Uw congregatie is actief in verschillende West-Afrikaanse landen. Hoe is het leven in deze regio?
De politieke context is erg turbulent. In Burkina Faso, waar ons regionale hoofdkantoor is gevestigd, zijn onlangs twee staatsgrepen gepleegd. Er heerst veel onveiligheid in Mali, Burkina Faso, Togo en Bénin, waar onze provincie gevestigd is. De christenen lijden hieronder. In 2022 was Burkina Faso het land met de meeste antichristelijke aanvallen ter wereld.
De evangelisatie in deze landen is recent, niet langer dan 150 jaar geleden. En in de meeste regio’s zelfs minder dan 100 jaar geleden. Alle vier genoemde landen zijn zwaar getroffen door islamitisch terrorisme. Mali in het bijzonder, maar ook Burkina Faso, waar de spanningen en vervolgingen toenemen. Christenen worden dagelijks getroffen door de afschuwelijke acties van Al’Qaeda en Islamitische Staat (IS).
Kunt u ons iets vertellen over hoe het is om te midden van deze gevaren te prediken?
Ik heb Pasen doorgebracht in Kompienga, in Burkina Faso. Dat was in een bijzondere sfeer, omdat deze plaats, afgesneden door mijnenvelden en controleposten die bemand worden door terroristen, geïsoleerd ligt van de rest van de wereld. We kunnen er alleen per helikopter komen. Rond Pinksteren 2023 begonnen de terroristen de lokale bevolking tot doelwit te maken. Veel mensen werden gedood of ernstig gewond en moesten met luchttransporten worden afgevoerd. De terroristen hebben ook vee in beslag genomen en doen er alles aan om de bevolking te bekeren of te evacueren. Als mensen weigeren om zich tot de Islam te bekeren, worden ze gedwongen om te vertrekken. Omdat de wegen echter geblokkeerd zijn, blijven deze mensen zonder bezittingen in het bos rondzwerven. Velen sterven door gebrek aan voedsel en verzorging.
In één parochie waarvoor wij verantwoordelijk zijn, probeerde een groep vrouwen door de blokkade heen te breken, denkend dat de terroristen hen niet zouden aanvallen. Een groot aantal van hen werd echter vastgehouden en verkracht. Sommigen werden lange tijd vastgehouden als seksslavinnen en kwamen pas weken later terug, zwanger. Dit zijn echte tragedies waarover de media niet berichten.
Welke plannen heeft de congregatie voor de toekomst?
Ons volgende grote project is de opening van ons regionale huis in het bisdom Ouagadougou, in Burkina Faso. Dit is ook de plaats waar we leken willen samenbrengen en opleiden om hen naar moeilijke plaatsen te kunnen zenden en om het Evangelie voor het eerst aan de plattelandsbevolking te brengen.
We maken ons zorgen over de toekomst. Hoe kan er op lange termijn ooit vergeving plaatsvinden? Vergeten is onmogelijk. Dit is een van de redenen waarom we graag ondersteuningsteams willen opzetten om geestelijke en psychologische hulp te bieden. Veel mensen komen al naar ons toe, gewoon om gehoord te worden.
We willen daarom naar de lange termijn kijken, in het bijzonder naar de periode na de crisis, om de slachtoffers van geweld op te vangen en te begeleiden. Veel mensen hebben gezien hoe hun dierbaren de keel werd doorgesneden, onthoofd, verkracht of tot seksuele slavernij werden gedwongen. Als gevolg van deze verkrachtingen zijn er kinderen geboren. Hoe kunnen we, als dit allemaal voorbij is, een gesprek voeren dat in overeenstemming is met het Evangelie? We zullen al deze wonden moeten helen, zowel fysiek als psychologisch. Het pastorale werk belooft immens te worden.
Er zijn ook gevaren voor de geestelijken. Twee van uw broeders werden bijvoorbeeld in 2021 ontvoerd…
Ja, en wat er gebeurde is, durf ik te zeggen, een wonder. Ze werden bij een controlepost tegengehouden door terroristen die hen geblinddoekt meenamen het bos in, hen mishandelden, fouilleerden, hen ondervroegen over hun missie en hun apostolaat en hen natuurlijk vroegen om zich te bekeren tot de wahabi-Islam, die zoveel schade aanricht in een land dat ooit een voorbeeld was van interreligieuze harmonie.
Onze broeders spraken met hen in een oprechte geest van vrede, zonder woede of bitterheid. Toen de terroristen hen vroegen om samen met hen het islamitische gebed te bidden, weigerden ze dat zachtjes en legden uit dat zij als christenen met de psalmen baden en dat het ware gebed een hart-tot-hart gesprek met God is en niet iets kan zijn dat van buitenaf wordt opgelegd. Ondanks de pesterijen bleven ze vreedzaam en beantwoordden ze het geweld met naastenliefde. Onder de indruk dreven de terroristen hen uiteindelijk terug naar de weg en bevrijdden hen. We danken God hiervoor, het is een teken dat liefde kan zegevieren over haat.
Hoe heeft dit alles het geloof van de mensen beïnvloed?
Het is echt opvallend om te zien dat christenen, die voor de crisis hun religieuze praktijk tot op zekere hoogte hadden opgegeven, terugkeren naar het geloof op een moment dat de terroristen er alles aan doen om het christendom uit te roeien. Terwijl de terroristen verhinderen dat christenen in kerken samenkomen, komen gezinnen thuis samen om de vlam van het geloof weer aan te wakkeren door middel van catechese-lessen en gezamenlijke vieringen wanneer er geen priesters zijn.
Juist omdat deze christenen rechtstreeks vervolgd worden, verdiepen ze hun band met Christus. Het bloed van de martelaren is het zaad van de christenen, op een bijzondere en actuele manier hier in Burkina Faso. In Kompienga, dat onder vuur ligt van terroristen, stromen de doopaanvragen binnen en gaan de catecheselessen door.
Christenen die gehaat worden vanwege hun geloof hebben twee opties. Ze kunnen ofwel hun heil buiten God zoeken, door tegen Hem in opstand te komen. Of ze kunnen het zoeken in het hart van Jezus Christus zelf. Onze christenen hebben deze speciale genade om hun leven te begrijpen en in de handen van hun Verlosser te leggen.
Wat is het charisma van uw gemeenschap?
Onze congregatie werd in Frankrijk opgericht op het hoogtepunt van de Tweede Wereldoorlog, in 1943, om zich te wijden aan pastoraal werk op het platteland. Dit is vandaag de dag nog steeds de kern van ons werk, vooral in West-Afrika. We blijven in de economisch en sociaal meest achtergestelde gebieden, delen het leven van de plattelandsbevolking en zijn een zaad van het Evangelie. We komen heel vaak in contact met moslims of mensen die nog niet van Christus hebben gehoord. We openen systematisch deuren voor het Evangelie!
Ons charisma is om alles terug te brengen naar Jezus Christus zelf, vreugde of verdriet, en deze in dankbaarheid terug te geven aan de Verlosser, ondanks de moeilijkheden, die op dit moment talrijk zijn. We willen een teken van christelijke hoop zijn te midden van verlatenheid. We worden vergezeld door Christus, omdat Hij zelf door het lijden is gegaan dat wij doormaken. Voor de christenen die wij begeleiden gaat het tijdsperspectief niet verder dan de komende 24 uur. We weten niet of we de volgende dag zullen overleven. Dit dwingt ons om onze persoonlijke relatie met Hem te verdiepen.
Door onze samenwerking met Kerk in Nood ervaren we echte solidariteit, vooral bij een recent voedselhulpproject voor vluchtelingen en ontheemden in een van de parochies die aan ons zijn toevertrouwd, in Pama, in het bisdom Fada N’Gourma.
