In het rapport Hoor haar Schreeuw komen christelijke vrouwen uit onder meer Egypte, Syrië, Irak, Pakistan en Nigeria aan het woord over hun lot. Uit de bevindingen van Kerk in Nood blijkt dat ontvoeringen, gedwongen huwelijken en bekeringen toenemen. André Stiefenhofer van Kerk in Nood interviewde Clark over de laatste ontwikkelingen.
Kerk in Nood: Is geweld tegen christelijke vrouwen een relatief nieuw fenomeen of heeft het tot nu toe gewoon te weinig aandacht van het publiek gekregen?
Michele Clark: Dit is geen nieuw fenomeen, helaas. Maar het aantal aanvallen op christelijke vrouwen is toegenomen – en ja, het heeft iets te maken met religie. Er is bewijs dat deze aanvallen tot in de puntjes zijn gepland. Er zit een methode achter. Er worden meer gevallen gemeld. Maar veel gevallen worden niet gemeld. De door Kerk in Nood gepubliceerde casestudy documenteert een aantal bekende situaties namens vele anderen.
De meeste van de aanvallers zijn radicale islamisten. Is het geweld tegen christelijke vrouwen een strategie om gezinsverbanden te verbreken?
Het doet meer dan gezinsverbanden verbreken. Het geweld tegen christelijke vrouwen is een wapen dat wordt gebruikt om oorlog te voeren tegen religieuze minderheden. Dit heeft ook te maken met de structuur van de islamitische wet. Als een christelijke vrouw gedwongen wordt zich te bekeren of onder dwang getrouwd is met een Moslim, is het voor haar onmogelijk om terug te keren tot haar christelijk geloof. Zelfs als zij zichzelf kan bevrijden of haar huwelijk wordt ontbonden. Als de vrouw kinderen heeft, zullen deze kinderen altijd Moslim blijven. Wij hebben kunnen aantonen dat moeders en hun kinderen een steeds grotere doelgroep vormen. Je haalt niet slechts één persoon uit de groep van Christenen, maar een moeder en haar nageslacht.
Hoe bent u betrokken geraakt bij het rapport “Hoor haar schreeuw” van Kerk in Nood?
Mijn werk richt zich op mensen- en vrouwenrechten wereldwijd. Ik heb in het bijzonder gewerkt met jonge meisjes die getraumatiseerd zijn door politieke, religieuze of andere omstandigheden. Een collega vroeg mijn hulp om meer te weten te komen over het lot van koptische christelijke vrouwen in Egypte. Ik ontmoette daar vrouwen die ontvoerd waren, gedwongen werden te trouwen en zich te bekeren. Tot op dat moment waren er slechts een paar geïsoleerde verhalen over deze gevallen en slechts weinig academisch onderzoek. Verslagen van mijn ontmoetingen werden opgenomen in twee rapporten die vervolgens werden overgenomen door commissies van het Amerikaanse Congres. Dit resulteerde in een grotere zichtbaarheid over de situatie van christelijke vrouwen in Egypte.
Kunt u ons vertellen over een paar specifieke gevallen?
Tijdens mijn onderzoek werd ik diep geraakt door de moeite die vaders doen om hun ontvoerde dochters te redden. Een man vertelde me over het anonieme telefoontje dat hij op een dag had gekregen: “Kijk uit voor uw dochter, we hebben onze ogen op u!” De man wist dat dit niet zomaar een loos dreigement was. Hij haalde zijn dochter zelfs van school en liet haar niet alleen het huis uit. Twee of drie weken na het telefoontje vroeg de dochter aan haar moeder of zij naar de markt mocht gaan, die slechts een paar honderd meter van hun huis verwijderd was. De dochter is sindsdien niet meer gezien. De vader heeft verschillende oproepen van de ontvoerders ontvangen. Hij nam de telefoontjes op en ging naar de politie. Maar er is niets gebeurd. Hij heeft geen hulp gekregen.
Maar u bracht niet alleen gevallen aan het licht van meisjes die ontvoerd waren. Soms werden ze onder valse voorwendselen in handen van de belagers gelokt.
Er zijn een diverse gevallen van jonge christelijke vrouwen die uit gebroken gezinnen kwamen. Zo’n meisje heeft een vriendin uit de moslimwijk die haar zegt: “Mijn broer vindt je leuk, hij zou je graag vaker willen zien.” Het meisje begint een relatie. Maar soms blijkt dit een valstrik te zijn: de man nodigt het meisje uit om bij hem thuis langs te komen, waar ze vervolgens wordt verkracht. Deze verkrachting tilt de zaak naar een heel ander niveau. Als het meisje uit een conservatieve familie komt, wordt ze als oneervol beschouwd en mag ze niet meer naar huis terugkeren. Of de vrouw wordt verkracht en gedwongen tot een huwelijk en de religieuze bekering die dat met zich meebrengt. Wat begint als een mooie relatie verandert in een nachtmerrie. Dit “loverboy-fenomeen” is uitvoerig bestudeerd en gedocumenteerd.
Een van de conclusies van ACN’s rapport “Hear her cries” is dat er te weinig wordt gerapporteerd over vrouwen die worden ontvoerd en gedwongen tot een huwelijk. Dit is verrassend gezien de huidige gevoeligheid voor genderkwesties. Wat is de reden voor deze terughoudendheid?
Ik denk dat een van de redenen is dat het iets te maken heeft met religie. Bovendien zijn in het westerse feminisme godsdienst en emancipatie niet altijd de meest harmonieuze en begripvolle partners geweest. Er is ook een tendens om geen oordeel te vellen over andere religies en culturen. Dit leidt al snel tot afwijzing en het is moeilijk om dit met bewijzen te omzeilen.
Het rapport is specifiek gericht op politici. Wat kunnen zij doen?
Politici moeten ervoor zorgen dat er een veilige plek is voor mensen die religieus geweld hebben meegemaakt. Dat geldt ook voor het asielbeleid. Er was bijvoorbeeld een tijd dat gevallen van geweld tegen koptische christelijke vrouwen in Egypte werden aangeduid als “vermeende gevallen.” Deze gevallen worden echter gestaafd door bewijzen. Hoe meer de politiek en de media erkennen dat het om concrete gevallen en legitieme belangen gaat, hoe meer deze berichten serieus zullen worden genomen. Het wordt steeds duidelijker dat het hier om een reële dreiging gaat. Dat is reden genoeg voor een publieke verontwaardiging.
Benieuwd naar haar verhaal en dat van andere meisjes en vrouwen die wereldwijd slachtoffer zijn van ontvoering, gedwongen bekering en verkrachting? Vraag dan het gratis E-book aan met achtergronden en persoonlijke verhalen. Zoals Maira het vertelt in het voorwoord: “Leest u het rapport en luistert u naar de christelijke meisjes en vrouwen die ontvoerd worden en die gedwongen worden om van godsdienst te veranderen en te trouwen. En spreek erover. Te lang heeft de wereld gezwegen.”
Vraag hier het gratis e-book aan.
