Tijdens een bezoek aan het hoofdkwartier van Kerk in Nood (ACN) sprak de Apostolisch Prefect van de Westelijke Sahara over het moeilijke maar toegewijde werk van de kleine katholieke gemeenschap bij het begeleiden van de lokale bevolking en de migranten.
Sinds haar aankomst in 1954 is de katholieke Kerk constant aanwezig geweest in de Westelijke Sahara. Toen het gebied in 1975 ophield een Spaans protectoraat te zijn, besloot de Kerk te blijven, ook al verliet het grootste deel van de oorspronkelijke bevolking het gebied.
“Dit gebaar van volharding bleef niet onopgemerkt door de rest van de bevolking”, vertelt de missionaris van de Oblaten van Maria Onbevlekt Ontvangen: “De lokale bevolking heeft altijd veel respect getoond voor onze aanwezigheid. Ze verdedigen de Kerk als onderdeel van de identiteit van de westelijke Sahara.”
Sloop tegengehouden
Toen een katholieke kerk gesloopt zou worden, als onderdeel van een stedelijke herstructurering, plaatste een rolstoel gebonden Sahrawi die zich voor de machines en wist de sloop tegen te houden. “Gek genoeg is die kerk tegenwoordig cultureel erfgoed,” zegt hij met een glimlach.
De kleine katholieke gemeenschap in de regio is georganiseerd in twee parochies, El Aaiún, in het noorden, en Dajla, in het centrale zuiden. “Elke parochie heeft maar zo’n 50 of 60 parochianen, een klein maar aanzienlijk aantal,” zegt pater León Dorado. “Het is een smeltkroes van nationaliteiten, met mensen van over de hele wereld die op zoek zijn naar economische kansen, of als tussenstop op weg naar Europa.”
Gevaarlijke boottocht
Familiedruk en sociale verwachtingen leiden er vaak toe dat deze mensen hun leven wagen op zoek naar een betere toekomst voor hun geliefden, hoewel keuzevrijheid voor velen van hen ver te zoeken is. Desondanks staan de kortste routes al jaren onder Marokkaanse controle, wat velen ertoe heeft aangezet om vanuit Senegal of Mauritanië te vertrekken en zich te onderwerpen aan een gevaarlijke reis van 1.600 km in gammele bootjes of rubberboten. Bijna allemaal hebben ze te maken met de moeilijke realiteit van de maffia’s die de migratieroutes controleren.
Migratiemaffia
“Het beleid om niemand een visum te geven, kan niet de oplossing zijn. De maffia is genadeloos en de migrantenstroom in haar handen laten is een ernstig probleem,” benadrukt de priester. Volgens de missionaris draagt het gebrek aan kansen in hun eigen land bij aan gedwongen migratie, waarbij desinformatie een andere factor is. “Volgens de NGO Caminando fronteras zijn er in 2023 meer dan 6.000 mensen omgekomen in de Atlantische Oceaan. En in de eerste vijf maanden van 2024 hebben bijna 5.000 mensen hun leven verloren toen ze Europa probeerden te bereiken,” zegt hij verontrust.
Hoge verwachtingen
Pater León Dorado benadrukt hoe belangrijk het is om deze problemen aan te pakken en verdedigt een holistische aanpak die investeringen in de ontwikkeling van de landen van herkomst omvat, evenals het verstrekken van geloofwaardige informatie en de bescherming van de rechten van migranten. “Veel van deze migranten worden misleid en komen hier zonder echt te weten wat hen te wachten staat. Het is van cruciaal belang dat ze juiste informatie krijgen, zodat ze de juiste beslissingen over hun toekomst kunnen nemen. Tegelijkertijd is het belangrijk dat degenen die terug willen keren naar hun land van herkomst niet gediscrimineerd of gestigmatiseerd worden omdat ze niet hebben kunnen voldoen aan de verwachtingen die hen werden opgelegd,” aldus de Oblatenmissionaris.
Wanhopige situatie
De Apostolisch Prefect van de Westelijke Sahara wijst er ook op dat “vrouwen de meest kwetsbare schakel zijn in deze verschrikkelijke wereld van illegale immigratie”. Hij legt uit hoe in een zogenaamd “warm bed” systeem, waar tot 14 mensen een kamer delen en voortdurend rouleren om de kosten te delen, veel van deze vrouwen het slachtoffer worden van misbruik. Anderen zien prostitutie als hun enige uitweg uit de armoede. Ze eindigen vaak zwanger en zonder middelen, omdat ze in die staat niet kunnen werken. In 90% van deze gevallen laten de vaders de moeders in de steek, waardoor ze in een wanhopige situatie terechtkomen.
Schulden
Pater León Dorado herinnert zich het hartverscheurende verhaal van een christelijke vrouw uit Ivoorkust die in de parochie aankwam na drie mislukte pogingen om het land te verlaten. Ze was het slachtoffer van beroving, verraad en arrestatie, en had bijna zelfmoord gepleegd. “Ook al kan de Kerk haar situatie niet veranderen, de steun die ze haar bood, stelde haar in staat om te overleven. Ze had schulden bij drie mensen en een baby om voor te zorgen. De parochie bracht haar in contact met een psycholoog en gaf haar de steun die ze nodig had.”
Met 40.000 migranten in de prefectuur is de rol van de Kerk complex, maar noodzakelijker dan ooit. “Geloof verandert niets aan de situatie, maar helpt wel om het lijden te doorstaan,” zegt de prefect. “Het gaat niet alleen om het geven van materiële en educatieve steun, maar ook om het bieden van een ruimte om te luisteren, te begeleiden en hoop te koesteren.
“Het werk van de Kerk hier is gericht op de kleine gebaren die een verschil maken, zoals ervoor zorgen dat moeders hun baby’s registreren wanneer ze geboren worden. Een niet-geregistreerd kind is onzichtbaar, heeft geen toegang tot vaccins, onderwijs en zal nog kwetsbaarder zijn als de familie besluit om te emigreren. De medewerkers van Caritas helpen ervoor te zorgen dat deze kinderen hun plaats in de maatschappij vinden.”
Niet veel mensen aan voet van het kruis
Hoewel de religieuze gemeenschap in de regio klein is, zijn haar aanwezigheid en toewijding van onschatbare waarde, benadrukt pater León Dorado. “Ook al zijn we maar met twee of drie… We hebben misschien geen muziekkorps tijdens de Mis, maar we hebben altijd een koor. We moeten niet vergeten dat er ook niet veel mensen aan de voet van het kruis stonden. Hier in de Westelijke Sahara wordt het geloof beleefd in de kleine geschenken die het leven, of beter gezegd God, ons geeft; in het trotseren van tegenspoed en in de constante strijd om de menselijke waardigheid te behouden.”
Pater León Dorado bezocht het hoofdkantoor van Kerk in Nood (ACN) om de liefdadigheidsinstelling te bedanken voor haar hulp en om een nieuw project te presenteren voor de bouw van een flat voor drie religieuze zusters uit Mexico en Brazilië die de Caritas-zorg in de parochie op zich zullen nemen. De religieuzen bieden ook voorschoolse diensten aan voor kinderen van kwetsbare gezinnen en alleenstaande moeders.
