De zusters behoren tot de congregatie van de Zusters van het Onbevlekt Hart van Maria Moeder van Christus. Via een verklaring aan Kerk in Nood (ACN) roepen de medezusters gelovigen op om te bidden voor hun “onvoorwaardelijke vrijlating”.

Zuster Vincentia María, directrice van een middelbare school in Ufuma, en zuster Grace Mariette, lerares aan een middelbare school in Nnewi, werden op de weg naar Ufuma tegengehouden nadat ze een bijeenkomst hadden bijgewoond in Ogboji. Hoewel niet officieel bevestigd is, wordt aangenomen dat ze voor losgeld zijn ontvoerd door een lokale criminele bende.

“We vragen om uw vurige gebeden en smeekbeden aan God dat ze zo snel mogelijk mogen worden vrijgelaten en veilig en gezond naar ons mogen terugkeren. Bid ook dat ze onvoorwaardelijk worden vrijgelaten,” schrijft zuster Maria Sobenna Ikeotuonye, de secretaris-generaal van de congregatie van de zusters.

Nigeria, het dichtstbevolkte land van Afrika, is evenredig verdeeld tussen christenen en moslims en heeft de afgelopen decennia te maken gehad met een groeiende golf van geweld tegen de christelijke gemeenschap.

In 2024 werden er volgens onderzoek van Kerk in Nood (ACN) 11 priesters ontvoerd in het land. Drie van hen worden al enkele jaren vermist. Zusters zijn minder vaak doelwit.

Honderden militanten bestormden meer dan 30 dorpen - waarvan minstens 20 tegelijkertijd - op 24 december 2023, waarbij ze met machinegeweren op mensen schoten en huizen in brand staken.“Het is alweer een jaar geleden sinds de zinloze moorden die plaatsvonden in Bokkos, Mangu en Barkin Ladi Local Government Areas van de staat Plateau”, memoreerde priester Andrew Dewan aan de katholieke hulporganisatie Kerk in Nood (ACN).

De impact is volgens de directeur communicatie van het bisdom Pankshin nog steeds groot. “Honderden mensen verloren hun leven en honderden anderen werden in het ziekenhuis opgenomen, terwijl duizenden nog steeds in kampen voor ontheemden zitten in het gebied.”

Bisschop prijst de gelovigen
Bisschop Michael Gobal Gokum van Pankshin sprak tijdens de heilige Mis in de Johannes de Doperkerk in Bokkos zijn verdriet uit over het onfortuinlijke incident. Pater Dewan: “Hij prees de gelovigen voor hun geloof, vastberadenheid en veerkracht tegenover de niet-uitgelokte gewelddadige aanvallen. Ook prees hij inspanningen van de regering van de deelstaat Plateau voor de inzet van veiligheidstroepen in de weken voorafgaand aan Kerstmis om een herhaling van deze aanvallen te voorkomen”.

Voedseltekorten
Bisschop Gokum erkende ook de honger die wordt ervaren. De wijdverspreide onveiligheid in het bisdom heeft geleid tot voedseltekorten.” Pater Dewan: “Gewone mensen zoeken naar iets om te eten. Ondanks de inspanningen die het bisdom doet om de ellende van de slachtoffers aan te pakken, is het niet in staat om aan hun behoeften te voldoen. Daarom smeekte hij de gelovigen die het beter hebben om ook de minderbedeelden te steunen.”

Dankbaarheid
De bisschop sprak ook zijn dankbaarheid uit aan internationale organisaties, waaronder Kerk in Nood (ACN), voor het bieden van steun aan de getroffen gemeenschappen. Hij besloot de Mis met gebed om Gods hulp voor de getroffen families en vroeg de mensen om hun agressors te vergeven zodat God hun wonden en hun land kan helen.

Kerkleiders roepen de politieke autoriteiten op om te luisteren naar de zorgen van het volk. “De waarheid kan Guinee-Bissau bevrijden, vooral op zo'n delicaat moment als dit. De mensen van Guinee-Bissau hebben genoeg van verdeeldheid, strijd, geweld, bedreigingen en wreedheid,” zei de vicaris-generaal van het bisdom Bissau, pater Davide Sciocco, tijdens een Mis in oktober in de kathedraal van Bissau.

Politieke crisis
De oproep kwam op een moment dat het land een diepe politieke crisis doormaakt. De president ontbond het parlement namelijk al in december 2023, onder het mom van een staatsgreep. Hij had verkiezingen uitgeschreven voor afgelopen november, maar stelde deze uit precies op een dag van gebed en vasten waartoe de katholieke Kerk had opgeroepen.

De diocesane administrator van Bafatá, pr. Lucio Brentagani, schetst dan ook een hard beeld van de huidige realiteit in Guinee-Bissau. “Er is veel honger: veel patiënten kunnen geen gezondheidswerkers vinden omdat ze staken. En er zijn veel interne problemen: studenten willen naar school, maar kunnen dat niet omdat het onderwijssysteem een puinhoop is,” zei hij tijdens een viering in de kathedraal van Bafatá.

“We roepen onze gouverneurs, politici, militairen, magistraten en politie op om hun ogen en oren niet te sluiten voor de noodkreet van de arme mensen, van zoveel gezinnen die niet genoeg te eten hebben.”

Bezorgdheid over terroristen
Christenen vormen een minderheid van iets minder dan 20% in Guinee-Bissau, dat overwegend islamitisch is, met een grote populatie aanhangers van traditionele geloven. De katholieke kerk speelt echter een belangrijke rol op het gebied van gezondheidszorg en onderwijs.

Volgens het rapport over godsdienstvrijheid 2023 van Kerk in Nood (ACN) kent Guinee-Bissau over het algemeen een sterke interreligieuze harmonie. Er is echter bezorgdheid dat terroristische groeperingen, die het land zijn binnengekomen, de economische en sociale ontberingen kunnen gebruiken om jongeren de wapens te laten opnemen.

In 2022 werd een kerk aangevallen en vernield, maar tot nu toe is dit een geïsoleerd incident gebleven. Deze bezorgdheid wordt gevoed door incidentele agressieve vormen van evangelisatie door sommige groepen ‘Pentecostals’. In de afgelopen vijf jaar heeft Kerk in Nood (ACN) dankzij haar weldoeners ongeveer 40 projecten kunnen steunen in Guinee-Bissau.

In een eerste rapport spreekt het bisdom Pemba van een “angstaanjagend tafereel van verwoesting.” Onder meer een kamp voor gevluchte slachtoffers van terrorisme werd met de grond gelijk gemaakt. “Deze cycloon was verwoestend. Het is beangstigend om te zien hoeveel verwoesting de harde wind in zo'n korte tijd heeft aangericht,” zei de plaatselijke bisschop António Juliasse in een bericht aan de katholieke hulporganisatie Kerk in Nood (ACN).

Zeker 50 kerken verwoest of beschadigd
Duizenden fragiele huizen werden door de wind weggevaagd en zelfs kerken, die normaal gesproken van steviger materiaal zijn gebouwd, werden verwoest. “In ons bisdom zijn bijna 50 kerken, van parochiekerken tot kerken van lokale gemeenschappen, verwoest of zijn beschadigd geraakt. Er zijn ook scholen waarvan het dak eraf is geblazen of waarvan de vloer is vernield, en er zijn ook veel andere dingen vernield,” vertelt de bisschop, die vraagt om gebed voor de mensen in de regio.

Zuster Maria Aparecida Ramos, een projectpartner van Kerk in Nood in Pemba, is belast met het verzamelen van informatie over de omvang van de schade. Dat is geen gemakkelijke taak. “We hebben veel moeite met de communicatie”, vertelde de religieuze zuster op maandag 16 december. “We hebben alle communicatie met Mecufi verloren. Ik heb er een motor heen gestuurd om nieuws te krijgen, maar het duurde niet lang voordat we een idee kregen hoe erg de tragedie in Cabo Delgado was. Het is een zeer desolate situatie, er is veel verwoesting.”

Hartverscheurende foto’s
Ook in de bisdommen Nacala, Nampula en Tete werd geprobeerd om de schade op te nemen die Chido had aangericht. Bisschop Alberto Vera van Nacala vat de situatie kort samen: “Het hele gebied aan de oevers van de Lúrio rivier is zwaar beschadigd, vooral de districten Memba en Erati. In Chione, Odinepa en Alua zijn veel lemen huizen verwoest. In Alua kwam een jongere om het leven toen een muur op haar viel. Veel kapellen, scholen en parochiecentra verloren hun dak en de wegen zijn onbegaanbaar,” meldt hij aan Kerk in Nood. “Elke foto die ik ontvang is hartverscheurender dan de vorige.”

Duizenden mensen zagen ook hun middelen van bestaan afgenomen door de storm. En dat terwijl de regio al sinds oktober 2017 in een wanhopige situatie verkeert. Toen brak er een terroristische opstand uit, geleid door een groep die trouw zweert aan Islamitische Staat. Zuster Aparecida spreekt van pijn en wanhoop in de hele provincie Cabo Delgado: “Net nu de mensen hun gewassen begonnen te zaaien, in de hoop dat ze Kerstmis niet met honger zouden doorbrengen. Wat nu? Ze hebben geen eten, geen huis, geen bezittingen.”

Kerk vangt gezinnen op
“Wat zal er van ons worden? We zijn alles kwijt,” is een veelgehoorde kreet onder de bevolking. Er is nauwelijks elektriciteit, communicatie is schaars en de terroristische groeperingen blijven angst en vernietiging zaaien.

Maar te midden van de wanhoop kunnen mensen er zeker van zijn dat de Kerk er is om wie in nood verkeren met open armen op te vangen. Religieuze gemeenschappen en parochies, zelfs degenen die hun eigen infrastructuur verwoest of beschadigd zagen, vangen gezinnen op die alles verloren hebben, waar ze hen ook kunnen opvangen.

Kerk in Nood heeft al veel projecten ter plaatse om slachtoffers van terrorisme en de lokale Kerk te helpen en doet opnieuw een beroep op vrienden en weldoeners om hun solidariteit met Cabo Delgado te tonen. Helpt u mee? Doneer dan onder vermelding van noodhulp Mozambique.

In een interview met Kerk in Nood (ACN) legt een priester van het bisdom Kaya uit dat catechist zijn betekent dat je jezelf volledig geeft, geleid door een onwankelbaar geloof en een verlangen om onvermoeibaar diensten te verlenen aan de christelijke gemeenschap. “Catechisten zijn de helden van de Kerk in Burkina Faso,” vertelt priester Edgard Ouedraogo,

Meer catechisten dan priesters martelaren
Volgens de directeur van het vormingscentrum voor catechisten van het bisdom Kaya, heeft het aanbieden van een kruisbeeld aan de catechist tijdens de inwijdingsritus vandaag de dag een speciale betekenis in Burkina Faso: “Onder de pastorale werkers zijn het de catechisten die het meest blootgesteld zijn en die de zwaarste prijs betalen in de terroristische oorlog. Er zijn meer martelaren onder hen dan onder priesters.”

In veel landen in de Sahel spelen catechisten een centrale rol in het hart van de Kerk, vooral in gebieden zonder priesters. Sinds het begin van de terroristische aanvallen in Burkina Faso in 2015 is hun missie nog belangrijker geworden. Waar veel priesters ontheemd zijn, blijft het parochieleven op veel plaatsen alleen in stand dankzij de inzet van catechisten.

“Zij zijn het die het overnemen van de priesters in de dorpen en ontheemdenkampen. Zij gaan voor in de zondagsvieringen bij afwezigheid van de priesters. Zij zorgen voor catechese en moedigen de bevolking aan om de rozenkrans en de getijden te bidden. Zij zijn aanwezig aan het ziekbed. Waar wij leven, kunnen we niet zonder de catechisten,” vertelt de priester gedreven.

Een vorming zoals in het seminarie
Het is dan ook niet voor niets dat hun vorming veeleisend is. Tijdens de vier jaar van de vorming leeft het gezin van de toekomstige catechist in gemeenschap met andere gezinnen van toekomstige catechisten. Hun gezamenlijke gebedsleven is als dat van een seminarie: de Mis, lauden, sext, vespers, completen, rozenkrans, aanbidding... soms krijgen de vrouwen van toekomstige catechisten dezelfde training als hun echtgenoten en krijgen ze de taak om de christelijke gemeenschap naast hun echtgenoten te leiden.

“Je moet diep overtuigd zijn om deze dienst aan te nemen. Dit zijn mensen die bereid zijn hun leven tot het einde toe op te offeren voor Christus.” Deze zelfgave blijkt uit het feit dat de catechisten, die niet betaald worden, volledig moeten vertrouwen op de goddelijke voorzienigheid. Pater Ouedraogo benadrukt dat de catechist zo toegewijd is aan zijn dienst aan de christelijke gemeenschap dat hij geen tijd heeft om land te bewerken en daardoor geen stabiel inkomen heeft om zijn gezin te voeden. “Als de gemeenschap de catechist kan steunen, dan doet ze dat. Vaak is het echter andersom: vooral in moeilijke tijden is hij degene aan wie mensen vragen om andere christenen te helpen.”

Dit is de reden waarom de Heilige Vader mensen vraagt om catechisten te steunen en waarom Kerk in Nood (ACN) hen dankzij vele weldoeners al jaren steunt via projecten in Burkina Faso. De stichting helpt vooral met vormingsprojecten en zorgt voor eten en onderwijs voor hun kinderen.

“De Kerk in Burkina Faso, en in het bijzonder in mijn bisdom, zou het barmhartige gelaat van Christus niet kunnen tonen aan de gelovigen zonder de steun van Kerk in Nood en haar weldoeners. Als de Kerk niet missionair is, heeft ze geen reden van bestaan. Zonder de hulp van Kerk in Nood zouden pastorale krachten hun geloof niet kunnen doorgeven! Door de onveiligheid zouden we geconfronteerd worden met een nog acutere crisis, de situatie zou nog rampzaliger zijn. We zijn heel dankbaar voor alle hulp die we van jullie ontvangen en we bidden voor jullie dat de Heer jullie stichting en de weldoeners mag zegenen!”