Al tientallen jaren wordt Burundi – een klein Afrikaans land met ongeveer 13 miljoen inwoners – geteisterd door een veiligheidscrisis. In 2023 uitte het VN-Mensenrechtencomité zijn bezorgdheid “over beschuldigingen van gedwongen verdwijningen en moorden op politieke activisten en journalisten door de veiligheidstroepen en pro-regeringsgroepen in Burundi.”
Besef van realiteit doet huiveren
Deze mensenrechtenschendingen vinden meestal plaats buiten het zicht van mensen. Onlangs hebben echter ook de katholieke bisschoppen van Burundi de misstanden in het land duidelijk aan de kaak gesteld in een openbare “vredesboodschap” die ze ter beschikking hebben gesteld aan de internationale katholieke liefdadigheidsinstelling Kerk in Nood (ACN).
“Het besef dat er in ons land mensen zijn die wreed worden vermoord of ontvoerd en verdwijnen om politieke redenen of andere macabere belangen doet huiveren,” schrijven ze. “Als een persoon door de bevoegde autoriteiten wordt gearresteerd, moet het recht worden toegepast in overeenstemming met de wet; de persoon moet worden vastgehouden op een plaats die bekend en toegankelijk is voor familieleden.”
Klimaat van wantrouwen
De bisschoppen waarschuwen ook voor een cultuur van straffeloosheid voor wandaden: “Als straffeloosheid verankerd raakt in de samenleving, verliezen mensen het vertrouwen in het rechtssysteem. Daardoor ontstaat het gevaar dat ze ontmoedigd raken, het recht in eigen hand nemen en misdaden begaan.”
Met de boodschap doen ze een “hartstochtelijke oproep” aan diegenen die “het verlangen koesteren om het bloed van vreedzame burgers te vergieten om hun ideologie uit te dragen of om politieke macht te verwerven.” In de brief roepen ze hen op om “hun zwaarden weer in de schede te steken en te beginnen met de opbouw van de natie door manieren aan te nemen die de waardigheid van mensen respecteren en dialoog en overleg bevorderen”.
Maxime François-Marsal, projectmanager van Kerk in Nood (ACN) voor de Franstalige landen in Centraal-Afrika bezocht het land vorig jaar nog. “Burundi heeft een zeer pijnlijke geschiedenis, gekenmerkt door bloedbaden, moorden, sociale conflicten en geweld. Er heerst overal in het land een klimaat van wantrouwen, zelfs onder vrienden en familie. Daarom is het zo belangrijk om een cultuur van dialoog en vrede te bevorderen. ”
Ondersteuning pastorale activiteiten
Om de opleiding en training te ondersteunen van degenen die het leven van de Kerk en de ontwikkeling van het land in de toekomst mede vorm zullen geven, heeft Kerk in Nood de afgelopen tien jaar bijgedragen aan meer dan 200 projecten in Burundi. Daarbij lag de nadruk op de training van priesters, catechisten en religieuze zusters, en de ondersteuning van pastorale activiteiten.
“Ons werk is erop gericht om de boodschap van het Evangelie in de harten van de mensen te verspreiden, zodat ze de verleiding van geweld kunnen weerstaan. Laten we bidden dat alle verantwoordelijken in het land naar de stem van hun geweten zullen luisteren, dat de boodschap van het Evangelie gehoord zal worden en dat de mensen in Burundi, die zo naar vrede verlangen, weer in veiligheid zullen kunnen leven.”
Critici mond snoeren
Burundi is sinds het einde van de koloniale overheersing in 1962 regelmatig het toneel geweest van bloedige conflicten. In 2015 kwam de situatie in het land echter tot een hoogtepunt toen de toenmalige president, Pierre Nkurunziza, aankondigde dat hij zich kandidaat wilde stellen voor een derde ambtstermijn. Dit plan, dat in strijd was met de grondwet, leidde tot protesten in het hele land. Sindsdien nemen de autoriteiten vaak harde maatregelen tegen het maatschappelijk middenveld en de media. Zij snoeren hen vooral de mond wanneer er kritiek werd geuit op de slechte omstandigheden in het land.
