Bisschop Paul Hinder is apostolisch vicaris voor Zuid-Arabië. Als zodanig zal de Zwitserse kapucijner pater de paus ontvangen wanneer hij zondag naar Abu Dhabi, de hoofdstad van de Verenigde Arabische Emiraten, vertrekt. Kerk in Nood sprak met hem over tolerantie in het dagelijks leven, een gebrek aan godsdienstvrijheid en de verwachtingen voor het pauselijke bezoek.
Excellentie, paus Franciscus zal binnenkort Abu Dhabi bezoeken. Is het overdreven om van een historisch bezoek te spreken?
Nee. Het bezoek kan met name om twee redenen historisch genoemd worden: ten eerste zal dit de eerste keer in de kerkgeschiedenis zijn dat een paus het Arabische schiereiland bezoekt. Ten tweede zal het de eerste keer zijn dat de Eucharistie wordt gevierd op publiek terrein dat de overheid ons ter beschikking heeft gesteld.
U verwacht meer dan 130.000 gelovigen die openlijk samenkomen voor de pauselijke Mis. Dat zou ondenkbaar zijn in buurland Saudi-Arabië. Kerken bestaan daar zelfs niet. Waarom is het zo anders in de Verenigde Arabische Emiraten?
Hoeveel vrijheid van eredienst wordt verleend, dat wil zeggen, de mogelijkheid om diensten te vieren als gemeenschap van gelovigen, varieert sterk in de landen van de Arabische wereld. Terwijl in Saoedi-Arabië diensten alleen worden getolereerd wanneer ze privé worden gehouden in relatief kleine groepen, worden in andere landen, vooral hier in de Verenigde Arabische Emiraten, kerken gebouwd en bezocht door duizenden gelovigen om wekelijks of zelfs dagelijks de Mis te vieren. Deze vrijheid hangt meestal af van de openheid en tolerantie van de respectievelijke heersers. In de afgelopen decennia was die tolerantie vooral te vinden in Bahrein, in de Verenigde Arabische Emiraten en in Oman.
Dus de heersers van de Verenigde Arabische Emiraten hebben een relatief open houding tegenover Christenen. Wordt dit gedeeld door de bevolking?
Ik woon al 15 jaar in Abu Dhabi en heb nog nooit vijandigheid ervaren. Natuurlijk weten we dat niet-Moslims – niet alleen Christenen – in alle islamitische landen moeten voldoen aan de sociale wetten van de Islam. Aan de andere kant zie ik een diep respect voor Christenen, ook onder de plaatselijke bevolking. Dit is nu nog duidelijker in de aanloop naar het pauselijke bezoek.
Hoe?
Een aantal Moslims heeft contact met mij opgenomen om te vragen hoe zij kunnen helpen bij de voorbereiding op het bezoek. Velen hebben belangstelling getoond voor het bijwonen van de Mis. En de regering doet er alles aan om ervoor te zorgen dat zoveel mogelijk van onze gelovigen de paus kunnen zien.
Heeft deze bereidheid om te helpen ook iets te maken met de populariteit van paus Franciscus?
De reacties van de moslimbevolking op de verkiezing van kardinaal Jorge Bergoglio als paus Franciscus waren alleen maar positief. Dit is ook nu duidelijk. Sinds de aankondiging van zijn bezoek, heb ik alleen maar tekenen van vreugde en trots opgemerkt dat de paus naar de Emiraten komt.
Wat maakte dit bezoek mogelijk?
Er zijn verschillende redenen voor dit bezoek. De afgelopen jaren zijn vanuit de hele regio, inclusief de VAE, uitnodigingen verstuurd naar de paus. De plaatselijke Kerk heeft ook haar verlangen kenbaar gemaakt om de paus hier te laten stoppen.
De kerk in de Emiraten bestaat alleen uit buitenlanders, met name buitenlandse arbeiders. Welk soort problemen komt u hierdoor als bisschop tegen?
Een van de kritische pastorale problemen ligt in het versterken van het geloof van onze mensen, om hen aan te moedigen om moedig hun christelijke en katholieke identiteit te behouden in een omgeving die dit niet altijd gemakkelijk maakt. Ik denk aan huishoudelijk personeel en bouwvakkers die niet alleen elke dag hard moeten werken, maar soms ook te maken hebben met de missionaire ijver van moslimwerkgevers of collega’s.
Wat gebeurt er als een lokale Moslim wil bekeren tot het christendom?
Ik ben me niet bewust van enig moslimland dat volledige religieuze vrijheid toestaat. Zelfs in landen waar het bekeren van een Moslim naar een andere religie niet strafbaar is, zal de sociale omgeving van de persoon, in het bijzonder zijn of haar familie, op zijn minst reageren met verstoting of zelfs fysiek geweld. Zoals ik al zei, de godsdienstvrijheid is afhankelijk van het land.
Heeft u genoeg kerken en priesters?
Meer kerken zouden wenselijk zijn, omdat het aantal van onze parochies nog steeds niet evenredig is met het aantal gelovigen. In de Verenigde Arabische Emiraten hebben we bijvoorbeeld negen parochies, wat zeker niet genoeg is voor de bijna één miljoen Katholieken die in het land wonen. Bovendien moeten we er rekening mee houden dat onze leden, in tegenstelling tot andere kerken, internationaal zijn, diverse talen spreken en verschillende Katholieke riten volgen
Een verdere pastorale uitdaging komt voort uit het feit dat veel van onze gelovigen door hun situatie als migranten geconfronteerd worden met morele kwesties die zij vooraf niet hadden verwacht. Dit komt vooral voor bij mannen en vrouwen die vanwege hun werk ver van hun echtgenoten wonen, vaak voor periodes langer dan een jaar. Het is niet ongebruikelijk dat huwelijken opbreken wanneer zij nieuwe, ‘tijdelijke’ relaties beginnen.
Hoe kan het pauselijk bezoek helpen om de situatie van Christenen in de islamitische wereld te verbeteren?
Ik hoop dat het bezoek van de paus de algemene stemming ten goede kan veranderen. Het zou echter een vergissing zijn om teveel wonderen te verwachten van dit bezoek. Veel beslissender is dat wij Christenen geloofwaardige getuigen zijn van de boodschap van Christus. En dat betekent ook dat we in nederigheid accepteren dat we nooit eerste viool zullen spelen in deze maatschappij. Het is soms genoeg om met voldoende vaardigheid te kunnen spelen om anderen te laten genieten!
Kan het daarom zo zijn dat het pauselijke bezoek niet veel meer oplevert dan een gedeelde kop koffie en mooie foto’s?
Het valt nog te bezien of het bezoek een blijvende indruk achterlaat. We zeggen wel dat één zwaluw geen zomer maakt. Een dialoog met een andere religie en diens vertegenwoordigers vergt tijd en geduld. Tegenslagen zijn onvermijdelijk. Dit geldt ook voor oecumene binnen het christendom. Zelfs als er alleen meer wederzijds respect wordt bereikt, waardoor het mogelijk is om samen te werken in probleemgebieden die van invloed zijn op alle religies, is er vooruitgang geboekt. Je hoeft maar na te denken over de uitdagingen ten aanzien van de inzet voor vrede of de zorg voor onze schepping.
