Vanwege de ernstige veiligheidscrisis als gevolg van terrorisme moesten sommigen afzien van een gezinsbezoek. “Niet iedereen weet waar hij heen moet tijdens de kerstvakantie,” vertelt pater Guy Moukassa Sanon aan de internationale katholieke hulporganisatie Kerk in Nood (ACN). De rector van het Sint-Petrus en Paulus seminarie van Kossoghin in Ouagadougou, legt uit dat voor deze jonge mannen naar huis gaan levensgevaarlijk zou zijn. Velen verbleven daarom in diocesane centra, gastgezinnen of werden uitgenodigd door andere seminaristen om de vakantie door te brengen bij hun familie in veiligere gebieden.

40% seminaristen uit “rode zone”
Bijna 40% van de seminaristen komt uit bisdommen in de “rode zone” die zwaar getroffen zijn door terrorisme. Ondanks alle moeilijkheden blijft het aantal seminaristen in het land groeien. Alleen al bij het Sint-Petrus en Sint-Paulusseminarie is hun aantal gestegen van 254 in het academisch jaar 2019-2020 naar 281 voor 2024-2025.

In het verleden namen sommigen het risico om zich bij hun familie te voegen. Voor Marius, een derdejaars student filosofie aan het Sint-Petrus en Sint-Paulus seminarie, eindigde het in een tragedie. In 2022 werd hij ontvoerd toen hij op weg was naar zijn vader in een afgelegen dorp dat onder controle stond van terroristen. Zijn lichaam is nooit gevonden, maar de familie is ervan overtuigd dat hij is vermoord.

Terroristen goed op de hoogte
“Sommige seminaristen zijn ternauwernood ontsnapt,” vertelt de rector. “Een van hen ging bijvoorbeeld naar huis om de vakantie met zijn familie door te brengen. Terwijl hij buiten het huis was, kwamen de terroristen aan. Hun eerste doelwit was zijn vader, een catechist, die op dat moment gelukkig niet thuis was. De terroristen, die goed op de hoogte waren, eisten echter de zoon van de seminarist op. Toen hij hun dreigementen hoorde, klom hij over een muur en vluchtte 's nachts de velden in. Hoewel de terroristen achter hem aan gingen, slaagden ze er niet in hem te vinden. Hij verstopte zich een hele dag en wachtte tot het gevaar geweken was voordat hij naar huis terugkeerde.”

Dat zoveel jonge Burkinabés ondanks de veiligheidscrisis priester willen worden, is volgens pater Sanon te danken aan goed roepingenwerk. Ook ontmoeten deze mannen in hun dagelijks leven gemakkelijk mensen “die op een duidelijke manier getuigen van de liefde van Christus”. Omdat de secularisatie in Burkina Faso nog niet zo aanwezig is als in Europa, legt pater Sanon uit dat het ontwaken van een roeping gemakkelijker is “dan in een materialistische context waar je niets van God verwacht”.

Te weinig ruimte
De rector vertelt dat het aantal seminaristen in zijn seminarie zo groot is dat er niet eens genoeg ruimte is voor hen allemaal. “We hebben gemeenschapsruimtes omgebouwd tot kleine eenheden die van elkaar gescheiden zijn door scheidingswanden om hen onderdak te bieden. De omstandigheden zijn echter verre van ideaal voor hun studie, en zelfs dat was niet genoeg om iedereen te kunnen ontvangen, dus hebben we 22 seminaristen buiten moeten opvangen en nog eens 11 naar een seminarie in Mali moeten sturen.”

Pater Sanon benadrukt het belang van een goede vorming van toekomstige priesters voor de geloofwaardigheid van de kerk. “Het is cruciaal dat toekomstige priesters authentiek kunnen getuigen van hun geloof, dat ze Christus echt persoonlijk hebben kunnen ontmoeten, dat het Evangelie hun voedsel en hun passie is.”

Samenleven met andere religies
Een andere grote uitdaging in de vorming van toekomstige priesters ligt in de maatschappelijke bezorgdheid over het naast elkaar bestaan van verschillende religies, die verergerd is door de veiligheidssituatie in Burkina Faso: “Er zijn verschillende terroristische groeperingen in Burkina Faso. Sommigen doden mensen zonder onderscheid, of ze nu moslim of christen zijn. Anderen daarentegen, die de sharia willen opleggen, richten zich rechtstreeks op christenen.

Vóór het terrorisme was het samenleven van moslims en christenen geen probleem, zelfs niet in onze families, die vaak uit verschillende religies bestonden. Veel seminaristen hebben moslimouders en hoewel dat in het begin misschien tot teleurstelling leidde, was het uiteindelijk geen probleem. Maar als je vandaag de dag niet oppast, kan de sociale cohesie in gevaar komen. Daarom is het van cruciaal belang om toekomstige priesters te vormen die de gemeenschap bevorderen, omdat de Kerk, ten dienste van de samenleving, moet werken aan eenheid.”

Omdat de bisdommen van Burkinabé vaak niet in staat zijn om de nodige financiële middelen te mobiliseren voor een kwalitatief goede seminarieopleiding, steunt Kerk in Nood hen in deze belangrijke taak. “Ik wil mijn diepe dankbaarheid uitspreken aan Kerk in Nood en al haar gulle weldoeners die opofferingsgezind geven zodat we de toekomstige priesters van Burkina Faso kunnen vormen,” zegt pater Sanon. “Sommige van onze seminaristen bevinden zich in een precaire situatie; ze krijgen geen hulp van hun familie, omdat deze in een erbarmelijke situatie verkeert: ontheemd of verhinderd door de terroristen om de oogst binnen te halen. Dankzij de steun van de weldoeners kunnen we hun opleiding en die van hun leraren financieren.”

In 2024 steunden de weldoeners van Kerk in Nood zes bisdommen in Burkina Faso bij de vorming van seminaristen.

Kerk in Nood (ACN) neemt in haar lijsten diegenen op die gedood, ontvoerd of opgesloten werden om redenen die verband houden met vervolging, maar ook diegenen die op moeilijke of gevaarlijke locaties dienen als een getuigenis van hun toewijding aan God.

Haïti en Nigeria gevaarlijkst
De lijst van ontvoeringen van dit jaar wordt aangevoerd door Haïti, waar een algemene ineenstorting van de nationale veiligheid leidde tot de ontvoering van 18 priesters en religieuzen in 2024, vergeleken met slechts twee in 2023. Nigeria blijft een van de gevaarlijkste landen om priester of religieus te zijn, maar de situatie is merkbaar verbeterd: in 2024 werden 12 ontvoeringen gemeld, minder dan in 2023. Gelukkig werden alle slachtoffers van ontvoeringen in beide landen uiteindelijk vrijgelaten.

In Kameroen werden in de loop van het jaar drie priesters ontvoerd, die allemaal werden vrijgelaten. Een pastoor werd ontvoerd door criminelen in São Paulo, Brazilië, die hem een paar dagen vasthielden en beroofden, voordat hij werd gered door de politie. Bisschop Salvador Rangel Mendoza uit Mexico werd ook ontvoerd en later door de criminelen achtergelaten in een ziekenhuis, waar hij herstelde.

Een jonge seminarist werd ontvoerd door militairen in de Democratische Republiek Congo, maar dezelfde avond vrijgelaten na luid protest van de kerkelijke autoriteiten. De kolonel die verantwoordelijk was voor zijn ontvoering werd uit het leger gezet en veroordeeld tot 20 jaar gevangenisstraf.

Zusters ontvoerd
Er waren twee gevallen van ontvoering van vrouwelijke religieuzen. Een zuster in Colombia werd beroofd en seksueel misbruikt, maar overleefde gelukkig de beproeving, en een ander, in Malawi, werd fysiek en verbaal mishandeld voordat ze werd vrijgelaten.

Nog eens vier priesters werden in voorgaande jaren ontvoerd, maar zijn niet vrijgelaten of doodverklaard. Dit zijn de priesters John Bako Shekwolo (2019), Joseph Igweagu (2022), Christopher Ogide (2022) - allen uit Nigeria - en priester Joël Yougbaré, uit Burkina Faso, die in 2019 werd ontvoerd en van wie sindsdien niets meer is vernomen. Met deze priesters komt het totale aantal ontvoerden op 41.

13 priesters vermoord
In 2024 werden 13 priesters vermoord. In de Verenigde Staten werd pater Robert Hoeffner thuis vermoord, samen met zijn zus, door een jongeman die de auto van de priester stal en daarna zijn grootvader en een politieagent doodde, en priester Larry Johnson stierf door toedoen van een man die beweerde te lijden aan een psychotische aanval die stemmen hoorde die hem vertelden de priester te vermoorden om “de mensheid te redden”.

In Zuid-Afrika werden in iets meer dan een maand tijd twee priesters vermoord. Pater William Banda, oorspronkelijk uit Zambia, werd vermoord door een man die hem opwachtte in zijn kerk, hem vervolgens naar de sacristie begeleidde en hem doodschoot. En pater Paul Tatu Mothobi werd doodgeschoten nadat hij getuige was geweest van een moord. De moordenaar dwong pater Paul in een auto te stappe en schoot hem in het hoofd, blijkbaar om er zeker van te zijn dat er geen getuigen waren.

Ook in Spanje werd in 2024 een priester vermoord. Franciscaan Juan Antonio Llorente Espín werd vermoord door een man die het klooster binnendrong en schreeuwde dat hij alle priesters wilde vermoorden. Een soortgelijk misdrijf vond plaats in Polen, waar pater Lech Lachowicz bruut werd geslagen door een man die naar de pastorie kwam en later in het ziekenhuis aan zijn verwondingen overleed.

Priester Christophe Badjogou Komla, oorspronkelijk uit Togo maar werkzaam in Kameroen, werd neergeschoten bij een poging tot overval. En priester Fabián Enrique Arcos Sevilla, uit Ecuador, werd vermoord aangetroffen met tekenen van extreem geweld, in de buurt van een vuilniscontainer, onder omstandigheden die nog niet zijn opgehelderd. Ook werd pater Ramón Arturo Montejo Peinado op brute wijze vermoord in Colombia tijdens een poging zijn auto te stelen.

In Mexico, waar de afgelopen jaren een groot aantal priesters is vermoord, werd pater Marcelo Pérez vermoord door vermoedelijke bendeleden in wat een poging lijkt te zijn geweest om zijn activisme voor de rechten van de inheemse bevolking het zwijgen op te leggen.

Priester Josiah K'Okal, oorspronkelijk afkomstig uit Kenia, diende in Venezuela waar hij dood werd aangetroffen. Hoewel het officieel zelfmoord genoemd wordt, geloven zijn vrienden en collega's dat hij het slachtoffer is geworden van moord, vanwege zijn activiteiten ter verdediging van de lokale inheemse bevolking tegen criminele bendes.

Pater Luke Yugue, uit Zuid-Sudan, werd gedood tijdens een conflict tussen verschillende stammen, terwijl hij probeerde te bemiddelen tussen de partijen. Tot slot werd pater Tobias Onkonkwo uit Nigeria doodgeschoten door onbekende aanvallers terwijl hij op een snelweg reed.

Niet in de lijst opgenomen, maar wel het vermelden waard, zijn zaken als die van twee vermoorde catechisten in Burkina Faso, een dienaar van het Woord die buiten een kerk in Honduras werd neergeschoten en een misdienaar die samen met zijn broer en moeder werd gedood bij een schietpartij in de buurt van een kerk in Mexico.

Minder arrestaties
In 2024 werden er weliswaar minder katholieke geestelijken en religieuzen gearresteerd dan in 2023, maar hun aantal blijft hoog. Volgens informatie verzameld door Kerk in Nood (ACN) werden in 2024 zeker 71 geestelijken en religieuzen gearresteerd vanwege hun geloof of alleen voor het uitvoeren van hun missie. Dit cijfer is inclusief degenen die eerder gearresteerd werden, maar op een bepaald moment in 2024 nog steeds gearresteerd waren. Op het moment van schrijven waren er nog tien mensen in hechtenis. Hun aantal blijft zorgwekkend en wijst op ernstige problemen met de vrijheid van godsdienst en een gebrek aan rechtszekerheid en respons in grote delen van de wereld.

Voor deze lijst telt Kerk in Nood (ACN) alleen arrestaties die als onregelmatig kunnen worden beschouwd, of die een religieuze of politieke motivatie hebben, en niet degenen die zijn gearresteerd op verdenking van het plegen van gewone misdaden.

Nicaragua bovenaan lijst
Nicaragua staat opnieuw bovenaan de lijst van landen met gearresteerde katholieke priesters en religieuzen. Sinds januari 2024 werden er in totaal 25 katholieke geestelijken gearresteerd in Nicaragua. Als je echter de 19 priesters en religieuzen meetelt die in voorgaande jaren werden gearresteerd en op enig moment in 2024 in hechtenis bleven, dan stijgt hun aantal naar 44, een lichte daling ten opzichte van de 47 in 2023.

Dit is inclusief bisschop Rolando Álvarez, die in 2022 werd gearresteerd en in 2024 werd vrijgelaten. Op deze lijst staan niet de vele geëngageerde leken die ook gearresteerd zijn door het regime en van wie er nog steeds een aantal in de gevangenis zitten, zoals Lesbia Gutiérrez, de Caritas administrateur in het bisdom Matagalpa, en Carmen María Sáenz, juridisch adviseur van hetzelfde bisdom. Volgens lokale bronnen is hun families zelfs het recht ontzegd om hun dierbaren te bezoeken.

Naast het grote aantal geestelijken en religieuzen dat de afgelopen jaren in Nicaragua is gearresteerd, waaronder drie bisschoppen, is er ook een zeer groot aantal priesters dat nooit officieel is gearresteerd, maar dat het land niet meer in mocht nadat ze naar het buitenland waren gegaan, en als gevolg daarvan in ballingschap leeft. Hun aantal is onzeker en ze zijn niet opgenomen in deze lijst, evenmin als degenen die vrijwillig zijn gevlucht om aan arrestatie te ontkomen. Bovendien doet het Nicaraguaanse regime er alles aan om alle zusters het land uit te krijgen. De buitengewone vervolging van religieuzen in Nicaragua en de moeilijke toegang tot betrouwbare informatie maken het moeilijk om een volledig accuraat aantal gearresteerden in dit land vast te stellen.

China
Het volgende land met het hoogste aantal gearresteerde of vermiste geestelijken is China, met negen openbare gevallen, waarvan er vier in 2024 werden vastgehouden. Eén van hen werd later dat jaar vrijgelaten. De overige vijf zijn van hun vrijheid beroofd en zitten sinds begin 2024 in hechtenis, hebben huisarrest of staan onder streng toezicht om religieuze redenen - in één geval zelfs sinds 1997. Gezien de politieke realiteit in China zullen waarschijnlijk nog veel meer geestelijken worden onderworpen aan beperkingen van hun bewegingsvrijheid.

Wit-Rusland
Wit-Rusland heeft te maken met een zeer moeilijke situatie, met zeven priesters die in 2024 zijn gearresteerd. Van de zeven werden er drie gearresteerd in 2023, van wie er één nog steeds in de gevangenis zit en onlangs een straf van 11 jaar kreeg voor verraad. De andere vier werden in 2024 gearresteerd, waarvan er drie zijn vrijgelaten.

Andere gevallen van arrestaties vanwege religieuze intimidatie zijn onder andere twee priesters en een religieuze zuster in India, in een context van toenemende druk op katholieken en andere religieuze minderheden die leven in een land dat momenteel wordt gedomineerd door hindoe-nationalisten. Verschillende andere religieuze figuren werden in India met arrestatie bedreigd, maar slaagden erin om niet daadwerkelijk in hechtenis te worden genomen door een voorlopige borgtocht aan te vragen en te krijgen terwijl hun zaken verder onderzocht worden.

De twee Oekraïense Grieks-katholieke priesters die in 2022 door Russische troepen in hechtenis werden genomen en pas in juni 2024 werden vrijgelaten, staan ook op de lijst.

Venezuela en Tsjaad
Pater Elvis Cabarca, in Venezuela, werd gearresteerd terwijl hij een gebedsgroep leidde op een moment van anti-regeringsprotesten. In Tsjaad werd pater Simon-Pierre Madou Baïhana, een uitgesproken criticus van mensenrechtenschendingen en onrechtvaardigheden, gearresteerd door de politie in burger, onder omstandigheden die volgens getuigen meer op een ontvoering leken, naar verluidt voor het “aanzetten tot verdeeldheid en het in gevaar brengen van de nationale cohesie”. Beiden werden kort daarna vrijgelaten.

In een aantal gevallen zijn de beweringen voor de arrestatie nog steeds onbekend of is het niet duidelijk of de arrestatie daadwerkelijk was ingegeven door religieuze discriminatie. Pater Aurélien Mukangwa, uit de Democratische Republiek Congo, werd onder onbekende omstandigheden gearresteerd op de luchthaven. Na protesten werd pater Aurélien vrijgelaten. De Poolse pater Michal Olszewski werd gearresteerd wegens vermeende financiële onregelmatigheden, onder ongewoon zware omstandigheden vastgehouden en na zeven maanden op borgtocht vrijgelaten. Hij wacht nog steeds op zijn proces en zijn aanhangers beweren dat hij het slachtoffer is van een politieke campagne. Pater Luiz Claudio da Silva, uit Brazilië, werd gearresteerd nadat hij de politie had opgeroepen zich terughoudend op te stellen tijdens het neerslaan van een demonstratie van landloze arbeiders en zuster Mary-Ellen Francouer, uit Canada, werd gearresteerd omdat ze had deelgenomen aan een sit-in bij een bank, samen met een groep leden van verschillende christelijke confessies die protesteerden tegen de investering van de instelling in fossiele brandstoffen.

De zusters behoren tot de congregatie van de Zusters van het Onbevlekt Hart van Maria Moeder van Christus. Via een verklaring aan Kerk in Nood (ACN) roepen de medezusters gelovigen op om te bidden voor hun “onvoorwaardelijke vrijlating”.

Zuster Vincentia María, directrice van een middelbare school in Ufuma, en zuster Grace Mariette, lerares aan een middelbare school in Nnewi, werden op de weg naar Ufuma tegengehouden nadat ze een bijeenkomst hadden bijgewoond in Ogboji. Hoewel niet officieel bevestigd is, wordt aangenomen dat ze voor losgeld zijn ontvoerd door een lokale criminele bende.

“We vragen om uw vurige gebeden en smeekbeden aan God dat ze zo snel mogelijk mogen worden vrijgelaten en veilig en gezond naar ons mogen terugkeren. Bid ook dat ze onvoorwaardelijk worden vrijgelaten,” schrijft zuster Maria Sobenna Ikeotuonye, de secretaris-generaal van de congregatie van de zusters.

Nigeria, het dichtstbevolkte land van Afrika, is evenredig verdeeld tussen christenen en moslims en heeft de afgelopen decennia te maken gehad met een groeiende golf van geweld tegen de christelijke gemeenschap.

In 2024 werden er volgens onderzoek van Kerk in Nood (ACN) 11 priesters ontvoerd in het land. Drie van hen worden al enkele jaren vermist. Zusters zijn minder vaak doelwit.

Honderden militanten bestormden meer dan 30 dorpen - waarvan minstens 20 tegelijkertijd - op 24 december 2023, waarbij ze met machinegeweren op mensen schoten en huizen in brand staken.“Het is alweer een jaar geleden sinds de zinloze moorden die plaatsvonden in Bokkos, Mangu en Barkin Ladi Local Government Areas van de staat Plateau”, memoreerde priester Andrew Dewan aan de katholieke hulporganisatie Kerk in Nood (ACN).

De impact is volgens de directeur communicatie van het bisdom Pankshin nog steeds groot. “Honderden mensen verloren hun leven en honderden anderen werden in het ziekenhuis opgenomen, terwijl duizenden nog steeds in kampen voor ontheemden zitten in het gebied.”

Bisschop prijst de gelovigen
Bisschop Michael Gobal Gokum van Pankshin sprak tijdens de heilige Mis in de Johannes de Doperkerk in Bokkos zijn verdriet uit over het onfortuinlijke incident. Pater Dewan: “Hij prees de gelovigen voor hun geloof, vastberadenheid en veerkracht tegenover de niet-uitgelokte gewelddadige aanvallen. Ook prees hij inspanningen van de regering van de deelstaat Plateau voor de inzet van veiligheidstroepen in de weken voorafgaand aan Kerstmis om een herhaling van deze aanvallen te voorkomen”.

Voedseltekorten
Bisschop Gokum erkende ook de honger die wordt ervaren. De wijdverspreide onveiligheid in het bisdom heeft geleid tot voedseltekorten.” Pater Dewan: “Gewone mensen zoeken naar iets om te eten. Ondanks de inspanningen die het bisdom doet om de ellende van de slachtoffers aan te pakken, is het niet in staat om aan hun behoeften te voldoen. Daarom smeekte hij de gelovigen die het beter hebben om ook de minderbedeelden te steunen.”

Dankbaarheid
De bisschop sprak ook zijn dankbaarheid uit aan internationale organisaties, waaronder Kerk in Nood (ACN), voor het bieden van steun aan de getroffen gemeenschappen. Hij besloot de Mis met gebed om Gods hulp voor de getroffen families en vroeg de mensen om hun agressors te vergeven zodat God hun wonden en hun land kan helen.

De Pakistaanse priester Lazar Aslam OFM vertelde de pauselijke stichting Kerk in Nood (ACN) dat Suleman een zeer hardwerkende en ondernemende jongeman was. “Hij begon met het verzamelen van afvalmateriaal en met veel moeite verwierf hij uiteindelijk landbouwmachines om tarwe- en rijstvelden te bewerken. Het afgelopen jaar boekte hij aanzienlijke successen: hij beheerde 25 hectare land en bezat een voertuig”.

Door zijn succes werd hij echter het doelwit van vijandigheid en jaloezie. Zes maanden lang kreeg Suleman te maken met bedreigingen, aanvallen en pesterijen, waaronder opzettelijke schade aan zijn machines en vernieling van zijn gewassen. “Ondanks dat hij deze incidenten rapporteerde aan de autoriteiten, werd er weinig tot geen actie ondernomen. Daardoor was hij kwetsbaar voor meer geweld”, aldus pater Aslam.

Op 29 december werd Suleman aangevallen en neergeschoten. Daarbij opliep hij ernstige schade aan zijn nieren op. Hij stierf op 1 januari. Een andere persoon, die ook gewond raakte bij het incident, legde onder druk van de politie aanvankelijk een valse verklaring af. Ooggetuigen onthulden echter dat Suleman slachtoffer was van een opzettelijke aanval.

Tot nu toe zijn vier van de vijf aanvallers gearresteerd. De hoofddader is echter nog op vrije voeten. De zaak is een schrijnend voorbeeld van de uitdagingen waarmee christenen en andere minderheden in Pakistan worden geconfronteerd. De katholieke (Nationale) Commissie voor Gerechtigheid en Vrede (NCJP) bezocht de familie van het slachtoffer na het incident en concludeerde na onderzoek dat het incident “een geval van religieuze discriminatie” was.

Pater Lazar Aslam en de familie van Suleman eisen gerechtigheid en dringen er bij de lokale en internationale autoriteiten op aan om resoluut actie te ondernemen om religieuze minderheden te beschermen en verdere gewelddaden en sociale en religieuze discriminatie te voorkomen. Ook Kerk in Nood (ACN), dat financiële steun verleent aan de NCJP, heeft het belang van het versterken van gerechtigheid en gelijkheid onder de wet herhaaldelijk gemeld en aan de kaak gesteld.