Sinds haar komst heeft de zuster van de Congregatie van de Dochters van Jezus het geweld en de reikwijdte van de opstand zien toenemen, met minstens 5.000 doden als gevolg. Meer recentelijk ondervond de regio ook de gevolgen van de cycloon Chido, die in het hele land vreselijke verwoestingen aanrichtte en het lot van ongeveer één miljoen ontheemde Mozambikanen in Cabo Delgado nog moeilijker maakte.

Groepen gewapende mannen die inbreken
“Stel je voor dat je na een dag werken thuis bent en plotseling breekt een groep gewapende mannen in, doodt je kinderen en ontvoert leden van je familie. Daardoor word je gedwongen om dagenlang door de rimboe te vluchten, bang, hongerig, dorstig en in vreselijke angst”, vertelt ze Kerk in Nood (ACN), gevraagd naar de uitdagingen waar de mensen in de regio momenteel voor staan.

“Welnu, dat is de pijn die duizenden van onze broeders en zusters in Cabo Delgado ervaren. Deze mensen zijn alles kwijtgeraakt: hun huizen, familieleden, gebedsplaatsen, hun identiteit. Ze hebben niet één keer, maar vele malen hebben moeten vluchten.”

Vicieuze cirkel van armoede
Cabo Delgado is de meest noordelijke provincie van Mozambique. De bevolking is van oudsher arm en verwaarloosd en leeft voornamelijk van zelfvoorzienende landbouw, die natuurlijk verstoord wordt in tijden van instabiliteit. “Het constante op de vlucht zijn, het komen en gaan van mensen die alleen maar proberen te overleven, ligt aan de basis van deze vicieuze cirkel van armoede. Kinderen kunnen niet naar school, er is geen toegang tot gezondheidszorg, gezinnen kunnen geen landbouw bedrijven en er is verschrikkelijke honger,” zegt zuster Aparecida.

“Gelukkig was Kerk in Nood aanwezig tijdens de slechte tijden”, voegt ze eraan toe. “In deze context van lijden is de hulp van de weldoeners als de hand van God geweest, die verlichting bracht en levens redde. Hierdoor kunnen we mensen bezoeken en wordt er naar hen geluisterd. Ze hebben toegang tot de sacramenten, de Eucharistie, maar ook tot materiële hulp, zoals voedsel en hygiëneproducten. Uw hulp werkt transformerend, helpt hen te groeien en geeft hen kracht,” aldus de zuster.

Als de hand van God
Volgens zuster Aparecida heeft de hulp van de stichting zich vertaald in voedsel voor meer dan 2.000 gezinnen en de mogelijkheid om religieuze diensten te verlenen aan gemeenschappen waar ze geen toegang meer toe hadden. Daarnaast heeft de Kerk ook seminaristen kunnen opleiden en duizenden mensen weten te bereiken via de stem van hoop van het diocesane radiostation. “De weldoeners van Kerk in Nood zijn als de hand van God die het leven teruggeeft aan deze mensen. Daarom kunnen we niet stoppen; we moeten het gezicht van Christus blijven zijn in deze context van wanhoop. Uw hulp bereikt duizenden mensen in dit deel van de wereld. Heel erg bedankt!”

De moorden vonden plaats tussen 12 en 15 februari in het dorp Maiba, in de buurt van Lubero, Noord-Kivu. Op 12 februari drongen rebellen van een islamistische terreurgroep, oorspronkelijk afkomstig uit Oeganda, het dorp binnen en gijzelden ongeveer 100 mensen, aldus bronnen van ACN.

Vrouwen, kinderen en ouderen
“Op 15 februari werden 70 lichamen ontdekt in een protestantse kerk. Velen van hen waren vastgebonden en sommigen onthoofd. Onder de slachtoffers waren vrouwen, kinderen en ouderen,” zei de bron, die niet genoemd wil worden uit angst voor represailles van de vele gewapende groepen die in de regio actief zijn.

“Waarschijnlijk waren deze slachtoffers niet in staat om de gedwongen mars te doorstaan. Wanneer de rebellen gijzelaars nemen, laten ze hen meereizen, ofwel als versterkingen voor hun groep ofwel als dwangarbeiders voor de oorlogsinspanningen. Als er buit is, hebben ze mensen nodig om die te dragen. Als je onderweg moe wordt, ben je er geweest. Ik geloof dat dat is wat er met deze 70 mensen is gebeurd.”

Islamitische groepering
Volgens dezelfde bronnen werd het bloedbad in Maiba uitgevoerd door de gewapende islamitische groepering Allied Democratic Forces (ADF), die actief is in Oeganda en de Democratische Republiek Congo en die de lokale bevolking al meer dan tien jaar terroriseert.

“De islamitische groepen hebben hun aanvallen en invallen in afgelegen dorpen opgevoerd en duizenden Congolese burgers gedood. Voorheen waren ze in andere gebieden. Nu is het Lubero dat wordt aangevallen,” aldus de lokale bron tegenover Kerk in Nood. “Er wordt gedacht dat de terroristen lokale collaborateurs hebben die hun operaties vergemakkelijken. Dat is wat echt beangstigend is.”

Ook strijd in buurtprovincies
Dit bloedbad komt op een zeer delicaat moment voor de regio, gezien de verslechtering van de humanitaire situatie in de provincies Noord- en Zuid-Kivu, waar hevig is gevochten tussen een andere gewapende groep, M23, die wordt gesteund door buurland Rwanda, en de Congolese strijdkrachten. M23 heeft belangrijke steden en buitenposten in de regio ingenomen, zoals Goma en Bukavu. Sinds december 2024 wordt er hevig gevochten, waardoor volgens cijfers van UNHCR een half miljoen Congolese burgers uit Noord-Kivu hun huizen hebben moeten ontvluchten.

Naast de bezorgdheid over de activiteiten van de ADF, uitte de lokale bron van Kerk in Nood daarom ook de angst dat M23 in de komende dagen Butembo, de tweede grootste stad van Noord-Kivu, zal innemen.

“We leven in zeer, zeer moeilijke tijden. We verwachten dat de rebellen elk moment de stad kunnen binnenvallen, want ze zijn slechts 70 km van hier verwijderd. Er is veel psychologisch lijden in Butembo, omdat de oorlog letterlijk voor onze deur staat. We hebben gezien hoe andere regio's werden overspoeld door chaos, en nu lijkt het onze beurt te zijn. Laten we bidden. Gebed is wat onze hoop levend houdt te midden van deze situatie waarin we leven.”

© MONUSCO/Sylvain Liechti

Volgens de leiders van de katholieke Kerk, die het voortouw hebben genomen in deze poging om de dialoog te bevorderen, heeft de unieke geest van dialoog en samenwerking tussen christelijke en islamitische leiders de basis gelegd voor vrede in de Centraal-Afrikaanse Republiek (CAR) na een wrede burgeroorlog.

Profetische rol
Het land staat in dit opzicht in schril contrast met nabijgelegen Afrikaanse landen zoals Tsjaad, Nigeria en het Sahelgebied. Daar wordt religie juist vaak misbruikt om conflicten en vervolging te verergeren. De aartsbisschop van Bangui, kardinaal Dieudonné Nzapalainga, bisschop Nestor-Désiré Nongo-Aziagbia van Bossangoa en bisschop Bertrand Guy Richard Appora-Ngalanibé van Bambari, spraken dan ook over de “profetische” rol van religieuze leiders bij het bevorderen van vrede en harmonie.

“De burgeroorlog, waarin de Seleka militie tegen de Anti-Balaka beweging vocht, had kunnen uitgroeien tot een grootschalige oorlog tussen moslims en christenen”, aldus bisschop Nestor-Désiré. “Maar leiders van alle religieuze denominaties kwamen samen om te werken aan vrede in de Centraal-Afrikaanse Republiek. De leiders van de katholieken, de protestanten en de moslims gingen de wereld rond om hun stem te laten horen. Helaas werd hun stem niet echt begrepen en gerespecteerd met betrekking tot de geopolitieke situatie, omdat wat daaronder zat groter was dan religie.”

Religie verbindt
Kardinaal Nzapalainga is het met hem eens: “Religie verdeelt ons niet; religie verbindt ons met elkaar. Moslims, protestanten, katholieken, we moeten van elkaar houden, want we zijn broeders. Het is de duivel die ons tot scheiding heeft gedreven, maar wij geloven dat we, door dit leiderschap op ons te nemen, onze profetische rol vervullen. Door nee te zeggen tegen geweld, ja tegen liefde, ja tegen vrede, ja tegen verzoening.”

De kardinaal sprak over vrede als de basis voor ontwikkeling, zodat mensen zich een toekomst zonder oorlog kunnen voorstellen. “Daarom is het onze rol om vredesstichters te zijn, om tot harten te spreken, om zo te spreken dat mensen elkaar in de ogen kunnen kijken, kunnen discussiëren, samen oplossingen kunnen vinden. De oplossing ligt in de dialoog.”

Kinderen weer naar school
“De hoop wordt vandaag beetje bij beetje herboren. En deze hoop zorgt ervoor dat kinderen naar school kunnen gaan, ouders naar het veld kunnen gaan, handelaren hun werk kunnen voortzetten en zieken medicijnen kunnen krijgen,” aldus de kardinaal.

Russische invloed
De aanwezigheid van een VN-missie en de interventie van buitenlandse mogendheden hebben geholpen om het geweld te beteugelen, maar in sommige delen van de Centraal-Afrikaanse Republiek blijft het onveilig en nemen strijdersgroepen hun toevlucht tot criminaliteit. “Het land heeft nog steeds veel hulp nodig, maar bredere geopolitieke kwesties blijken een onwelkome hindernis te zijn, legt bisschop Nestor-Désiré uit.

“De opening van onze regering naar de Russische regering heeft de Centraal-Afrikaanse Republiek op internationaal niveau buitenspel gezet. Humanitaire hulp komt nu niet echt vrij. Maar de bevolking mag niet gestraft worden voor de beslissingen van de regering. Mijn oproep aan de internationale gemeenschap is om de Centraal-Afrikaanse bevolking te blijven steunen in haar streven naar vrede en ontwikkeling,” pleitte hij.

Opkomen voor de waarheid
De katholieke Kerk zal haar profetische rol blijven vervullen, zo verzekerde hij. “We komen op voor de waarheid, spreken voor het volk, ongeacht de situatie of het standpunt van de regering, en werken samen met het volk en andere instellingen, waaronder de regering, om vrede en integrale menselijke ontwikkeling te bevorderen door middel van scholen, gezondheidscentra en menselijke promotie. Dat is het werk waar de katholieke Kerk de afgelopen decennia bij betrokken is geweest.”

Dit werk profiteert enorm van de steun van de weldoeners van Kerk in Nood (ACN), aldus bisschop Guy Richard. “Degenen die ons helpen, stellen de priesters, bisschoppen, religieuze broeders en zusters in het hele land in staat om hun werk voort te zetten. De steun van de weldoeners gaat verder dan geld en richt zich op het pastorale werk ter plaatse. Namens Gods volk in de Centraal Afrikaanse Republiek willen we hen graag bedanken voor hun zorg en steun.”

Eind januari werden verschillende dorpen in de Burkinabé parochie Tansila, vlakbij de grens met Mali, opnieuw het doelwit van terroristische aanvallen. Dit bericht komt van priester Jean-Pierre Keita, een projectpartner van de katholieke hulporganisatie Kerk in Nood (ACN) uit het bisdom Nouna, die zes maanden geleden tijdens een videoconferentie uitgebreid uitleg gaf over de impact van terrorisme op de christelijke gemeenschappen in het land.

Op 25 januari vielen meer dan 200 terroristen de dorpen Toma, Kellé en Lanfiéra aan. Minstens 26 mensen werden gedood, waaronder zes christenen. De aanvallers staken huizen in brand en dwongen de dorpelingen te vluchten. Zes dagen later, op 31 januari, vond er opnieuw een aanval plaats waarbij nog meer doden vielen, waaronder opnieuw christenen. Onder hen de vader van pater Jean-Pierre en meerdere andere familieleden.

Derde van inwoners christen
De parochie Tansila omvat 37 dorpen, waarvan ongeveer een derde van de inwoners christen is. De afgelopen jaren is de parochie herhaaldelijk het slachtoffer geweest van wrede terroristische aanvallen. In het licht van deze situatie, die hopeloos lijkt, roept pr. Jean-Pierre op tot gebed: “Bid alstublieft voor de bekering van de harten, zodat iedereen een vredestichter wordt. Bid ook voor de regering in Burkina Faso, de defensie- en veiligheidstroepen en de vrijwilligers voor de verdediging van het vaderland. Dat hun dagelijkse inspanningen vruchten mogen afwerpen voor vrede, verzoening en sociale cohesie. Onze gebeden gaan ook uit naar de wereldwijde slachtoffers van terrorisme. Mogen zij rusten in vrede.”

Kerk in Nood (ACN) is diep bedroefd over deze nieuwe tragedie en sluit zich aan bij de oproep tot gebed van priester Jean-Pierre. De liefdadigheidsinstelling vraagt alle weldoeners om speciaal voor de jonge priester te bidden in deze momenten van verdriet, evenals voor zijn overleden familieleden en andere slachtoffers.

De slachtoffers behoorden tot de parochie van Ouakara en werden in de buurt van Bondokuy aangevallen door twee gewapende mannen toen ze terugkeerden van een vormingssessie over het leven en de bediening van catechisten.

Volgens lokale bronnen van de katholieke hulporganisatie Kerk in Nood (ACN) waren vier catechisten onderweg op twee motoren. De twee catechisten op het eerste voertuig wisten het bos in te vluchten, terwijl de andere twee later op brute wijze vermoord werden teruggevonden.

Volgens lokale bronnen van ACN verklaarde de politiecommissaris in Bondokuy na het incident dat dit de vierde moord was op deze locatie en dat er bandieten in het gebied zijn die de bevolking willen laten geloven dat ze terroristen zijn, om zo gewapende overvallen uit te voeren.

Kerk in Nood (ACN) heeft diepe bezorgdheid geuit over het aanhoudende geweld in de regio en roept op tot gebed voor de Ouakara parochiegemeenschap, de families van de slachtoffers en voor vrede in Burkina Faso, een land dat blijft lijden onder onveiligheid en vervolging van christelijke gemeenschappen.