Het apostolisch vicariaat van Mongo omvat een groot stuk woestijn. Kan dit beschreven worden als een atypische regio?
Ons vicariaat beslaat de oostelijke helft van Tsjaad, dat meer dan 500.000 km² groot is, ongeveer zo groot als Frankrijk! Er wonen ongeveer 1,7 miljoen mensen in dit gebied. De lage bevolkingsdichtheid wordt verklaard door de droogte van het land. Moslims vormen het grootste deel van de bevolking, er wonen slechts iets meer dan 15.000 christenen. Ondanks het feit dat het een regio is met weinig hulpbronnen, heeft het ook een massale toestroom van vluchtelingen uit Soedan opgenomen.
Hoe heeft de oorlog in Soedan jullie beïnvloed?
Meer dan 100.000 vluchtelingen zijn naar het vicariaat getrokken, zonder enige middelen. De meerderheid bestaat uit kinderen, ouderen en vrouwen. Ik zag een groep hun sluiers afdoen en ze aan een uitgeholde boom vastmaken om wat schaduw te krijgen. We doen wat we kunnen om hen te helpen, met de middelen die we hebben, maar die zijn beperkt. Bovendien hebben we onze eigen problemen met eeuwenoude interne conflicten tussen boeren en nomaden.
Wat voor soort conflict is dit tussen de boeren en de nomaden?
In de meeste gevallen gaat het om kuddes uit het noorden die vrij rondlopen over de gecultiveerde gronden in het zuiden. De velden hebben geen omheining, dus de dieren beschadigen uiteindelijk de gewassen. Als de boer de herder aanspreekt, escaleert de situatie vaak. Dan roept iedereen een broer of een neef en verandert de ruzie in een gevecht! Helaas zijn veel nomaden goed bewapend. Eind augustus werd ik opgeroepen om naar een van deze conflicten te gaan, in Mangalmé, 100 km van Mongo. Een man had geprobeerd om twee ossen van zijn veld te krijgen, en het escaleerde in een groot gevecht, met messen. Tien mensen werden gedood!
Waarom bent u als christelijke bisschop geroepen om tussenbeide te komen in zo’n conflict?
Zowel de aanvallers als de slachtoffers waren moslims, maar er is veel respect voor religieuze leiders in onze regio. Ik werd gevraagd om daarheen te gaan als een man van God. Ik kon de slachtoffers ontmoeten, maar zoals altijd waren de aanvallers verdwenen in de woestijn. Helaas neemt dit soort geweld met de tijd alleen maar toe.
Wat is volgens jou de oorzaak van deze toename in geweld?
Er zijn veel factoren. Aan de ene kant neemt de woestijn toe en worden de weidegronden kleiner. De bevolking van Tsjaad neemt ook toe, wat leidt tot strijd om hulpbronnen, verergerd door de verspreiding van vuurwapens. De eenvoudigste ruzies kunnen heel snel escaleren als er AK47’s in het spel zijn! Tot slot maakt de Tsjadische staat sinds de dood van president Idriss Déby in april 2021 een gezagscrisis door. We maken ons zorgen over de toekomst van het land. Het onderwijssysteem valt uit elkaar, de voedselprijzen zijn verdrievoudigd. In deze context dient onze Kerk als toevluchtsoord.
Worden christenen gediscrimineerd vanwege hun geloof?
Soms vertellen onze parochianen ons dat ze bang zijn om hun geloof te tonen in bepaalde omgevingen. Maar over het algemeen zijn we volkomen vrij om ons geloof te belijden. We kunnen onze kerkklokken luiden en processies op straat houden.
De afgelopen jaren hebben we echter wat problemen gehad met jonge imams die terugkeren van een opleiding in Soedan en een beperkte visie op de Islam aanhangen. Ze weigeren broederlijke relaties met leden van andere religies. Dit kan op lange termijn een probleem worden.
Tot slot worden bekeringen vaak slecht ontvangen door de families. Een van mijn broers bekeerde zich tot de Islam en ik heb een goede relatie met hem, maar het is niet altijd even gemakkelijk. In mijn land bestaan mensen niet als individuen, ze bestaan als deel van een groep. Daarom vallen dit soort meer individuele benaderingen over het algemeen niet goed, vooral niet als het een moslim is die zich tot het christendom bekeert. Dit jaar hadden we drie gevallen van geweld in families van bekeerlingen die daarom uiteindelijk niet gedoopt werden.
Ondanks alle moeilijkheden staat u op het punt om twee nieuwe priesters te wijden voor het vicariaat. Dat is indrukwekkend voor een gemeenschap van 15.000 mensen! Hoe verklaart u het hebben van nieuwe roepingen in zo’n moeilijke omgeving?
We hebben een levendige Kerk! Ik wil dit interview ook aangrijpen om de donateurs van Kerk in Nood te bedanken die hebben geholpen om de opleidingskosten van deze twee seminaristen te dekken. De kathedraal van Mongo, die minder dan tien jaar geleden werd gebouwd, is al te klein om al onze gelovigen te ontvangen, daarom hebben we meerdere zondagsmissen. We hebben elk jaar honderden doopsels. Onze gemeenschap is slechts een kleine minderheid in een immens gebied, maar heeft een unieke evangeliserende missie.
