Kardinaal Porras: "Venezuela lijdt onder oorlogseconomie"

donderdag, 11 juli 2019
Persoonlijk verhaal
Kardinaal Baltasar Porras, apostolisch bestuurder van Caracas en aartsbisschop van Mérida, sprak onlangs met een delegatie van de internationale katholieke hulporganisatie Kerk in Nood (ACN), die het land bezocht voor onderzoek naar de situatie en de reikwijdte van de projecten die het steunt op het pastorale en sociale vlak.

Door Maria Lozano, Kerk in Nood

De sociale, politieke en economische situatie in Venezuela blijft ernstig achteruitgaan, met tekorten aan voedsel, medicijnen en de basisbehoeften van het dagelijks leven. De Kerk lijdt samen met de mensen onder de gevolgen van deze crisis. In veel van de bisdommen in het land hebben de geestelijkheid en pastorale werkers, die betrokken zijn bij het onmisbare werk om de materiële en spirituele noden van de mensen te lenigen, zelf hulp nodig om te overleven.

Venezuela is niet echt in oorlog, maar in werkelijkheid leeft het alsof het in een staat van oorlog verkeert. Wat zou u van deze beoordeling zeggen?
We leven in een uitzonderlijke en ongehoorde situatie, die niet het resultaat is van oorlog, noch van een gewapend conflict of een natuurramp, maar toch dezelfde gevolgen heeft. Het politieke regime dat Venezuela leidt, heeft het land gebroken en heeft een sfeer van sociaal conflict veroorzaakt die gestaag slechter wordt. Bovendien is er de realiteit van zoveel Venezolanen die in ballingschap leven – iets dat nog nooit eerder was voorgekomen. Mensen gaan weg vanwege hun economische situatie en vanwege hun politieke ideeën, terwijl anderen dit doen vanwege de intimidatie en repressie in het land, waarvan het economisch systeem nu praktisch is verpest. Er is absoluut geen veiligheid onder de wet. Tegelijkertijd is er geen werk en geen goede gezondheidszorg, geen mogelijkheid voor mensen om zelfs het minimum thuis te brengen om hun gezin te onderhouden. Experts beschrijven deze hele situatie als een oorlogseconomie.

We hebben over de onderhandelingen in Oslo tussen de regering en de oppositie gehoord dat er veel scepsis is. Denkt u dat dit echt een manier kan zijn om de situatie in het land te verbeteren?
We moeten begrijpen dat in de afgelopen 20 jaar, toen de regering in moeilijkheden raakte, het vaak om een dialoog vroeg. Maar deze oproepen werden alleen gedaan om "de scheuren te behangen." De regering wilde niet oprecht onderhandelen of iets toegeven. Daardoor heeft een groot deel van de bevolking alle vertrouwen en geloof in het idee van de dialoog verloren. Desondanks is het een gelegenheid om te ontdekken of er een wil is om de democratie te herstellen, die in dit land vooralsnog totaal buiten spel is gezet.

We zijn diep bezorgd over het feit dat het aantal mensen is gegroeid dat afgelopen jaar is gearresteerd, gemarteld, vermoord of ‘verdwenen’ en dat degenen die betrokken zijn bij deze acties niet alleen hooggeplaatste militairen zijn, maar ook leden van de bevolking die pro-overheid zijn. Sommige staatsinstanties worden door mensen beschouwd als "nazi-politie." Ze genereren angst onder de mensen. De overheid heeft de steun op straat verloren. Nu is de enige manier waarop het de mensen kan beheersen, door angst en door opzettelijk brandstof-, voedsel- en energietekorten uit te lokken.

Tijdens ons bezoek konden we zien hoe, waar er ook een parochie of een andere kerkinstelling is, mensen er naartoe trekken om hulp te zoeken en troost te vinden. Kan iemand zeggen dat de Kerk in Venezuela een Kerk van hoop is?
De publieke en private instellingen zijn vernietigd en de enige overgebleven instelling is de Kerk. Dit is te danken aan onze nabijheid aan de mensen en onze aanwezigheid op ieder niveau van de samenleving. Bovendien heeft de Kerk de moed gehad om de tekortkomingen van dit regime aan te wijzen. Andere sociale instanties hebben zich niet uitgelaten over deze crisis, uit angst voor de overheid, die de media heeft bedreigd en gesloten en particuliere ondernemingen heeft aangevallen.

Als gevolg van zijn duidelijke en standvastige houding lijdt de Kerk ook onder bedreigingen en druk. Kan men zeggen dat de Kerk in Venezuela wordt vervolgd?
Ik zou zeggen dat we niet kunnen zeggen dat het niet vervolgd wordt. Op het gebied van onderwijs worden er bijvoorbeeld beperkingen opgelegd aan de Katholieke centra. Het lijkt alsof ze op zoek zijn naar obstakels, zodat het de Kerk zelf is die haar eigen scholen moet sluiten. Jarenlang hebben we last gehad van subtiele vormen van druk, waaronder verbale bedreigingen en intimidatie van onze sociale instellingen zoals bijvoorbeeld Caritas. De parochies worden aangevallen door de regering, door de gemeenteraden en de zogenaamde "colectivos", pro-government groepen. In Caracas bijvoorbeeld, staan de leden van deze groepen voor de deuren van de kerk en luisteren naar wat de priester in zijn homilieën zegt. Als ze het niet leuk vinden, beginnen de dreigementen.

Wat zou er in Venezuela gebeuren als de Kerk niet aanwezig zou zijn?
De situatie zou slechter zijn en verslechteren voor veel mensen. Het doet ons pijn om onze mensen zo te zien. Gezien het fenomeen van emigratie zijn velen onder ons die zijn achtergebleven "wezen van genegenheid." Hun gezin en de hele omgeving waarin we leefden zijn verdwenen. We voelen het gebrek aan gezelschap en we lijden ook omdat veel van degenen die geëmigreerd zijn het evenmin goed hebben. Venezuela wordt een geopolitiek probleem dat ook andere landen treft. Er zijn al 4 miljoen Venezolanen buiten het land – 1,5 miljoen in Colombia, 700.000 in Peru, 400.000 in Chili, 500.000 in Florida – de helft zonder papieren, zo wordt ons verteld. En er zijn er veel meer in andere landen in Amerika en in Europa. Het is vreselijk triest.

Wat heeft paus Franciscus tegen u gezegd in de bijeenkomsten die u met hem hebt gehad?
De paus kent de situatie in Venezuela heel goed, lang voordat hij tot paus werd benoemd. En bovendien hebben zijn naaste medewerkers, zoals de staatssecretaris van het Vaticaan, rechtstreekse banden met Venezuela en zijn ze zeer betrokken. De paus vertrouwt op de lokale instituten. In de laatste ontmoeting die we hadden als gehele Venezolaanse episcopaat met de Heilige Vader zei hij tegen ons: "Ik sta achter alles wat u doet". Sommige mensen vragen zich af waarom hij niet meer over Venezuela zegt. Er wordt veel gedaan, maar op een discrete manier, ten dele om organisaties die de Kerk in Venezuela helpen niet in gevaar te brengen.

Heeft u een laatste bericht voor wie bij Kerk in Nood samenwerken met de Kerk in Venezuela?
De steun van vele instellingen, en niet alleen van katholieke, is een grote bron van troost voor ons. In het bijzonder zijn we Kerk in Nood zeer dankbaar, niet alleen voor uw materiële steun, maar ook voor de spirituele nabijheid die u vooral door uw gebed tot uitdrukking brengt. En er is één ding in het bijzonder dat we moeten erkennen, namelijk dat dankzij de steun die we ontvangen van Kerk in Nood in de vorm van Misintenties, u enorm helpt om de noden in de parochies te verlichten. Op deze manier kunnen we andere middelen wijden aan onze sociale hulpverlening. U helpt ons om aanwezig te blijven en de mensen te ondersteunen die ons het meest nodig hebben.