“Het gaat niet alleen om kwesties van begrazing. Voor mij is dit een godsdienstoorlog”, verklaarde bisschop Wilfred Anagbe van het bisdom Makurdi in de deelstaat Benue. “Ze hebben een agenda, namelijk de islamisering van dit land. En dat doen ze door zorgvuldig alle Christenen uit te roeien en de gebieden te bezetten. Als het om begrazing ging, waarom dan mensen doden? En waarom hun huizen platbranden?”, vroeg hij.
Johan Viljoen, directeur van het Denis Hurley Peace Institute van Zuid-Afrika, dat momenteel onderzoek doet naar de aanvallen van de gewapende Fulani milities in Zuidoost-Nigeria, spreekt van een “gecoördineerde, goed geplande bezetting. Dit gebeurt allemaal onder de dekmantel van Miyetti Allah, waarvan president Buhari de beschermheer is”, zei hij, verwijzend naar een organisatie die beweert op te komen voor de rechten van de Fulani herders.
Staat betrokken
De betrokkenheid van de staat op hoog niveau is een van de redenen waarom de strijdkrachten niet bereid zijn om in te grijpen en het geweld onder controle te houden. “Ik denk niet dat het leger iets probeert op te lossen. Als ze het al proberen te bevorderen”, verklaarde Viljoen, die herinnerde aan een recente fact-finding missie naar Nigeria. Daarbij werden zijn collega’s om de vijf kilometer door soldaten tegengehouden, allemaal Fulani, die dreigend optraden en met wapens richtten. Ook merkte hij op dat ondanks jaren van geweld “geen enkele Fulani is vervolgd voor het geweld”. Bisschop Wilfred benadrukte dat de strijdkrachten onder directe controle van de president staan en dat bovendien “alle diensthoofden, van de marine, het leger, de luchtmacht en de politie moslims zijn.”
Officiële cijfers spreken van ongeveer 3.000 doden als gevolg van de golf van geweld in de afgelopen paar jaar, maar mensen ter plaatse zeggen dat het aantal doden zou kunnen oplopen tot 36.000, met nog veel meer ontheemden, berooid, of diep getraumatiseerd door hun ervaringen. Nu veel NGO’s de gevarenzones hebben verlaten, zijn de katholieke Kerk en haar instellingen, waarmee Kerk in Nood nauw samenwerkt, het enige betrouwbare alternatief voor hulp aan de mensen ter plaatse.
Geen botsing, maar genocide
De vertegenwoordigers van de Kerk vragen het Westen om te helpen met het verstrekken van hulp, maar ook om een gehoor voor hun verhaal via andere kanalen. “We moeten het verhaal wegnemen van de regering van Nigeria”, zei pater Remigius Ihyula, ook van het bisdom Makurdi. “Ze hebben protégés in ambassades over de hele wereld gestationeerd en geven een vertekend beeld, zodat het lijkt alsof er niets aan de hand is”, legde hij uit tijdens de door Kerk in Nood georganiseerde video-conferentie. Ook priester Joseph Fidelis van het bisdom Maiduguri uitte zijn frustratie over het narratief vol verwijzingen naar “botsingen” of “conflicten” tussen groepen. “Het is geen botsing, het is een langzame genocide. Het verdrijven van mensen uit hun voorouderlijk thuisland, hen beroven van hun middelen van bestaan en hen afslachten is een vorm van genocide.”
Nigeria is het dichtstbevolkte land van Afrika. Er zijn geen officiële cijfers, maar schattingen wijzen op een gelijke verdeling tussen Moslims en Christenen, waarbij de eersten overheersen in het noorden en de laatsten in het zuiden. Het geweld heeft zich nu over het hele land verspreid en vormt een bedreiging voor de stabiliteit in het hele land.
