Kherson: Een verhaal van verzet tegen angst en wanhoop

donderdag, 06 juli 2023
Nieuws
Begin maart 2022 bezetten Russische troepen de stad Kherson, in het zuiden van Oekraïne. Negen maanden later dwong een Oekraïens tegenoffensief de Russen om zich begin november terug te trekken uit de regio. Vanwege een gebrek aan elektriciteit en verwarming, en omdat de winter naderde, evacueerde de Oekraïense staat diezelfde maand iedereen die bereid was te vertrekken. Russische troepen namen posities in op de tegenoverliggende oever van de Dnjepr. Eind januari 2023 woonden er naar schatting 40.000 mensen in Kherson. Maandenlang werd de stad onderworpen aan dagelijkse raket- en artillerieaanvallen. Op 6 juni 2023 werd de nabijgelegen Nova Kakhovka dam verwoest.
Car for the Basilians in Kherson during the war

Kerk in Nood (ACN) sprak met een van haar projectpartners, pater Ihnatij Moskalyuk OSBM, van het Basiliaanse klooster St. Volodymyr de Grote, die gedurende deze hele periode in Kherson, samen met zijn collega Broeder Pious, bleef om de lokale bevolking te helpen.

Hoe is het leven veranderd sinds februari 2022?
Het is niet gemakkelijk om te beschrijven hoe mijn leven veranderd is sinds 24 februari 2022. Sinds het begin van de oorlog leef ik in de wetenschap dat elke dag mijn laatste kan zijn. En als ik ga slapen, weet ik niet of ik de zonsopgang nog zal meemaken. Dit is mijn leven, dag na dag.

Psychologisch vond ik het in het begin moeilijk om met deze situatie om te gaan, tot ik begon de Heer tijdens de aanbidding van het Heilig Sacrament te vragen om mij een antwoord te geven. Toen begon de moed uit mijn hart te stromen, en ik zei tegen broeder Pious, die bij me was gebleven tijdens de bezetting, dat we vanaf dat moment zouden leven zoals we voor de oorlog hadden geleefd. Dat wil zeggen dat we ons zouden wijden aan het gebed en aan het helpen van de mensen die in Kherson waren achtergebleven. De achterblijvers waren de ouderen, de zieken en ook de jongeren die nergens anders heen konden, evenals degenen die door de oorlog in Kherson gevangen waren geraakt. We kunnen deze mensen niet alleen laten.

Welke invloed had de vernietiging van de Nova Kakhovka dam op u en op de omgeving?
Toen we via het nieuws hoorden dat de Nova Kakhovka dam verwoest was, en dat het water in Kherson drie of vier meter zou kunnen stijgen, was iedereen bang. Wat zou er gebeuren? Hoe zouden de overstromingen eruitzien? Maar we zagen deze nieuwe situatie net zo onder ogen als aan het begin van de oorlog: niets kon ons vertrouwen in God, in onze Heer, aan het wankelen brengen. En dus begonnen we echt op God te vertrouwen en legden we alles wat er gebeurde, en alles wat er door de overstroming zou kunnen gebeuren, in Zijn handen.

Natuurlijk was het verschrikkelijk om te zien hoe gebouwen voor onze ogen werden verwoest, hoe dieren verdronken en hoe mensen die vastzaten in hun huizen werden gered. Het was verschrikkelijk, maar ons vertrouwen in God bleef standvastig, net als onze zekerheid dat het kwaad niet kan overwinnen en dat de Heer, onze God, ons de kracht zal geven om te weerstaan, net zoals we de bezetting hebben weerstaan. Daarom had mijn hart vrede.

Hebt u er ooit aan gedacht om Kherson te verlaten?
Na negen maanden bezetting had ik lichamelijke en geestelijke rust nodig, en toen ik de mensen van Kherson vertelde dat ik naar West-Oekraïne ging om een beetje bij te komen, herinner ik me dat ze me in de ogen keken en vroegen: “Komt u bij ons terug, pater?” Ik kon hun uitdrukking zien en de tranen in hun ogen en antwoordde: “Ja! Ik zal jullie niet in de steek laten. Ik zal bij jullie blijven tot het einde, zolang de Heer, onze God, het wil. Zolang Hij het wil, zal ik bij jullie blijven”.

Hoeveel katholieken wonen er in de regio Kherson?
Voor de oorlog bestond ongeveer 95% van onze parochie uit Grieks-katholieken die oorspronkelijk uit West-Oekraïne kwamen, maar na de Tweede Wereldoorlog opnieuw gevestigd waren, inclusief hun kinderen en kleinkinderen. Er waren er ook die gekomen waren om te studeren en gebleven waren om te werken. Slechts zo’n 5% van hen was in Kherson geboren. Het communistische regime vernietigde het kostbaarste deel van de harten van de mensen in deze regio’s in het zuiden en oosten van Oekraïne: het geloof in God. Maar nu bestaat 97% van onze parochie uit mensen die oorspronkelijk uit Kherson komen, omdat de oorlog een diepgaand effect heeft gehad op de manier waarop mensen denken.

Wat is er veranderd? En waarom?
Sinds ons klooster mensen helpt, hulp uitdeelt en voor hen zorgt, voelen ze zich geliefd, gerespecteerd. Ze hebben het gevoel dat ze belangrijk voor ons zijn. Dit brengt mensen ertoe om zichzelf in vraag te stellen, over hun leven na te denken en zich af te vragen: “Waarom ben ik hier op aarde? Wie is God? Wat heeft God voor mij gedaan? Hoe kan ik Hem danken en welke conclusies kan ik daaruit trekken?”.

Mensen stellen deze vragen en zoeken naar antwoorden. Nu komen er veel mensen naar ons klooster om de sacramenten van doop, huwelijk en biecht te ontvangen. Elke dag ontvangen ongeveer 25 of 30 mensen de communie tijdens de mis, waaronder jongeren en kinderen. Dit vervult ons met vreugde. Het offer dat Broeder Pious en ik tijdens de bezetting hebben gebracht, werpt nu zijn vruchten af.

Wat kunnen we doen om u en uw gemeenschap te helpen?
Als religieuzen hebben we in ons klooster in Kherson niets nodig. Godzijdank heeft het klooster geen schade geleden en is het niet verwoest. Alles werkt, we hebben eten, het ontbreekt ons aan niets, God zij dank. Maar mijn hart doet pijn voor alle mensen die hun huis in de oorlog zijn kwijtgeraakt, die in de elementen zijn achtergelaten, zonder dak boven hun hoofd. Mijn hart doet pijn voor hen. Ik heb ook medelijden met al die mensen die in hun huis zijn gebleven omdat ze niet weg konden, omdat ze oud waren, of zwak, of bedlegerig door ziekte. Dat doet me pijn.

Deze mensen hebben voedsel nodig, ze hebben toiletartikelen nodig, luiers, wasmiddel, persoonlijke hygiëneproducten. We slagen erin om op de een of andere manier aan voedsel te komen, maar al het andere is schaars in Kherson. Toch dank ik God voor alles. Sommige dingen krijgen we van vrijwilligers, mensen geven wat ze kunnen, en wij delen het uit. Ik dank God dus voor al die mensen die een gul hart hebben en altijd bereid zijn om te helpen. En ik dank God omdat Hij toestaat dat onze handen Zijn handen zijn, en omdat Hij ons uitzendt naar degenen die Hem het meest nodig hebben. Daar ben ik dankbaar voor.

Ik wil ook vooral Kerk in Nood bedanken voor de hulp bij de aankoop van een voertuig, dat onmisbaar is voor ons pastorale werk, vooral nu, in deze moeilijke situatie.

 Is het niet erg moeilijk om dankbaar te zijn in een tijd als deze?
Tijdens de bezetting heb ik geleerd om meer op God te vertrouwen. Vroeger vertrouwde ik Hem ook wel, maar niet zo sterk als nu. Nu dank ik God voor elke nieuwe dag en voor het feit dat ik voor Hem en voor anderen mag leven. Ik dank God dat ik mijn leven elke dag kan opofferen. Het grootste wonder van deze tijd is dat ik gezond ben en dat God mij tegen alle kwaad heeft beschermd. Het is ook een wonder dat ons klooster en onze kerk bewaard zijn gebleven, en dat we een plek hebben om te bidden, en dat onze kerk niet leeg is, maar gevuld met mensen. Ik dank God daarvoor, en voor het feit dat hij ons een patroonheilige heeft gegeven in Sint Jozef, aan wie ik ons klooster en onze stad toevertrouw. Ik dank God en Sint Jozef dat zij over ons waken.