In een eerste rapport spreekt het bisdom Pemba van een “angstaanjagend tafereel van verwoesting.” Onder meer een kamp voor gevluchte slachtoffers van terrorisme werd met de grond gelijk gemaakt. “Deze cycloon was verwoestend. Het is beangstigend om te zien hoeveel verwoesting de harde wind in zo’n korte tijd heeft aangericht,” zei de plaatselijke bisschop António Juliasse in een bericht aan de katholieke hulporganisatie Kerk in Nood (ACN).

Zeker 50 kerken verwoest of beschadigd
Duizenden fragiele huizen werden door de wind weggevaagd en zelfs kerken, die normaal gesproken van steviger materiaal zijn gebouwd, werden verwoest. “In ons bisdom zijn bijna 50 kerken, van parochiekerken tot kerken van lokale gemeenschappen, verwoest of zijn beschadigd geraakt. Er zijn ook scholen waarvan het dak eraf is geblazen of waarvan de vloer is vernield, en er zijn ook veel andere dingen vernield,” vertelt de bisschop, die vraagt om gebed voor de mensen in de regio.

Zuster Maria Aparecida Ramos, een projectpartner van Kerk in Nood in Pemba, is belast met het verzamelen van informatie over de omvang van de schade. Dat is geen gemakkelijke taak. “We hebben veel moeite met de communicatie”, vertelde de religieuze zuster op maandag 16 december. “We hebben alle communicatie met Mecufi verloren. Ik heb er een motor heen gestuurd om nieuws te krijgen, maar het duurde niet lang voordat we een idee kregen hoe erg de tragedie in Cabo Delgado was. Het is een zeer desolate situatie, er is veel verwoesting.”

Hartverscheurende foto’s
Ook in de bisdommen Nacala, Nampula en Tete werd geprobeerd om de schade op te nemen die Chido had aangericht. Bisschop Alberto Vera van Nacala vat de situatie kort samen: “Het hele gebied aan de oevers van de Lúrio rivier is zwaar beschadigd, vooral de districten Memba en Erati. In Chione, Odinepa en Alua zijn veel lemen huizen verwoest. In Alua kwam een jongere om het leven toen een muur op haar viel. Veel kapellen, scholen en parochiecentra verloren hun dak en de wegen zijn onbegaanbaar,” meldt hij aan Kerk in Nood. “Elke foto die ik ontvang is hartverscheurender dan de vorige.”

Duizenden mensen zagen ook hun middelen van bestaan afgenomen door de storm. En dat terwijl de regio al sinds oktober 2017 in een wanhopige situatie verkeert. Toen brak er een terroristische opstand uit, geleid door een groep die trouw zweert aan Islamitische Staat. Zuster Aparecida spreekt van pijn en wanhoop in de hele provincie Cabo Delgado: “Net nu de mensen hun gewassen begonnen te zaaien, in de hoop dat ze Kerstmis niet met honger zouden doorbrengen. Wat nu? Ze hebben geen eten, geen huis, geen bezittingen.”

Kerk vangt gezinnen op
“Wat zal er van ons worden? We zijn alles kwijt,” is een veelgehoorde kreet onder de bevolking. Er is nauwelijks elektriciteit, communicatie is schaars en de terroristische groeperingen blijven angst en vernietiging zaaien.

Maar te midden van de wanhoop kunnen mensen er zeker van zijn dat de Kerk er is om wie in nood verkeren met open armen op te vangen. Religieuze gemeenschappen en parochies, zelfs degenen die hun eigen infrastructuur verwoest of beschadigd zagen, vangen gezinnen op die alles verloren hebben, waar ze hen ook kunnen opvangen.

Kerk in Nood heeft al veel projecten ter plaatse om slachtoffers van terrorisme en de lokale Kerk te helpen en doet opnieuw een beroep op vrienden en weldoeners om hun solidariteit met Cabo Delgado te tonen. Helpt u mee? Doneer dan onder vermelding van noodhulp Mozambique.

In een interview met Kerk in Nood (ACN) legt een priester van het bisdom Kaya uit dat catechist zijn betekent dat je jezelf volledig geeft, geleid door een onwankelbaar geloof en een verlangen om onvermoeibaar diensten te verlenen aan de christelijke gemeenschap. “Catechisten zijn de helden van de Kerk in Burkina Faso,” vertelt priester Edgard Ouedraogo,

Meer catechisten dan priesters martelaren
Volgens de directeur van het vormingscentrum voor catechisten van het bisdom Kaya, heeft het aanbieden van een kruisbeeld aan de catechist tijdens de inwijdingsritus vandaag de dag een speciale betekenis in Burkina Faso: “Onder de pastorale werkers zijn het de catechisten die het meest blootgesteld zijn en die de zwaarste prijs betalen in de terroristische oorlog. Er zijn meer martelaren onder hen dan onder priesters.”

In veel landen in de Sahel spelen catechisten een centrale rol in het hart van de Kerk, vooral in gebieden zonder priesters. Sinds het begin van de terroristische aanvallen in Burkina Faso in 2015 is hun missie nog belangrijker geworden. Waar veel priesters ontheemd zijn, blijft het parochieleven op veel plaatsen alleen in stand dankzij de inzet van catechisten.

“Zij zijn het die het overnemen van de priesters in de dorpen en ontheemdenkampen. Zij gaan voor in de zondagsvieringen bij afwezigheid van de priesters. Zij zorgen voor catechese en moedigen de bevolking aan om de rozenkrans en de getijden te bidden. Zij zijn aanwezig aan het ziekbed. Waar wij leven, kunnen we niet zonder de catechisten,” vertelt de priester gedreven.

Een vorming zoals in het seminarie
Het is dan ook niet voor niets dat hun vorming veeleisend is. Tijdens de vier jaar van de vorming leeft het gezin van de toekomstige catechist in gemeenschap met andere gezinnen van toekomstige catechisten. Hun gezamenlijke gebedsleven is als dat van een seminarie: de Mis, lauden, sext, vespers, completen, rozenkrans, aanbidding… soms krijgen de vrouwen van toekomstige catechisten dezelfde training als hun echtgenoten en krijgen ze de taak om de christelijke gemeenschap naast hun echtgenoten te leiden.

“Je moet diep overtuigd zijn om deze dienst aan te nemen. Dit zijn mensen die bereid zijn hun leven tot het einde toe op te offeren voor Christus.” Deze zelfgave blijkt uit het feit dat de catechisten, die niet betaald worden, volledig moeten vertrouwen op de goddelijke voorzienigheid. Pater Ouedraogo benadrukt dat de catechist zo toegewijd is aan zijn dienst aan de christelijke gemeenschap dat hij geen tijd heeft om land te bewerken en daardoor geen stabiel inkomen heeft om zijn gezin te voeden. “Als de gemeenschap de catechist kan steunen, dan doet ze dat. Vaak is het echter andersom: vooral in moeilijke tijden is hij degene aan wie mensen vragen om andere christenen te helpen.”

Dit is de reden waarom de Heilige Vader mensen vraagt om catechisten te steunen en waarom Kerk in Nood (ACN) hen dankzij vele weldoeners al jaren steunt via projecten in Burkina Faso. De stichting helpt vooral met vormingsprojecten en zorgt voor eten en onderwijs voor hun kinderen.

“De Kerk in Burkina Faso, en in het bijzonder in mijn bisdom, zou het barmhartige gelaat van Christus niet kunnen tonen aan de gelovigen zonder de steun van Kerk in Nood en haar weldoeners. Als de Kerk niet missionair is, heeft ze geen reden van bestaan. Zonder de hulp van Kerk in Nood zouden pastorale krachten hun geloof niet kunnen doorgeven! Door de onveiligheid zouden we geconfronteerd worden met een nog acutere crisis, de situatie zou nog rampzaliger zijn. We zijn heel dankbaar voor alle hulp die we van jullie ontvangen en we bidden voor jullie dat de Heer jullie stichting en de weldoeners mag zegenen!”

“De aanvallen vermenigvuldigen zich. We vragen om uw vurig gebed. Bid voor de slachtoffers en voor de angstige overlevenden,” vroeg een priester van het bisdom Fada N’Gourma in het oosten van Burkina Faso aan de internationale pauselijke stichting Kerk in Nood (ACN).

Honderd terroristen
Begin oktober werden minstens 150 mensen gedood door terroristen in Manni, in hetzelfde bisdom. Op 20 oktober werden Ziéla en Kombembgo, twee dorpen van de Saatenga-parochie in het zuidoosten van Fada N’Gourma, aangevallen door ongeveer honderd terroristen.

In Ziéla verschenen de terroristen rond 10 uur ‘s ochtends. Terwijl de inwoners na het zondagsgebed hun gang gingen, werden er enkele schoten gelost. De mannen probeerden onmiddellijk te vluchten en zich te verstoppen omdat, zoals een plaatselijke bron aan ACN uitlegde, de terroristen “voornamelijk mannen van vechtleeftijd aanvallen, en geen vrouwen, kinderen of oude mensen”. Echter, “een jong christelijk meisje dat haar huis wilde ontvluchten verloor tragisch genoeg het leven, gedood door een vergissing, omdat de terroristen haar aanzagen voor een volwassene,” zei een bron, die liever anoniem wilde blijven uit angst voor represailles.

Huizen in brand
Volgens dezelfde bron staken de terroristen veel huizen van zowel christenen als moslims in brand. Onder de huizen die het doelwit waren, bevond zich ook een huis van de catechist, die zich buiten het dorp bevond toen de aanval plaatsvond. Zijn vrouw, die thuis was gebleven met hun drie jonge kinderen, werd mishandeld en hun huis werd geplunderd en vervolgens in brand gestoken. “Het gezin is veilig en gezond, en het feit dat de echtgenoot afwezig was heeft zijn leven gered,” meldde dezelfde bron aan ACN.

Catechisten staan momenteel in de frontlinie van het geweld in het land, omdat zij belast zijn met het toezicht op de gelovigen in veel dorpen. Ze hebben niet allemaal hetzelfde geluk als de catechist uit Ziéla, die buiten het dorp was toen de terroristen aanvielen: “Amper zes maanden geleden werd Édouard Yougbaré, catechist in Pouargoguin, 7 km van Saatenga, op brute wijze vermoord, een weduwe en acht kinderen achterlatend. Zijn laatste woorden waren: “Heer Jezus, kom en red mij! Heer Jezus, kom en red me!” herinnert de bron van Kerk in Nood (ACN) zich.

Diezelfde zondag, 20 oktober, was Kombembgo, een dorp dat 12 km van Saatenga ligt, eveneens het doelwit van de terroristen. Volgens informatie verzameld door Kerk in Nood (ACN) verloren drie leden van de Vrijwilligers voor de Verdediging van het Vaderland (VDP in het Frans) en een andere burger het leven tijdens deze aanval.

De VDP, burgers die samenwerken met de nationale strijdkrachten, spelen een cruciale rol in de verdediging van onbeschermde plattelandsgemeenschappen, waar het voor het Burkinese leger moeilijk is om in te grijpen. “Dankzij de snelle reactie van de VDP, die in staat was om enkele terroristen uit te schakelen, hadden deze geen tijd om de huizen in Kombembgo in brand te steken,” legde de bron uit.

Vergelding na steun
De betrokkenheid van de VDP brengt echter grote risico’s met zich mee. Dit bleek uit een aanval in Piéla, op ongeveer 150 km van Saatenga, in het noordelijke Fada N’Gourma, op 19 oktober, slechts een dag eerder. Het dorp werd aangevallen door meer dan 100 terroristen, die ongeveer 13 mensen doodden, waaronder twee leden van de VDP en een katholieke vrouw.

Deze inval lijkt te zijn uitgevoerd als vergelding voor de steun van de bevolking aan de VDP. “De vrouwen hadden de VDP een motorfiets aangeboden voor hun vredesstrijd, een actie die de terroristen niet aanstond,” verklaarde een lokale bron aan Kerk in Nood (ACN). “De aanvallers staken ook 16 huizen in brand, die allemaal aan katholieke families toebehoorden en helaas op een heuvel lagen, waardoor de terroristen Kouri konden naderen zonder op tijd ontdekt te worden,” voegde hij eraan toe. Essentiële infrastructuur zoals de kliniek, de apotheek en de VDP post werden ook vernietigd. De twee catechisten van het dorp konden ontsnappen en zijn nu ontheemd.

Eerder al doelwit
Kouri was op 1 juni 2024 al eerder het doelwit geweest van een terroristische aanval, waarbij mensen om het leven kwamen en huizen in brand werden gestoken. Dat leidde ertoe dat de VDP werd opgericht om de lokale veiligheid te versterken.

Een van de plaatselijke priesters riep op tot gebed voor de slachtoffers en voor vrede. “Laten we de Heer smeken dat de vrede terugkeert in ons land en in alle landen die dagelijks getroffen worden door moorddadige aanvallen, waaronder Mali en Niger, en in landen in oorlog zoals Oekraïne, Israël en Libanon. Moge het gebed van Franciscus van Assisi ons leiden: “Heer, maak mij tot een instrument van uw vrede. Waar haat is, laat mij liefde brengen’“.

Deze tragedies onderstrepen de urgentie van de veiligheidssituatie in Burkina Faso, waar terroristische aanslagen in 2015 begonnen en gemeenschappen blijven verwoesten en meer dan twee miljoen intern ontheemden achterlaten. In een recent rapport – dat hier gratis verkrijgbaar is – over de vervolging van christenen geeft Kerk in Nood (ACN) uitleg over de toenemende aanvallen op christenen in Burkina Faso. 

Volgens een verklaring die het bisdom naar Kerk in Nood (ACN) stuurde, drongen de aanvallers zondagavond 28 oktober rond 19 uur het kleinseminarie binnen. Daar schoten ze eerst in de lucht en ontvoerden vervolgens twee studenten van de school.

Priester bood zichzelf als gijzelaar aan
Toen hij de schoten hoorde, ging priester Thomas Oyode, rector van het kleinseminarie, de binnenplaats op en confronteerde de bandieten. Toen hij het lot van de twee studenten zag, bood hij in ruil zichzelf aan als gijzelaar. De aanvallers accepteerden het verzoek van de priester en lieten de studenten gaan. Priester Thomas werd vervolgens door de bandieten ontvoerd. Ondertussen is er een klopjacht gestart om de ontvoerders te vinden en priester Thomas te bevrijden.

In de verklaring aan Kerk in Nood (ACN) bevestigt het bisdom Auchi het incident en voegde eraan toe: ‘De vicerector en alle seminaristen zijn gelokaliseerd en veilig en zijn tijdelijk overgebracht naar een veilige plek totdat de veiligheidsmaatregelen rond het kleinseminarie worden aangescherpt.’

Losgeld gevraagd
Ondertussen meldt de Nigeriaanse pers dat er al losgeld is gevraagd voor de vrijlating van pater Thomas. Het bisdom Auchi ligt in het zuiden van Nigeria, dat overwegend christelijk is, wat betekent dat het zeer waarschijnlijk is dat de ontvoerders puur uit financieel gewin handelden, in plaats van gemotiveerd door antichristelijke vooroordelen, maar hierover is weinig informatie beschikbaar.

In 2023 werden in Nigeria in totaal 25 priesters, seminaristen en religieuzen ontvoerd, van wie er één later werd vermoord. In hetzelfde jaar werden nog eens drie priesters in het land vermoord.  Kerk in Nood (ACN) roept vrienden en weldoeners op om gebed voor de Nigeriaanse priester voor en Nigeriaanse christenen in het algemeen.

In een recent rapport – dat hier gratis verkrijgbaar is – over de vervolging van christenen geeft Kerk in Nood (ACN) uitleg over de ‘toenemende aanvallen op christenen’ in Nigeria.

Foto: Shalom World News

Volgens bronnen van ACN, die om veiligheidsredenen anoniem wilden blijven, vormt de betaling van omgerekend € 35 een voorwaarde voor de vrije beoefening van godsdienst. Volgens de bronnen hebben de extremisten onlangs ongestraft geld ingezameld van de gemeenschap. Wie niet kon of wilde betalen, werd gewaarschuwd dat het alternatief de gedwongen sluiting van hun gebedsplaatsen zou zijn.

Jizya
De zorgwekkende situatie begon in het dorp Dougouténé, waar de inwoners voor het eerst werden opgeroepen om de zogenaamde jizya, een religieuze belasting, te betalen. Nu wordt Douna-Pen met hetzelfde probleem geconfronteerd. Lokale bewoners vrezen dat de praktijk zich naar andere dorpen verspreidt, waardoor de godsdienstvrijheid en de lokale veiligheid verder in gevaar komen.

Islamitische extremisten eisten eerder al de sluiting van de protestantse en katholieke kerk in Douna-Pen. Tijdens een broze vrede was het de bewoners een tijdje toegestaan om hun geloof te belijden, maar zonder muziekinstrumenten tijdens de eredienst, wat al een duidelijke beperking van hun godsdienstvrijheid betekende.

Escalatie
Een van de vertrouwelijke bronnen toonde zich zeer bezorgd over deze escalatie van wat al een moeilijke situatie is, en zei “We worden verondersteld in een seculiere staat te leven, waar zulke praktijken niet zouden mogen plaatsvinden, maar helaas wordt dit onze nieuwe realiteit. Als de autoriteiten niet ingrijpen, zal de bevolking belastingen rechtstreeks in de kas van de terroristen storten, die onder de vlag van het jihadisme in de Republiek Mali opereren.” De bron voegde eraan toe: “We weten dat het land groot is en dat hetzelfde op andere plaatsen gebeurt, maar als we hier niet snel iets doen, zullen de gevolgen rampzalig zijn. Hier worden mensen afgeslacht als ratten!”

Douna-Pen ligt in de gemeente Dioungani en heeft een aanzienlijke christelijke bevolking. Het meest recente geval van financiële afpersing is het laatste hoofdstuk in een geschiedenis van geweld en vervolging in de regio. De situatie wordt nog verergerd door het gebrek aan basisinfrastructuur, zoals wegen en watervoorziening. De geïsoleerde ligging heeft onder meer geleid tot de sluiting van scholen door gebrek aan veiligheid.

Hulproep naar leiders Mali
Er wordt gevreesd dat de gedwongen betalingen aan extremistische islamitische groeperingen tot diepe verdeeldheid onder de bevolking zullen leiden, waardoor het vertrouwen in de regering zal afnemen en de fragiele stabiliteit van de regio verder zal worden aangetast. Veel inwoners zijn bang om in de steek gelaten te worden door de Malinese staat.

De bron sloot af met een welgemeend verzoek: “Dit is de schreeuw van een burger die nog steeds gelooft in de Republiek Mali en in haar leiders. We hebben onmiddellijke actie nodig om te voorkomen dat een religieus conflict dit land in zijn greep krijgt. Moge God ons helpen.”