In zijn jaarlijkse toespraak tot het bij de Heilige Stoel geaccrediteerde corps diplomatique sprak de paus uitvoerig over de huidige bedreigingen voor de vrede in de wereld. “Vrede ook vraagt om de universele erkenning van godsdienstvrijheid. Het is verontrustend dat mensen worden vervolgd alleen omdat zij in het openbaar hun geloof belijden, en in veel landen is de godsdienstvrijheid beperkt. Ongeveer een derde van de wereldbevolking leeft onder deze omstandigheden”, aldus Franciscus.
Vooral Christenen zwaar getroffen
Zijn conclusie komt overeen met gegevens uit het laatste rapport over godsdienstvrijheid in de wereld, gepubliceerd door Kerk in Nood. Daaruit blijkt dat in 62 van de in totaal 196 landen de godsdienstvrijheid zeer ernstig wordt geschonden. De Heilige Vader benadrukte dat vooral Christenen zwaar worden getroffen door religieuze vervolging. “Naast het gebrek aan godsdienstvrijheid is er ook vervolging om religieuze redenen. Ik kan niet nalaten te vermelden, zoals bepaalde statistieken hebben aangetoond, dat één op de zeven Christenen vervolging ondervindt.”
Ook problemen in landen met christelijke meerderheid
Maar, vervolgde Franciscus, er zijn ook problemen in landen waar Christenen de meerderheid vormen en dus veilig zouden moeten zijn voor intolerantie. “We mogen niet over het hoofd zien dat geweld en discriminatie van Christenen ook toenemen in landen waar zij geen minderheid vormen. De godsdienstvrijheid komt ook in gevaar overal waar gelovigen hun mogelijkheden om hun overtuigingen in het maatschappelijk leven tot uitdrukking te brengen, beperkt zien in naam van een misplaatst begrip van inclusiviteit. Religieuze vrijheid, die niet simpelweg kan worden gereduceerd tot vrijheid van godsdienst, is een van de minimale vereisten voor een waardige manier van leven.”
Dit is niet de eerste keer dat paus Franciscus waarschuwt voor het gevaar van “beleefde vervolging” vermomd als moderniteit en vooruitgang, dat is toegenomen en veel geloofsgroepen treft.
Waarborgen godsdienstvrijheid
Franciscus riep regeringen op om de bescherming van godsdienstvrijheid in eigen land te waarborgen en hun uiterste best te doen om die vrijheid in het buitenland te bevorderen. Hij prees het feit dat bijvoorbeeld de Europese Unie een nieuwe speciale gezant voor godsdienstvrijheid heeft benoemd. “De regeringen hebben de plicht dit recht te beschermen en ervoor te zorgen dat eenieder, op een wijze die verenigbaar is met het algemeen welzijn, de mogelijkheid heeft naar eigen geweten te handelen, ook in de publieke sfeer en bij de uitoefening van zijn beroep.”
Hij sprak de hoop uit dat de speciale gezant voor de bevordering van de vrijheid van godsdienst en overtuiging buiten de EU over de nodige middelen zal kunnen beschikken om zijn specifieke mandaat naar behoren uit te voeren.
Geen oorzaak, maar oplossing conflicten
De paus benadrukte verder dat religie niet moet worden gezien als oorzaak van conflicten tussen naties en volkeren, maar als “deel van de oplossing voor een harmonieuzer leven in de samenleving”, zei hij, waarbij hij citeerde uit zijn eigen toespraak tijdens zijn bezoek aan Kazachstan, in 2022.
“Er worden vaak pogingen gedaan om religie de schuld te geven van de verschillende conflicten binnen onze menselijke familie, en betreurenswaardige pogingen worden soms ondernomen om religie uit te buiten voor zuiver politieke doeleinden. Dit druist in tegen het christelijk inzicht, dat de wortel van elk conflict ziet in een onevenwichtigheid die aanwezig is in het menselijk hart: in de woorden van het evangelie: “van binnenuit, uit het hart van de mens, komen slechte gedachten”. Het Christendom is een kracht voor de vrede, omdat het de bekering en de uitoefening van de deugd aanmoedigt”, besloot paus Franciscus.
Het bevorderen van godsdienstvrijheid wereldwijd en het opsporen van schendingen is een van de missies van Kerk in Nood (ACN), dat tweejaarlijks een rapport over godsdienstvrijheid publiceert. Het volgende rapport over Godsdienstvrijheid Wereldwijd van Kerk in Nood, een publicatie van ongeveer 800 pagina’s, geproduceerd door een wereldwijd team, verschijnt in 2023. Vraag hier de gratis samenvatting aan.
