Pastoor Raphaël is sinds 2011 bisschop van de Armeense katholieken in Oost-Europa. Hij is verantwoordelijk voor naar schatting 618.000 Armeense Rite-katholieken in landen als Oekraïne, Georgië, Rusland en natuurlijk Armenië zelf. In een interview met de Katholieke Nieuwsdienst KNA vertelt hij dat Armenië geconfronteerd wordt met meerdere crises die veel van de drie miljoen inwoners in armoede drijven. “Ex-Sovjet landen zijn, in het algemeen, nog steeds niet in staat om zelfvoorzienend te zijn. Daarom is de arme klasse van de samenleving groot in aantal. Er is geen systeem dat hen kan helpen om comfortabel te leven. Plus, we hebben het coronavirus. En we hebben de oorlog.”
De bisschop verwijst naar het recente conflict tussen Armenië en buurland Azerbeidzjan over de betwiste regio Nagorno-Karabach. Het gebied ligt binnen Azerbeidzjan, maar er wonen etnische Armeniërs die het gebied Artsakh noemen. De oorlog, die van 27 september tot 10 november 2020 woedde, kostte meer dan 6000 soldaten het leven. Tienduizenden burgers vluchtten naar Jerevan, waar ze onderdak vonden in scholen, hotels en particuliere woningen. “De hele situatie is erg ingewikkeld, verwarrend voor de mensen die uit hun land zijn geëmigreerd,” zei pater Raphael. “Ze moeten een appartement vinden om te wonen en werk vinden om hun familieleden te voeden.”
Als voorzitter van Caritas Armenië leidt de 74-jarige aartsbisschop het katholieke noodhulp aan de meest wanhopige mensen van het land. “Dit is onze missie als katholieke Kerk, zonder enig onderscheid te maken tussen de mensen. We zijn alleen op zoek naar de persoon in nood,” zei hij. Het is een belangrijk punt, want de katholieken zijn een kleine minderheid in Armenië, die ongeveer 160.000 mensen telt. De meeste burgers behoren tot de Armeense Apostolische Kerk, een van de zes oude oosters-orthodoxe kerken en de nationale Kerk van Armenië.
Pater Rafaël benadrukte dat Caritas Armenië met de hulp van weldoeners uit de hele wereld zorgt voor weeskinderen, vluchtelingen en zieken. Organisaties als Voor de martelaren, (CRS), de Amerikaanse Conferentie van Katholieke Bisschoppen (USCCB) en Kerk in Nood leverden belangrijke bijdragen. Naast deze organisaties, die zich op lange termijn inzetten voor het land, zijn er volgens de aartsbisschop nog organisaties die niet lang in Armenië blijven. “Op dit moment, om u de waarheid te zeggen, komen er veel mensen uit de hele wereld om te helpen. Ze willen hulp geven en dan, na een paar maanden, weer vertrekken. Maar de armen zullen arm blijven,” zei hij. Hij voegt eraan toe dat de Armeniërs vaak terughoudend waren om hulp te ontvangen omdat ze een trotse traditie hebben om zichzelf te ondersteunen door middel van ondernemerschap te midden van de omwentelingen in de Armeense geschiedenis. Met de bestaande hulp hoopt de bisschop te bereiken dat mensen die wel zelfvoorzienend zijn, op hun beurt de minder bevoorrechte mensen steunen, om zo een ‘deugdzame’ cyclus te creëren.
Toen pater Rafaël negen jaar geleden in zijn huidige functie van bisschop van Armeense katholieken in Oost-Europa werd benoemd, besloot hij voorrang te geven aan de sociale en geestelijke zending van de katholieke kerk. “Als katholieke Kerk proberen we ons altijd te onttrekken aan de politiek. Onze hulp is meer sociaal en geestelijk”, stelt hij, waarnaast hij benadrukt dat de katholieken het grootste respect hebben voor leden van de Armeense Apostolische Kerk. “Er is geen verschil in de geloofsverkondiging tussen de Armeense katholieke Kerk en de Armeense apostolische Kerk. Zij hebben dezelfde geloofsbelijdenis, dezelfde liturgie en hetzelfde gebed.”
Ondertussen ziet Armenië een onrustige toekomst tegemoet. Het land heeft een bijzondere plaats in de kerkgeschiedenis omdat het als eerste het christendom als staatsgodsdienst heeft omarmd. Maar in de 21e eeuw lijkt Armenië geïsoleerd en kwetsbaar. Op een wereldkaart ziet het land eruit als een klein puzzelstukje tussen de grotere stukken Azerbeidzjan, Iran en Turkije. Slechts één van de vier buurlanden, Georgië, heeft een christelijke meerderheid. Religieuze verschillen waren een factor in de oorlog in Nagorno-Karabach.
Pr. Raphael legt uit dat hij de afgelopen negen jaar heeft geprobeerd Caritas Armenië op te bouwen, omdat hij wil dat de organisatie de mensen blijft helpen, lang nadat hij weg is. “Zoals u weet, is de katholieke naastenliefde het werktuig van de Kerk, in de sociale leer en in het sociale leven. Ik heb dus praktisch alles in de Caritas geconcentreerd,” zei hij. “Laat men zich niet aan de priester hechten, want vandaag ben ik nog hier, morgen ga ik dood. Maar een organisatie, die nooit zal sterven.”
