In de hal van het vervallen gebouw van de centrale gevangenis van Bukavu wordt een kleine, altijd glimlachende man met eerbied begroet door de gevangenisdirecteur, die grapt: “Ik ben niet de echte baas van deze gevangenis! Dat is hij, pater Adrien.”
Niets in zijn kleding onderscheidt de priester van de gevangenen die hij komt bezoeken en die zich verzamelen om hem te begroeten. Hij loopt over de met golfplaten bedekte binnenplaats, met een versleten cementen vloer vol gevangenen, die hij bij hun voornaam begroet. Er wonen 2.147 mensen binnen deze muren, die ontworpen zijn voor 500 mensen. Pater Adrien vat de situatie als volgt samen, tussen twee gesprekken met zijn gevangenen door: “Er is niet genoeg ruimte voor iedereen, noch is er genoeg voedsel; in feite hebben we een tekort aan alles”.
Te midden van de dikke rook van de kolenfornuizen in de gevangeniskeuken houdt hij een beker van 200 ml omhoog en legt aan Kerk in Nood uit: “Dit is het dagelijkse rantsoen maïs of sorghum dat de overheid aan een gevangene geeft”. Om zijn honger te stillen moet de gevangene extra betalen aan de handelaars die toegang hebben tot de gevangenis. Gelukkig zijn er ook christelijke verenigingen die gratis voedsel uitdelen om het menu aan te vullen. “Maar zij kunnen er niet elke dag zijn”, zegt pater Adrien spijtig.
Het drastische gebrek aan middelen wordt duidelijk zodra men de overvolle cellen ziet, die geen elektrisch licht of ramen hebben. Meer dan 300 gevangenen moeten ineengedoken slapen op de ijzeren ringmatten van de stapelbedden of op de kale vloer. Dag of nacht, de duisternis is zo compleet dat het even duurt voordat men beseft dat hier mensen wonen. De flits van de camera onthult verwarde ogen, die in de ruimte staren. Hoewel de zon buiten op de binnenplaats schijnt, gaan sommige gevangenen niet naar buiten en blijven liever in de cel. Deze toestand van gevoelloosheid en gevoelloosheid kan dramatische gevolgen hebben.
In de ziekenboeg beeft een jonge gevangene wanneer de dokter hem vertelt dat hij zijn verband moet verwisselen. Hij is niet ouder dan twintig jaar en lijdt toch aan doorligwonden, een aandoening die normaal gesproken alleen voorkomt bij zeer oude en hulpbehoevende mensen die niet genoeg kunnen bewegen. Hij ligt al dagen op het bed in zijn cel en deze verraderlijke aandoening heeft zich diep in zijn been gevreten. De dokter staat erop dat Kerk in Nood zijn etterende wonden fotografeert: “Ik wil dat de wereld weet wat hier gebeurt. We moeten vechten voor het verstrekken van benodigdheden zoals ontsmettingsmiddelen en verband! Mensen met ernstige ziekten zijn hier ten dode opgeschreven!” De “ziekenboeg” van de gevangenis wordt dan ook voornamelijk gebruikt om tuberculosepatiënten te scheiden van de rest van de gevangenisbevolking. Een ziekenhuisbed en een stoel zijn het enige beschikbare meubilair. De dokter toont ons een andere patiënt, ondervoed en met uitstekende ribben. Voor hem zou de remedie niet erg duur zijn, hij heeft alleen goede maaltijden nodig…
Om de gevangenen uit hun lethargie te halen, doet pater Adrien zijn best om bezigheden voor hen te vinden. Met een samenzweerderige blik toont hij ons een voorwerp dat hij in zijn tas heeft verstopt alsof het een waardevolle schat is: een trofee. De priester bereidt een voetbaltoernooi voor waarin teams van gevangenen tegen elkaar zullen spelen.
Natuurlijk vervult hij ook zijn taak als priester, die een frisse wind laat waaien door de gevangenen. Pater Adrien heeft zojuist een nieuwe kapel ingewijd in het deel van de gevangenis waar jonge gevangenen onder de 18 jaar verblijven. Hij had ook het genoegen om negen gevangenen te dopen tijdens de Paasviering. Onder de gevangenen was een voormalig soldaat die betrokken was geweest bij wapenhandel en banditisme. Als recidivist was zijn verzoek om doop het onderwerp van vragen en controverse. Uiteindelijk veranderde de man echter zijn gedrag en ontving hij samen met de andere acht gevangenen het sacrament.
Kerk in Nood (ACN) steunt het bisdom Bukavu in zijn inspanningen voor deze verlaten bevolking. De pauselijke stichting steunt de bouw van gebedshuizen en seminaries en de opleiding van seminaristen en priesters. Zij werkt ook samen met religieuze zusters zoals de Dochters van de Verrijzenis, die tal van sociale projecten uitvoeren, waaronder opleidingen voor kansarme groepen, voedselhulp voor de allerarmsten en de exploitatie van een weeshuis.
