en andere christelijke gemeenschappen

In Port Sudan, waar de nuntius zijn missie beëindigde, ontmoette hij onder meer de minister van Buitenlandse Zaken, de minister van Religieuze Zaken en de directeur van de inlichtingendienst. De Vaticaanse diplomaat dankte de regering voor haar rol in de evacuatie van de Salesiaanse zusters die maandenlang vastzaten in de wijk Al-Shajara in Khartoum. Ook benadrukte hij het belang van het respecteren van de rechten van de christelijke minderheid in het land. “Concreet vroeg hij om het belang van de rol van de Kerk en haar juridische status te respecteren in de nieuwe grondwet die momenteel wordt opgesteld”, aldus pr. Naranjo.

Tot slot had de nuntius een ontmoeting met leiders van de Anglicaanse en de Koptische Kerk, en met de Soedanese Raad van Kerken. Deze deed een beroep op het Vaticaan om zijn diplomatieke invloed aan te wenden om “te blijven werken aan vrede.” Ook sprak de raad de wens uit dat de paus in de toekomst een bezoek brengt aan Soedan.

Op 1 oktober begint in Burkina Faso het nieuwe schooljaar. Voor duizenden kinderen is dit echter geen vanzelfsprekendheid. In regio’s als Fada N’Gourma en Pama houden terreuraanslagen gezinnen uit elkaar. Mijnen en geweld maken de wegen onbegaanbaar. Jongeren vragen zich af of ze nog een toekomst hebben in hun eigen land.

Vorig jaar konden 222 kinderen uit Pama dankzij Kerk in Nood (ACN) hun schoolgeld betalen. Dit jaar hoopt broeder Alain Toughma van de Missionaire Broeders van het Platteland opnieuw op steun voor ‘zijn’ 235 leerlingen – allemaal afkomstig uit gezinnen die moesten vluchten.

Jongeren: sleutel tot vrede

Naast onderwijs ontving de bevolking ook voedselhulp: maïs, rijst, zout en olie hielden honderden gezinnen letterlijk in leven. “Dat heeft veel levens gered,” zegt broeder Alain dankbaar.

Sinds 2015 zucht Burkina Faso onder terreur. Vooral jongeren vragen zich af hoe ze een toekomst kunnen opbouwen. Paus Franciscus riep hen vorig jaar op om “op hun eigen plek vrede te stichten”. Dat geeft hoop, benadrukt broeder Alain: “Investeren in jongeren is nooit tevergeefs. Daarom danken wij de weldoeners van Kerk in Nood, die onderwijs en voedselhulp mogelijk maken.”

Nieuwe noden: geestelijke begeleiding

De broeders vragen nu ook hulp voor geestelijke en psychologische zorg. De bevolking lijdt onder zware trauma’s. Daarom willen zij een centrum oprichten nabij de hoofdstad Ouagadougou, om mensen te helpen verwerken wat zij hebben meegemaakt – ook wanneer vrede terugkeert.

Hoewel sommige regio’s rustiger lijken, blijft het oosten van Burkina Faso extreem gevaarlijk. Dorpen zijn onbewoonbaar, landbouwgrond is met mijnen bezaaid en priesters kunnen gebieden alleen bereiken per vliegtuig of in een konvooi onder begeleiding van het leger. Terroristen maken gebruik van drones en afstandsbommen, wat het werk van leger en vrijwilligers bemoeilijkt.

Hoopvolle tekenen van geloof

Ondanks alles groeit de Kerk. In oktober legden zes novicen hun eerste geloften af en werden vier jonge mannen postulant. Ook jongeren uit Togo en Benin sluiten zich aan. “Er is zeker een rustige periode,” zegt broeder Alain voorzichtig. “Maar de vijand is onvoorspelbaar. Toch hervestigen steeds meer mensen zich in dorpen en blijven wij hen nabij – met geloof, onderwijs en voedsel.”

Een bezoek van een priester brengt vaak hun hoop, geloof en vertrouwen in God terug.

• Voor 350 euro krijgt een gezin een half jaar eten én geestelijk voedsel
• Met 13 euro geeft u één gezin een week eten
• Met 67 euro voor transportkosten kan een priester een maand lang pastorale zorg bieden in een kamp

In de parochie Saint Joseph van Manguredjipa in het oosten van Congo (DRC) zijn op 8 en 9 september minstens 64 mensen gedood bij een aanval door de islamitische rebellengroep ADF. De meeste slachtoffers namen volgens lokale bronnen van Kerk in Nood (ACN) deel aan een wake.  

De aanvallers gebruikten vuurwapens en hamers. De staken selectief huizen in brand, wat erop wijst dat dit een vooropgezette terreurdaad was. De aanval wordt toegeschreven aan de Allied Democratic Forces (ADF). Deze islamitische rebellengroep komt oorspronkelijk uit Oeganda. In 2019 heeft de ADF zich formeel aangesloten bij de Islamitische Staat in Centraal-Afrika (IS-CAP).

Eerdere bloedbaden

De groep is verantwoordelijk voor eerdere bloedbaden in Oost-Congo. Deze worden gekenmerkt door extreem geweld tegen burgers, met name christenen. Op 27 juli vermoorden de militanten minstens 40 mensen tijdens een gebedswake in een kerk in Komanda. In februari werden meer dan 70 lijken gevonden in een protestantse kerk in Lubero. Velen van hen hadden hun handen gebonden en waren onthoofd.

De situatie in Oost-Congo kan alleen maar als rampzalig worden omschreven. Het geweld is in de hele regio Noord- en Zuid-Kivu geïntensiveerd, wat heeft geleid tot massale ontheemding van de bevolking en een ernstige humanitaire crisis. Ondanks de staat van beleg en een sterke aanwezigheid van Congolese strijdkrachten, Oegandese troepen en een VN-missie, gaan de aanvallen door.

Oproep tot gebed

De Congolese bisschoppenconferentie rouwt en klaagt dat de bevolking in deze regio's nog steeds te lijden heeft onder moorden en ontvoeringen. Bisschop Melchisédech Sikuli Paluko van Butembo-Beni: “Aan alle families die getroffen zijn door dit zoveelste gruwelijke bloedbad [...] en aan alle gelovigen van de parochie betuigen wij onze geestelijke nabijheid. Moge God, de Meester van het Leven, ons sterken door de voorspraak van de Heilige Maagd Maria, troosteres van de bedroefden, en ons voorbij de woestijn van het huidige lijden leiden naar duurzame vrede.”

Kerk in Nood (ACN) sluit zich aan bij de oproep tot gebed voor slachtoffers van deze nieuwe gruweldaad, voor hun families en voor de hele christelijke gemeenschap. De katholieke hulporganisatie bevestigt haar engagement voor de Kerk in de DRC, een van de tien landen die de meeste hulp ontvangen. Ook roept de organisatie de internationale gemeenschap op tot dringende maatregelen om burgers te beschermen, de godsdienstvrijheid te waarborgen en te werken aan een duurzame vrede in deze regio, die gebukt gaat onder het juk van meer dan 120 milities en gewelddadige groeperingen.

Op zaterdag 30 augustus is priester Augustine Amadu vermoord in zijn parochiehuis in Sierra Leone. Pater Amadu was een vriend van Kerk in Nood (ACN). Zijn dood is een tragisch verlies voor de Kerk in het bisdom Kenema.

Pater Augustine Amadu werd dood aangetroffen door parochianen na wat vermoedelijk een overval was. Volgens een autopsie kreeg de priester een harde klap op zijn hoofd. Vervolgens werd hij gewurgd door zijn belagers. Die kwamen volgens de politie het huis binnen  via een beschadigd raam. Het onderzoek en de zoektocht naar de daders is nog gaande.

Na vijf jaar dienst in de Onbevlekte Ontvangenis parochie, bereidde pater Amadu zich voor om op zondag 31 augustus zijn afscheidsmis op te dragen. Hij zou naar een nieuwe missie in de Sint Jan-parochie in Kailahun verhuizen.

Vriend van Kerk in Nood

Pater Augustine was een vriend van Kerk in Nood (ACN). Ulrich Kny, de projectdirecteur voor Sierra Leone, bezocht pater Augustine nog in 2022 in zijn parochie. Met de hulp van weldoeners van Kerk in Nood had de parochie het dak van de kerk kunnen herbouwen.

Kny is geschokt door de misdaad. “Toen we de parochie bezochten, was de gemeenschap zo opgewonden dat pater Augustinus binnenkort zijn intrek zou nemen in de pastorie die hij ons liet zien. Het is erg triest dat hij het slachtoffer is geworden van zulk verschrikkelijk geweld.”

Gebed voor zielenrust

 “Namens Kerk in Nood betuigen we ons diepste medeleven aan alle mensen die getroffen zijn door de plotselinge dood van pater Augustinus. We bidden voor zijn familie en vrienden, zijn broeders in het priesterschap, zijn parochianen en alle mensen van God in het bisdom Kenema. Samen met u bidden wij voor de rust van zijn ziel met de zekere hoop dat hij mag genieten van het eeuwige leven in de genade van de barmhartige God, zoals beloofd is aan al zijn kinderen. Moge God hem rijkelijk belonen voor al zijn inzet voor de Kerk in uw land,” zei Ulrich Kny in een boodschap aan het bisdom Kenema.

De moord heeft ook geleid tot veroordelingen door andere religieuze confessies in Sierra Leone. In een verklaring aan Kerk in Nood zei de Interreligieuze Raad van Sierra Leone: “Pater Amadu was een man van vrede, medeleven en onwrikbare inzet voor de geestelijke en sociale verbetering van zijn gemeenschap. Zijn vroegtijdige dood is niet alleen een verwoestend verlies voor de katholieke Kerk, maar ook voor de bredere religieuze organisaties en het sociale weefsel van Sierra Leone. We rouwen om het heengaan van een dienaar van God wiens leven gewijd was aan het bevorderen van eenheid, hoop en morele begeleiding.”

Sierra Leone is een land met een moslimmeerderheid. Christenen maken iets meer dan 25 procent van de bevolking uit. De interreligieuze relaties in het land zijn uitstekend en in de laatste editie van het rapport over Godsdienstvrijheid zijn geen noemenswaardige gevallen van vervolging vermeld. Dit recente geval van extreem geweld tegen een katholieke priester is daarom schokkend en verrassend.