“Dit is het grootste ongeluk van Colombia. Misdaad is een industrie geworden,” klaagt pater Gersaín Paz, pastoor in de wijk Santa Marta in Cali, tegenover Kerk in Nood (ACN). Drugshandel, mensenhandel en prostitutie hebben zich over het hele land verspreid.
Mensenhandel
Volgens gegevens van de VN is Colombia de grootste producent van cocaïne ter wereld. In 2023 werd er meer dan 1.100 ton drugs in beslag genomen, en elk jaar worden er naar schatting 15.000 mensen het slachtoffer van mensenhandel.
Cali, gelegen in het zuidwesten van Colombia, wordt beschouwd als de hoofdstad van de drugshandel en is de thuisbasis van alarmerend geweld, met een gemiddelde van 1.500 moorden per jaar. Pater Gersaín: “Cali is een van de armste en meest gewelddadige steden. In onze wijk, Santa Marta, worden er elke week twee of drie moorden gepleegd.”
Kinderen die moorden
Deze realiteit treft ook kinderen en jongeren. Velen worden onder dwang gerekruteerd in criminele bendes of sluiten zich er uit vrije wil bij aan. Gebrek aan kansen, schoolverzuim en sociale achterstand leiden ertoe dat velen betrokken raken bij deze en andere illegale activiteiten. “Sommige tieners nemen hun toevlucht tot het verkopen van hun lichaam op internet, bijvoorbeeld,” zegt pater Gersaín verdrietig. “En we hebben gehoord van kinderen die andere kinderen hebben vermoord.”
Deze zorgwekkende situatie wordt ook weerspiegeld in het aantal zelfmoorden, zowel onder volwassenen als kinderen. “We hebben minstens twee zelfmoorden per maand in dit gebied. Het is verschrikkelijk. Ik vroeg een kind dat zichzelf sneed waarom hij dat deed, en hij antwoordde: ‘Ik wil huilen, maar ik kan het niet’,” vertelt pater Gersaín aan Kerk in Nood (ACN). “Slechts zo’n derde van de 70.000 mensen die hier in de buurt wonen, is gedoopt. Slechts 10% praktiseert. Deze mensen hebben echt steun nodig.”
Ruimte voor hoop
Ondanks het geweld en de verlatenheid is er nog steeds ruimte voor hoop. Veel van de jongeren die vroeger ondergedompeld waren in geweld en delinquentie hebben een tweede kans gevonden in de parochie van pater Gersaín, die werd uitgebreid en verbeterd met steun van de weldoeners van Kerk in Nood (ACN).
Pater Gersaín legt uit dat hij sinds zijn start in de parochie de manier heeft veranderd waarop met de jongeren wordt omgegaan. Met muziek en andere creatieve initiatieven proberen ze hen te motiveren. Tijdens retraites vraagt hij hen daarentegen om zich een paar uur van alles los te koppelen en “in stilte te zijn.” Het leek in het begin onmogelijk, maar de priester merkt op dat de jongeren na verloop van tijd hebben geleerd om “echt van deze ervaring te genieten. En ze hebben een groot vermogen tot gebed laten zien.”
Tweede kans
Pater Gersaín blijft zoeken naar manieren om iedereen te bereiken. De kerkzaal die vroeger alleen voor catechese werd gebruikt, is nu ook een muziekconservatorium. De gemeenschap ontvangt er jongeren die op zoek zijn naar een tweede kans. Hier krijgen ze training op de viool en piano, en andere muziekinstrumenten. “Sommige van de kinderen die hier muziek hebben gestudeerd, verdienen nu hun brood met spelen over de hele wereld, of promoveren in Zwitserland en Wenen,” legt pater Gersaín stralend uit.
“We hebben het hier over kinderen uit zeer kwetsbare milieus, die gewend waren om in extreem moeilijke omstandigheden te leven. Ik ben ervan overtuigd dat we met de juiste kansen het geweld de wereld uit kunnen helpen. Het is al met ongeveer 80% afgenomen dankzij de initiatieven van het bisdom,” benadrukt hij. De priester legt verder uit dat jongeren na het doorlopen van het parochieprogramma hun eigen levensprojecten beginnen te plannen. “Ik ken geen enkele tiener die, nadat hij bij ons kwam, terugging naar drugs,” zegt de ACN-projectpartner.
Sleutelrol voor priesters
Priesters spelen traditioneel een sleutelrol in de Latijns-Amerikaanse cultuur, omdat ze vanwege de sterke katholieke traditie en de schaarste aan sociale voorzieningen in sommige gebieden vaak de rol van gemeenschapsleider op zich nemen. Ze bieden ondersteuning op het gebied van onderwijs en gezondheid en treden op als bemiddelaar in conflictsituaties.
Volgens pater Gersaín is het van cruciaal belang om dit in te zetten voor het algemeen welzijn. Hij benadrukt het belang van de vorming van geestelijken: “Priesters moeten een gedegen opleiding krijgen, niet alleen in termen van liturgie, maar ook in hoe om te gaan met echte problemen, zoals geweld en werkloosheid.”
Parochie zonder toiletten
De parochie werd 15 jaar geleden opgericht. In het begin, toen het aan pater Gersaín werd toevertrouwd, was er geen elektriciteit, liepen er buidelratten door de parochiezaal en was de hitte ondraaglijk. “We hadden niet eens toiletten,” herinnert hij zich. “Nu hebben we een kerk die eerlijk gezegd mooi en ruim is. De mensen zijn erg enthousiast over de komende officiële inwijding; het is een prachtige ruimte. Het is een radicale verandering geweest.”
Een plek hebben om samen te komen is essentieel voor elke gemeenschap, zegt de priester. “Als ik een sacristie en een adequaat kantoor heb, kan ik mensen beter ontvangen. Dit is een droom voor de parochianen.” En hij besluit: “Dankzij de weldoeners van Kerk in Nood kunnen we blijven groeien en ons aanpassen aan de behoeften van de gemeenschap. Pastoraal werk moet een belangrijke pijler zijn, om de nieuwe generaties te helpen begeleiden en ondersteunen.”
Foto: © Ismael Martínez Sánchez / ACN
