Tijdens een historische ontmoeting ontving paus Leo XIV donderdag vertegenwoordigers van de Oosterse Katholieke Kerken. Zij kwamen op audiëntie als pelgrims voor het Jubileumjaar van de Hoop. Kerk in Nood (ACN) sprak met enkele vertegenwoordigers over de missie die de nieuwe paus hen meegaf te midden van diverse realiteiten als christenvervolging, ballingschap en oorlog.

De paus hield  een krachtige en diep spirituele toespraak tot de verzamelde kerkleiders. Veel van hun gemeenschappen worden ondersteund door Kerk in Nood (ACN), zowel in hun land van herkomst als in hun respectieve diaspora's. De pauselijke stichting sprak met zes projectpartners van de oosterse ritus uit verschillende regio's om hun indrukken te horen. Allemaal zijn het erover eens dat “de paus niet alleen toesprak, maar ons ook een missie meegaf.”

De 23 oosterse kerken sui iuris, zijn autonome katholieke kerken met eigen recht. Zij staan in volledige gemeenschap met de paus van Rome, maar behouden hun eigen liturgische, spirituele en juridische tradities.

Vervolgde Kerk in Irak

“Hij maakte ons trots”, zei de Syrisch-katholieke aartsbisschop Nathanael Wadih Semaan van Adiabene, in het noorden van Irak. ”Soms denken we dat we niets te bieden hebben, omdat we met weinig zijn en steeds minder worden. Maar hij herinnerde ons eraan dat we een rijke liturgie en een diepe spiritualiteit hebben. Hij zei ons dat we die niet alleen als een schat moeten bewaren, maar ook met de wereld moeten delen. Dat was zeer ontroerend."

Deze woorden leidden tot een hernieuwd gevoel van missie in wat vaak een moeilijke context is. ‘De paus heeft een nieuw vuur in onze harten aangewakkerd. Hij herinnerde ons eraan dat we inderdaad iets hebben dat we met de wereld kunnen delen, met verantwoordelijkheid en vreugde’, aldus aartsbisschop Nizar.

De paus benadrukte dat oosterse christenen hun voorouderlijk land niet zouden moeten verlaten. “Hij zei ons: ‘Jullie zijn het licht van de wereld’. Wij weten dat verrijzenis en licht na het lijden komen. In het Midden-Oosten maken we een kruisweg door, maar daar zal licht volgen”, voegde de aartsbisschop eraan toe. “Waar we ook zijn – in Frankrijk, Duitsland, Amerika of Australië – onze gemeenschappen zijn een stralend licht. We zijn getuigen van Christus in ons dagelijks leven. We moeten dat licht met ons meenemen.”

Hoop voor Oosterse kerken

Bisschop Boutros Marayati, de Armeens-katholieke prelaat van Aleppo, Syrië, vertelde Kerk in Nood (ACN) hoe de woorden van de Heilige Vader tot een innerlijke vernieuwing hebben geleid.

“We verlieten de bijeenkomst vol hoop en spirituele vreugde. De paus is zich bewust van wat onze kerken in het Oosten doormaken. Hij staat ons nabij. Hij vraagt ons voor hem te bidden, zoals hij voor ons bidt. In paus Leo heeft God ons een nieuwe hoop gegeven. We gaan samen vastberaden verder, zonder angst.”

Kerk van de martelaren

Kerk in Nood (ACN) sprak ook met de hulpbisschop van het Koptisch-katholieke patriarchaat van Alexandrië, Anba Hani Nassif Wasef Bakhoum Kiroulos: “Deze bijeenkomst was echt een zegen. Zijne Heiligheid benadrukte het belang van ons erfgoed en de huidige situatie van de oosterse kerken. Die omschreef hij als de Kerk van de Martelaren. Hij vroeg de gelovigen hun land niet te verlaten en dit erfgoed te behouden.”

“Hij zei dat de Kerk de oosterse Kerken nodig heeft. Het was een zeer historische en spirituele gebeurtenis, die de visie van de paus op vrede en eenheid weerspiegelt. Namelijk de visie dat we onze tradities moeten behouden en moeten bidden voor echte vrede, een vrede gebaseerd op vergeving en de moed om een nieuw hoofdstuk te beginnen."

Een stem in het oosten en westen

De jongste bisschop ter wereld, de 42-jarige Jules Boutros van de Syrisch-katholieke gemeenschap in Libanon, benadrukte de persoonlijke toon van de boodschap van de paus. “Het was alsof je luisterde naar een vader die zijn kinderen toespreekt in een taal die zij begrijpen: de taal van het hart. Het mooiste was dat hij persoonlijk beloofde om via het Dicasterie voor de Oosterse Kerken aandacht te blijven schenken aan onze behoeften. Dat is concrete hoop, en dat is een troost voor ons.”

Een van de momenten die de meeste indruk maakte op bisschop Boutros was toen Leo XIV zijn voorganger en naamgenoot Leo XIII citeerde, die zei: “Elke missionaris van de Latijnse ritus, of hij nu lid is van de seculiere of reguliere clerus, die door advies of steun een katholiek van de oosterse ritus tot de Latijnse ritus bekeert, moet ontslagen en uit zijn ambt ontheven worden.”

Steun om eigen identiteit en tradities te bewaren

De Libanese bisschop zegt dat deze herinnering niet alleen zijn steun benadrukt voor de Oosterse Kerken om hun identiteit en tradities te behouden, maar ook zijn wens dat zij groeien, zowel in het Oosten als in het Westen, zonder te worden opgenomen of op te gaan in de omringende samenlevingen.

In het gesprek met Kerk in Nood wees bisschop Jules ook op de diepe waardering die de paus uitsprak voor de oosterse kerken en de spirituele en liturgische tradities van het Oosten, door te citeren uit het werk van drie oosterse kerkvaders, Ephrem de Syriër, Isaac van Nineveh en Symeon de Nieuwe Theoloog. “Daarmee omarmde hij een breed scala aan tradities en gaf hij iedereen het gevoel erbij te horen”, legde hij uit.

De impact van de woorden van de paus bleef niet beperkt tot de gelovigen van de oosterse kerken: “Ik heb vrienden die priester zijn in Amerika en Europa, die mij schreven of na de toespraak naar mij toe kwamen en zeiden: 'Heb je gehoord hoe de paus tot jullie sprak? Dat heeft ons geraakt. Hij heeft ons niet alleen met vreugde vervuld, maar ook de harten van velen in de Latijnse Kerk geraakt, die onze tradities hebben herontdekt en er bewondering voor hebben gekregen. Dit is iets nieuws, dat we nog niet eerder hadden gezien."

Een paus van vrede

Ook aanwezig in Rome was de Grieks-katholieke bisschop van Odessa, Oekraïne, Mychajlo Bubnij. Hij deelde zijn indrukken met Kerk in Nood en benadrukte hoe de paus zijn audiëntie opende met de traditionele groet van de oosterse gelovigen: ”Christus is verrezen, Hij is waarlijk verrezen.”

“De paus sprak ieder van ons persoonlijk aan. Het was een prachtige ervaring. Hij luistert, hij begrijpt en hij wil een wereld van waarheid en gerechtigheid opbouwen”, benadrukte de bisschop. ‘Hij maakte speciaal melding van degenen die door oorlog zijn getroffen, zoals in Oekraïne en Syrië, en van allen die lijden als gevolg van conflicten.

Leo XIV is de paus van de vrede, zijn allereerste woorden waren: ’De vrede van Christus zij met u, de vrede van de verrezen Christus'. We hopen dat in dit nieuwe pontificaat vrede zal heersen onder de mensen, in de wereld en tussen landen. Hij zei dat we onze woorden moeten zuiveren van leugens”, herinnerde bisschop Bubnij zich, en voegde eraan toe: ‘Leo XIV was uitgenodigd om Oekraïne te bezoeken, maar nu heeft hij tijd nodig om zijn ambt als paus te beginnen en te begrijpen wat hem te wachten staat. Hij heeft de uitnodiging aanvaard en zal al het mogelijke doen om de reis te maken.’

Eenheid in verscheidenheid: een geschenk voor de hele Kerk

In zijn toespraak noemde Leo XIV ook Tigray, de Ethiopische regio die tijdens de verwoestende oorlog van 2020 tot 2022 door verschrikkelijk geweld werd geteisterd. Tesfaselassie Medhin, de Ethiopische katholieke bisschop van Adigrat, zei dat hij dankbaar was dat een van de eerste toespraken van paus Leo gericht was aan de Oosterse Kerken.

“De essentie van de toespraak was dankbaarheid; waardering voor het erfgoed van de Oosterse Kerken, hun spiritualiteit en liturgie, en het in stand houden van de diversiteit en de eenheid van de christelijke Kerken. De Heilige Vader moedigde ook de vervolgde en lijdende kerken aan. En hij sprak over hoe zij een bron van hoop zijn voor de rest. Toen ik hem begroette, bedankte ik hem voor zijn gebeden voor Tigray en bracht ik groeten over van de gelovigen van Adigrat, waarbij ik hem verzekerde van onze gebeden voor zijn ambt. Hij bedankte mij daarvoor.”

In 2024 heeft ACN 12,7 miljoen euro aan subsidies toegekend ter ondersteuning van 565 projecten met de oosterse katholieke kerken. Daarnaast heeft ACN ook 3 miljoen euro toegekend aan interrituele projecten (projecten met meer dan één oosterse katholieke kerk of projecten waarbij een oosterse katholieke kerk en de Latijnse Kerk betrokken zijn). De oosterse katholieke kerken die in 2024 door ACN werden ondersteund, zijn onder meer: de Oekraïense Grieks-katholieke Kerk, de Maronitische Kerk, de Melkitische Katholieke Kerk, de Chaldeeuwse Kerk, de Syrisch-katholieke Kerk, de Armeens-katholieke Kerk, de Ethiopisch-katholieke Kerk, de Syro-Malabarese Katholieke Kerk, de Syro-Malankara Katholieke Kerk, de Koptisch-katholieke Kerk en verschillende Grieks-katholieke kerken in Oost-Europa.

© Foto: Cristian Gennari

De christelijke bevolking van Cabo Delgado, in het noorden van Mozambique, lijdt zwaar onder terroristische aanvallen door islamistische milities. “De afgelopen dagen zijn er aanvallen geweest in de regio Ancuabe, waarbij de terroristen van het centrum naar het noorden trokken”, vertelt pater Passionist Kwiriwi Fonseca.

Nieuwe aanvallen

In een bericht aan Kerk in Nood (ACN) stelt hij dat het geweld voor een nieuwe golf van binnenlandse ontheemden zorgt. Volgens de Verenigde Naties zijn half april bijna 15.000 mensen hun huizen ontvlucht vanwege het geweld. “Alle nieuwe ontheemden gaven aan dat zij gevlucht zijn vanwege directe aanvallen op hun dorpen. Daarbij was sprake van plundering, brandstichting, ontvoeringen en selectieve moorden,” legt de priester uit.

Veel christenen lijden

Volgens de Passionist zijn er veel christenen die lijden. "Huizen en ook sommige kapellen zijn verbrand. Veel sociaal werk kan niet veel meer gedaan worden. De mensen zijn dan ook wanhopig."

“Het bisdom Pemba heeft via de plaatselijke Caritas al het mogelijke gedaan, maar we moeten dit geweld aan de kaak stellen. De mensen kunnen niet op deze manier blijven lijden”, aldus de pater. “We vragen niet alleen om uw steun, maar ook om uw gebeden en tussenkomst, zodat de mensen eindelijk vrede kunnen hebben.”

Het geweld in het noorden van Mozambique begon in 2017. Terroristen die loyaal zijn aan Islamitische Staat begonnen toen een geweldscampagne. Die leidde tot de dood van meer dan 5.000 mensen en ongeveer een miljoen binnenlandse ontheemden. Weldoeners van Kerk in Nood (ACN) hielpen het bisdom Pemba tijdens het conflict, vooral met noodhulp voor de ontheemden.

Dankbaar voor uw steun

Meer weten over de hulp die u mogelijk maakt in Mozambique? Lees dan het verhaal van zuster Aparecida Queiroz, die zeven jaar geleden aankwam in Mozambique, over haar werk onder de getroffenen en haar dankbaarheid voor uw niet aflatende steun.

Ondanks deze situatie viert de Kerk in Burkina Faso met vreugde de komst van de eerste leden van de Sociëteit van Missionarissen van Afrika. Zij staan bekend als de Witte Paters vanwege de kleur van hun habijten. Ze brachten het geloof, maar ook andere elementen die cruciaal zijn geweest voor de vooruitgang van het land.

Symboliek van geloof en ontwikkeling

De nalatenschap van de paters wordt weerspiegeld in het herdenkingslogo dat deze dagen te zien is in de plaatselijke kerken. Op traditionele kleding die de Burkinezen dragen valt een kaart te zien van Burkina Faso met symbolen van het geloof - de Bijbel, het kruis en de Eucharistie - en van onderwijs - een passer, een waterpas en een pen. De sociale, economische en menselijke ontwikkeling wordt verbeeld door bossen sorghum, een traditioneel Burkinese graansoort. De afbeelding wordt omringd door kaurischelpen, die vóór de kolonisatie als betaalmiddel werden gebruikt.

Religieuze harmonie onder druk

Burkina Faso is in meerderheid moslim, maar er is ook een groot aantal aanhangers van traditionele religies. Hoewel ze minder dan 30% van de bevolking uitmaken, hebben katholieken een belangrijke rol in de samenleving. Alle drie de religies hebben van oudsher in harmonie naast elkaar bestaan. Ook vandaag de dag hebben de meeste katholieken familieleden - ouders, schoonouders of broers en zussen - die tot andere religies behoren. Tot de komst van terroristische groeperingen ongeveer tien jaar geleden, is religie nooit een scheidende factor geweest. Internationale terreurgroepen zoals Al Qaida en Islamitische Staat proberen echter grondgebied te veroveren en een extremistische versie van de islam op te leggen.

Samen bouwen aan de toekomst

Om de 125e verjaardag van de evangelisatie te vieren, organiseerde de Burkinese Kerk met de hulp van Kerk in Nood (ACN) een driedaagse conferentie over de huidige situatie en toekomstige uitdagingen. Daarbij kregen de aanwezigen de gelegenheid om na te denken over onderwerpen als onderwijs, nationale veiligheid, interreligieuze dialoog en het gezin. Volgens aartsbisschop Laurent Dabiré, voorzitter van de bisschoppenconferentie van Burkina Faso en Niger, was het een moment van delen, reflectie en onderzoek. "Samen, als Kerk en als familie, kwamen we bijeen om het terrein voor te bereiden voor het pastorale werk van morgen.”

Kerk als familie van God

Het thema van de jubileumvieringen is 'Kerk, Gods familie'. Aartsbisschop Dabiré van Bobo-Dioulasso legde het concept uit aan de aanwezigen bij het evenement. “We vergeten vaak te spreken over de Kerk als familie, de familie van God, de familie van de gedoopten. Voor Afrikanen is dit een heel belangrijke definitie van de Kerk. Johannes Paulus II gebruikte dit beeld en zei dat het niet alleen belangrijk was voor ons, maar voor de universele Kerk. Het beeld van het gezin in Europa is ernstig vervormd. Veel van de problemen die daar zijn ontstaan, beginnen nu ook ons te raken, dus het is belangrijk om deze kwestie te bespreken”.

Seminaristen in angst en onzekerheid

Door het geweld en terrorisme zijn veel gezinnen in Burkina Faso tegenwoordig verdeeld. Drie seminaristen van het Grootseminarie van Sint Jan de Doper in Ouagadougu vertelden Kerk in Nood over de tragische omstandigheden waarin zij momenteel verkeren. Een van hen heeft zijn familie al jaren niet meer gezien. Zij wonen in een risicogebied, omringd door terroristen. Ze krijgen slechts om de twee of drie maanden humanitaire hulp. Velen leven in voortdurende angst, honger en eenzaamheid. De families van de andere twee zijn ontheemd. Zij moesten hun dorpen verlaten vanwege terroristische aanvallen. De steun van de Kerk aan de ontheemden is van cruciaal belang. De Kerk is een van van de weinige bronnen van hoop en materiële hulp in deze moeilijke tijden.

Geloof als bron van vreugde

Ondanks de huidige realiteit in Burkina Faso vieren katholieken hun geloof en zitten de kerken vol. Naar schatting hebben ruim twee miljoen mensen in februari de Mis bijgewoond die werd voorgegaan door kardinaal Parolin in het heiligdom van Yagma. Duizenden volwassenen werden met Pasen gedoopt. Ook onderzoeken honderden seminaristen hun roeping tot het priesterschap. De weldoeners van Kerk in Nood helpen dan ook bij het financieren van de bouw van een nieuw seminarie in Koumi. Daar studeren de jonge mannen filosofie. De huidige locatie biedt namelijk onvoldoende ruimte voor het aantal studenten. Sommige seminaristen zijn zelfs naar de buurlanden Mali en Niger gestuurd.

Kerk als brug naar vrede

Ongeveer 250 mensen namen deel aan de conferentie. Onder hen diocesane delegaties en politieke en religieuze gasten. “We hebben nieuwe wegen geopend om de Kerk als familie te versterken en de katholieke scholen een impuls te geven. Ook spraken we over wegen om de interreligieuze dialoog en de oecumene aan te moedigen en over samenwerking met onze moslimbroeders en  -zusters,” zei aartsbisschop Dabiré. Dit zijn allemaal essentiële factoren om de vrede te bewaren, ondanks de pogingen van de terroristen om de erfenis van sociale harmonie en respect te ondermijnen. De Kerk gelooft dat zij een brug kan zijn in deze moeilijke situatie: “De Kerk is hier niet als een oppositionele kracht. Ze spreekt over het Evangelie en de sociale leer, altijd met een uitgestoken hand, en luisterend naar iedereen.”

Aartsbisschop Dabiré maakte van de gelegenheid gebruik om de weldoeners en medewerkers van Kerk in Nood (ACN) te bedanken. "U biedt niet alleen economische steun, maar ook gebed, vriendschap en broederschap. U hebt zelf Burkina Faso bezocht, ondanks de moeilijke reisomstandigheden”.

“Zeshonderdachtennegentig, zeshonderdnegenennegentig, zevenhonderd”. Mathieu geeft steentjes door van de ene kant naar de andere. Zevenhonderd in totaal, één voor elk Weesgegroet dat hij die nacht heeft gebeden. Catechist Mathieu werd maanden gegijzeld in Burkina Faso. Iedere nacht voelde voor hem als de avond in Gethsemane, in de Hof van Olijven, waar Jezus zich ook alleen voelde, verlaten door zijn discipelen, waar Hij de nacht doorbracht met bidden tot de Vader, zijn smeekbeden voorlegde en vroeg om de kracht om het lijden tot het einde te dragen en om te zetten in verlossing.

Mathieu bracht vier maanden door in de handen van terroristen, dag en nacht, in een godvergeten Gethsemane tussen Mali, Burkina Faso en Niger. Het gezelschap van zijn vrouw Pauline, vijf maanden zwanger op het moment van hun ontvoering, maakte zijn Gethsemane nog verschrikkelijker vanwege de pijn, onzekerheid en angst die hij voor haar voelde. De catechist vertelde Kerk in Nood (ACN) zijn verhaal. Zijn vrouw vergezelde hem niet omdat ze het te traumatisch vindt om over zijn beproeving te praten.

Het belang van catechisten

Toen Mathieu in 2003 besloot om catechist te worden, kon hij niet weten wat hem te wachten stond. Mensen in het Westen begrijpen zelden hoe belangrijk catechisten zijn in Afrika in het algemeen en in Burkina Faso in het bijzonder. Echtparen bereiden zich vier jaar lang voor om als catechist te dienen in zeer afgelegen gebieden, waar ze de katholieke bevolking begeleiden en voorgaan in hun dagelijks leven, hen voorbereiden op de sacramenten, de zondagse gebedsdiensten leiden en als schakel fungeren met de dichtstbijzijnde priester, die zich misschien vele kilometers verderop bevindt.

We leefden in vrede

“Ik herinner me dat we in vrede leefden, het land bewerkten en dieren bezaten. In 2018 werd Baasmere, de gemeenschap waar we sinds 2015 catechisten waren, voor het eerst aangevallen. Er was daar geen school, dus mijn kinderen waren weg en kwamen alleen in de vakanties terug. Toen we aankwamen, waren er al wat problemen in het gebied, maar de terroristen vielen alleen de leger- en politieposten aan”, beschrijft Mathieu. In het dorp in het noorden van het land, bestond de kleine katholieke gemeenschap uit zo’n 150 tot 200 mensen.

De eerste waarschuwing

“In 2018 kwam er een groep naar mijn huis en vertelde me dat ik moest stoppen met bidden en het organiseren van religieuze diensten. Ze droegen geen wapens en waren normaal gekleed. Ik herkende sommigen van hen. 'Als je blijft doen wat je doet, zullen er slechte dingen met je gebeuren', waarschuwden ze me”, herinnert Mathieu zich tijdens zijn gesprek met Kerk in Nood (ACN).

Voordat ze vertrokken, staken ze de slijterijen in brand. De bevolking was doodsbang. “Ik was ook bang”, zegt de catechist en vader van vijf kinderen. “Maar ik dacht: Ik kan niet stoppen met het verkondigen van het Woord van God, daarom ben ik hier. Dus ging ik door met mijn bediening”. De groep had ook gesproken met vertegenwoordigers van de andere religieuze gemeenschappen in het dorp. “Ze vertelden ons dat ze niet willen dat de christenen hier bidden”, vertelden ze Mathieu meteen daarna.

Toen kwamen ze een tweede keer terug. “Deze kende ik niet meer, ze beschuldigden me ervan dat ik bleef bidden en diensten leidde.” Na deze tweede bedreiging kwamen de catechisten uit de hele streek samen met de priester en de bisschop. Ze besloten allemaal te blijven, hoewel ze ook besloten dat ze discreet moesten zijn en moesten proberen uit de buurt van de extremisten te blijven door bijvoorbeeld hun diensten vroeger te houden. Mathieu stuurde Pauline met de kinderen naar een veiliger gebied.

Maanden gegijzeld

Op de zaterdag voor Pinksteren keerde zijn vrouw terug naar Baasmere zodat ze het feest samen konden doorbrengen. Het was 20 mei 2018. Na de Liturgie van het Woord keerden de gelovigen terug naar hun huizen. Tegen de middag was Mathieu thuis aan het uitrusten toen er plots een groep van tien gewapende en gemaskerde mannen binnenstormde. “Waarom ben je nog steeds hier?”, vroegen ze hem. “Ik ben catechist, dit is mijn plicht”, antwoordde hij. Ze bevolen hem op de grond te gaan liggen, blinddoekten hem en bonden zijn handen en voeten vast. Hij kon horen hoe ze zijn eigendom vernielden en in brand staken. Toen plaatsten ze hem achterop een motorfiets, tussen twee terroristen in.

Ik dacht dat ik zou sterven

“Ik dacht dat ik zou sterven”, herinnert Mathieu zich. “Mijn handen waren zo stevig vastgebonden dat ik een maand lang mijn polsen niet kon voelen, omdat de bloedsomloop was doorgesneden.” Omdat hij geblinddoekt was, had Mathieu niet eens door dat Pauline ook in het konvooi zat. Ze had gevraagd om niet vastgebonden te worden omdat ze op dat moment vijf maanden zwanger was, maar de terroristen negeerden haar verzoek en bonden ook haar handen en voeten vast. “Na de eerste nacht verwijderden ze de blinddoek en maakten me los en toen realiseerde ik me dat zij er ook bij was. Het was verschrikkelijk. Maar ik mocht de hele reis niet met haar praten.”

Een lange reis

En het was een lange reis, na die eerste avond sliepen ze in de open lucht. Daarna waren ze nog een hele dag onderweg, tot ze aankwamen op een plek waar ze een week zouden blijven. “Toen verplaatsten ze ons weer, dit keer in een jeep die was gestolen uit het ziekenhuis van Djibo, en brachten ze ons naar onze eindbestemming, waar we vier maanden bleven.” Tot op de dag van vandaag weet Mathieu niet waar ze hem vasthielden en zelfs niet in welk land hij was.

Toen hij op de eindbestemming aankwam, werd hij naar de leider van de groep gebracht, die geen plaatselijke bewoner was, maar een Arabier. Ze eisten dat hij van zijn vrouw zou scheiden. “Elke dag vertelden ze me dat ze me gingen vermoorden. Normaal zouden we je keel doorsnijden, maar je kunt kiezen hoe je liever sterft”, zeiden ze. Het was angstaanjagend.”

Bidden om niet te vallen

Ze verbrandden de weinige bezittingen en kleren die hij had, gaven hem een moslimnaam en gewaden en leerden hem de islamitische leer. “Tijdens deze hele periode ben ik nooit gestopt met bidden. Ik herinner me een nacht waarin ik zevenhonderd Weesgegroetjes bad. Ik telde ze met steentjes. In die tijd was het gebed het enige dat me overeind hield. We voelden ons nooit in de steek gelaten door God, elke dag gaf de rozenkrans bidden me kracht.”

We hebben veel geleden

Mathieu spreekt over deze vier maanden met een ernstige, beheerste uitdrukking en vat ze samen in een korte zin, want soms zijn er geen woorden om te beschrijven wat je meemaakt: “Ze hebben ons niet goed behandeld, we hebben veel geleden”. De catechist legt uit dat nadat ze zich realiseerden dat ze zich niet zouden bekeren, de leden van de groep onderling begonnen te ruziën. “Sommigen zeiden dat ze ons moesten doden, anderen dat ze ons moesten bevrijden. Uiteindelijk vertelden ze ons op een dag dat we vrij waren om te gaan.”

Vrijheid... en pijn

Het kostte hen veertien dagen om terug te trekken. Nadat ze in niemandsland waren achtergelaten, hielp een herder hen een auto te vinden die hen uiteindelijk rechtstreeks naar het ziekenhuis bracht. Pauline werd geholpen, maar helaas was de baby die ze droeg al overleden. Mathieu's ogen tranen van diepe, maar serene droefheid als hij over dat moment praat, dat een blijvende indruk op hen heeft achtergelaten.

Huis in as

Ondanks de risico's besloot Mathieu terug te keren naar zijn huis in Baasmere. Er was niets meer over. Tussen de as vond hij echter twee dingen: zijn identiteitskaart en zijn Bijbel. “Het was heel ontroerend, want dit was de Bijbel die de bisschop me had gegeven toen ik als catechist werd aangesteld”, zegt Mathieu, voordat hij stilvalt, alsof hij op dat moment nog steeds Gods aanwezigheid kan voelen.

Trouw aan God

En dan komt de vraag die iedereen op dit moment bezighoudt: Waarom hebben ze zich niet gewoon bekeerd? Dat zou hun leven veel gemakkelijker hebben gemaakt. Het antwoord komt op dezelfde vaste, diepe en bedachtzame toon waarmee hij over zijn Gethsemane sprak: “Ik zou nooit tegen God kunnen liegen, het is beter om trouw te zijn aan God dan aan mensen. We moeten getuigen en prediken over Degene die we volgen en Hem trouw zijn”.

Mensen blijven dienen

Net als Jezus in Getsemane leed ook Mathieu onder angst, verlatenheid en duisternis. Maar net als bij de discipelen na de opstanding, liet hij het er niet bij zitten. Toen de bisschop hem vroeg of hij, in het licht van alles wat hij geleden had, vervroegd met pensioen wilde gaan, wierp hij tegen dat hij door wilde gaan met het prediken van de Verrijzenis: “Ik wil niet stoppen, ik wil mijn mensen blijven dienen.”

Dankzij uw hartverwarmende betrokkenheid kan Kerk in Nood (ACN) de lokale Kerk steunen bij de zorg voor slachtoffers van het geweld in Burkina Faso. Kerkelijke werkers steunen er de miljoenen vluchtelingen, maar zijn ook zelf slachtoffer. Vorig jaar nog werden twee catechisten gedood. Ook zijn veel priesters samen met hun parochianen gevlucht. Met uw hulp kunnen zij hun een warm thuis bieden. Helpt u mee?

Christenen in het noorden van Nigeria moeten veel doorstaan. Een scala aan jihadistische activiteiten, gewone criminaliteit en stammenrivaliteit vormt een directe bedreiging voor hun veiligheid en leven. De invoering van de sharia in veel regio’s maakt dat zij zich tweederangs burgers voelen. “Ondanks vervolging groeit christendom in noorden Nigeria”, vertelt bisschop Daboh.

Er was harmonie tussen religies

In een interview met de internationale hulporganisatie Kerk in Nood (ACN) legt hij uit dat missionarissen sinds de kolonisatie werden ontmoedigd om te werken in het noorden, dat voornamelijk islamitisch was. "Toen het christendom zijn intrede deed in de regio, was er harmonie tussen de gelovigen van beide religies, maar de recente instroom van fundamentalistische ideeën onder de moslimgemeenschap heeft de sfeer verzuurd."

We groeiden samen op

“We groeiden samen op met de verschillende stammen,” vertelde de bisschop, die oorspronkelijk uit de regio komt. “Het leven was normaal. We deelden kerstmaaltijden met de moslims, en tijdens hun vieringen deelden zij hun eten met ons. We aten samen, we voetbalden samen, we gingen naar dezelfde markten, we namen een bad in dezelfde beken. Toen kwamen de extremisten, die beweerden dat als je geen moslim bent, je niet zou mogen leven. Het leven werd verschrikkelijk voor de christenen.”

“En dat is waar de huidige spanning vandaan komt. Ze denken dat we niet in dit gebied mogen zijn. Ook zien ze dat we groeien, en zien dat als een bedreiging voor de moslimgemeenschap.”

Evangelie van de liefde

De bisschop herinnert zich het paradoxale incident in 2020, toen criminelen vier van zijn seminaristen ontvoerden. Ze lieten uiteindelijk drie van hen vrij, maar vermoordden één van hen, Michael Nnadi. Destijds speculeerde men dat andere seminaristen uit angst zouden stoppen. “Interessant genoeg werd het omgekeerde het geval. Want veel jonge jongens begonnen zich aan te melden. Ze willen priester worden. En als we vragen waarom, antwoorden ze dat ze Jezus Christus willen prediken, om mensen te vertellen dat Jezus een man van vrede was. Hij predikt vrede en liefde. Ze willen priester worden zodat ze het Evangelie van de liefde aan de hele wereld kunnen verkondigen.”

Ondanks de spanningen hebben we mensen die ijverig zijn, die geïnteresseerd zijn in het christendom. Daarom bloeit het christendom in het noorden van Nigeria. Het groeit. Mensen willen liefde prediken. Ze willen vrede prediken. Ze willen de mensen laten weten dat je naaste je naaste is. Hij is misschien niet van uw stam en hij heeft misschien niet dezelfde godsdienst als jij. Maar wij geloven nog steeds dat hij je naaste is en u zijn naaste. Dat is het evangelie van Christus.”

Gelukkig omdat ze Christus hebben

Hoewel extremistischere jihadistische groeperingen zoals Boko Haram fel gekant zijn tegen elke vorm van westers onderwijs, staat de bisschop van Zaria erop dat christenen in hun studies investeren. “Mijn volk is hongerig naar onderwijs. Als ze onderwijs krijgen, zijn ze bevrijd. Met onderwijs kunnen ze zelf voedsel vinden, met onderwijs weten ze wat goed en fout is”, besluit bisschop Daboh . “Mijn volk is een gelukkig volk. Ondanks vervolging groeit christendom in noorden Nigeria, ondanks de moeilijkheden, ondanks hun armoede. Ze zijn gelukkig, omdat ze Christus hebben.”

Meer weten over de situatie van christenen in Nigeria? Lees hier het recente nieuws in het dossier Nigeria of ontvang ons gratis ons uitgebreide landenrapport met achtergrondartikelen, uitleg en case studies uit Nigeria.

In het weekend zijn er nog twee katholieke priesters ontvoerd in Nigeria, waardoor de veiligheid van religieuzen in het Afrikaanse land in het eerste kwartaal van het jaar nog verder onder druk is komen te staan.

Ontvoerd bij tankstation
Volgens verklaringen die naar de katholieke hulporganisatie Kerk in Nood (ACN) zijn gestuurd, werd pater Stephen Echezona zaterdag ontvoerd in het bisdom Akwa in de staat Anambra, terwijl hij bij een tankstation stopte om brandstof te kopen. Slechts 24 uur later kondigde het bisdom Owerri de ontvoering aan van pater John Ubaechu, die ontvoerd werd terwijl hij langs een weg in de staat Imo reed.

Met deze twee gevallen komt het aantal ontvoerde religieuzen in Nigeria sinds het begin van 2025 op 12, waarvan er twee - pater Sylvester Okechukwu en seminarist Andrew Peter - door hun ontvoerders werden vermoord.

Slechtste jaar
Tijdens dezelfde periode in 2024 was het totale aantal ontvoerden drie, zonder dodelijke slachtoffers; in 2023 waren het er twee, met één moord, en in 2022 waren het er 7, met één moord. Dit maakt het eerste kwartaal van 2025 tot het slechtste sinds Kerk in Nood (ACN) begon met het verzamelen van gegevens over priesters en religieuzen die ontvoerd, vermoord of gearresteerd werden wereldwijd.

Om een wereldwijd perspectief toe te voegen, heeft ACN in 2025 15 nieuwe incidenten geregistreerd, waarvan 12 ontvoeringen in Nigeria. Naast deze 12 gevallen zijn er ook nog steeds drie priesters vermist in Nigeria die in voorgaande jaren ontvoerd werden, maar die volgens bronnen van ACN nooit werden vrijgelaten of doodverklaard.

Niet altijd religieus motief
De veiligheidssituatie in Nigeria is complex, met een aantal factoren die bijdragen aan de crisis en die sterk afhangen van de regio van het land waar de incidenten plaatsvinden.

Sommige aanvallen op geestelijken of religieuzen zijn ingegeven door antichristelijke vooroordelen, maar veel van de ontvoeringen worden gewoon uitgevoerd door criminelen die geld proberen te verdienen aan losgeld. Deze trend blijft de Nigeriaanse samenleving teisteren en houdt niet direct verband met religieuze intolerantie, waarbij de ontvoerders de geestelijken slechts als een gemakkelijk doelwit zien. Dit was het geval bij twee priesters die onlangs in Yola werden ontvoerd, waarbij zelfs bleek dat leden van de christelijke gemeenschap bij de misdaad betrokken waren.

Oproep van bisschoppen
Zeven van de 12 ontvoeringen die tot nu toe in 2025 hebben plaatsgevonden, vonden plaats in het zuiden van het land, dat in meerderheid christelijk is, terwijl de overige vijf plaatsvonden in de meer onstabiele Middle Belt. Van de twee moorden vond er één plaats in het zuiden en de andere in de Middle Belt.

De Nigeriaanse bisschoppen hebben de autoriteiten onvermoeibaar opgeroepen om de veiligheidsomstandigheden in het land te verbeteren ten gunste van de hele bevolking, terwijl ze de gelovigen voortdurend oproepen om niet te proberen op eigen houtje gerechtigheid te krijgen.

Kerk in Nood (ACN) sluit zich aan bij deze oproepen en blijft zich inzetten om de kerk in Nigeria te steunen in deze verslechterende veiligheidscrisis, terwijl ze haar vrienden en weldoeners oproept om het land in hun gebeden te houden.