Door Martin Janssen
Van Bashar Warda is bekend dat hij niet bang is om niet-politiek correcte uitspraken te doen. Onlangs liet de Chaldeeuws-katholieke aartsbisschop van Erbil in Iraaks Koerdistan weer van zich horen. De Verenigde Staten maakten onlangs bekend dat ze begonnen waren al het ‘niet noodzakelijke’ personeel uit Irak terug te trekken. Aartsbisschop Warda zei naar aanleiding hiervan zich grote zorgen te maken. “Onze christelijke gemeenschappen werden het slachtoffer van de genocide van Islamitische Staat”, aldus mgr. Warda. “Onze gemeenschappen zijn gebroken, maar bleven hoop houden omdat de Verenigde Staten beloofd hadden dat ze Iraakse minderheden zouden bijstaan.”
De aartsbisschop waarschuwde dat het “het nieuwe vacuüm dat door de Amerikaanse evacuatie wordt geschapen tot ongelukkige resultaten zal leiden. We wachten daarom met ongeduld op een Amerikaanse verklaring voor dit beleid”. De situatie in Mosoel geeft een idee van deze ‘ongelukkige resultaten’. Nadat IS verdreven was, keerden er nauwelijks christenen terug naar deze stad omdat ze de algemene atmosfeer vreesden. Ze bleken gelijk te krijgen. Vorige maand kondigde de Iraakse regering aan dat de inwoners van vijftig dorpen en steden rondom Mosoel bewapend zullen worden, zodat ze zichzelf kunnen verdedigen tegen nieuwe, nu nog slapende cellen van IS. In Mosoel en de Vlakte van Nineve leven de christenen opnieuw in angst omdat ze weten dat die cellen ieder moment actief kunnen worden.
Gezegende olijfbomen
Hulporganisatie Kerk in Nood begon onlangs nieuwe huizen te bouwen in het stadje Bartella. Daar woonden voor 2014, toen IS verscheen, zo’n 17.500 christenen. Op 5 juni werd de aftrap gegeven voor dit project met een kerkelijke viering waarin olijfbomen werden gezegend. Deze zijn bedoeld voor de tuinen van teruggekeerde christenen, als symbool dat hoop en vrede zullen terugkeren naar het stadje. De realiteit blijkt echter grimmiger te zijn. De Iraakse christen Salim Harihosan heeft spijt dat hij terugkeerde naar zijn geboorteplaats Bartella. Hij vertelde persbureau AP dat het een “psychologisch probleem” is: “Je gaat bijvoorbeeld naar de markt waar het wemelt van de geruchten over dingen die zouden kunnen gebeuren. Het beïnvloedt je dagelijkse bestaan.”
In het voorheen christelijke Bartella maken nu de Shabak de dienst uit. Zij behoren tot de sjiitische islam en worden volgens lokale christenen bewapend en gefinancierd door Iran. Rond 2004 brachten de Amerikanen zo’n tweeduizend Shabak-families onder in de buurt van Bartella. Na de verdrijving van IS in 2017 kregen zij met hun milities de controle over de stad.
Vader Benoka, een priester in Bartella, vertelde onlangs over de situatie in zijn stad. Hij zei onder meer dat militieleden de weg naar zijn kerk versperden, zodat parochianen die niet meer konden bereiken. Zijn kerk was ook al verschillende malen beschoten. Volgens de priester willen de Shabak alle christenen uit de regio verjagen en hij noemde hen daarom “de nieuwe IS”.
Christenen wegpesten
Naast het ontbreken van veiligheid en stabiliteit zijn er ook andere factoren die het leven van christenen in Irak bemoeilijken. Emma Green van het tijdschrift The Atlantic spreekt in dit verband over een proces dat tot doel heeft “christenen langzaam weg te pesten”. De nieuwe Iraakse grondwet maakte van de islam “de religie van de staat”, schrijft ze. “Dit bracht vele praktische veranderingen met zich mee in de manier waarop er naar christenen wordt gekeken als een aparte religieuze groep die niet hetzelfde wordt behandelt. En dan zijn er de problemen van kinderen uit gemengde huwelijken of kinderen die als gevolg van een verkrachting het levenslicht zagen.”Vooral dit laatste is een urgente kwestie omdat talloze christelijke meisjes werden verkracht door leden van IS. Volgens de islamitische – en dus Iraakse – wet zijn de daaruit voortgekomen kinderen officieel moslim, wat ook op hun identiteitsbewijzen zal komen te staan.
Vooral westerse kerkelijke organisaties pleiten voortdurend voor de terugkeer van Iraakse christenen naar hun geboortegrond. Deze christenen stemmen echter met hun voeten, wat emigratie betekent. Volgens sommige bronnen wonen er momenteel nog maar 150.000 christenen in Irak. Eind juni vond in Libanon de jaarlijkse synode plaats van de Syrisch-katholieke bisschoppen. Zij riepen christenen uit Syrië en Irak “die overal, zowel in het Westen als in het Oosten, verspreid zijn geraakt”, op om trouw te blijven aan hun geloof. Het leek een impliciete erkenning van het feit dat er momenteel meer Iraakse christenen in pakweg Detroit of Sydney wonen, dan in Bagdad of Mosoel. Na de gedwongen Arabizering onder ex-president Saddam Hoessein, werden Iraakse christenen onderworpen aan een proces van islamisering of slachtoffer van Koerdificering. Slechts in de westerse diaspora blijken ze hun eigen identiteit te kunnen behouden.
Bron: Katholiek Nieuwsblad
