De vrijlating werd aangekondigd in een officiële verklaring van de Nicaraguaanse regering, vergezeld van een lijst met namen van de vrijgelaten en verbannen personen: twee bisschoppen, 15 priesters en twee seminaristen. De groep werd op zondag 14 januari vrijgelaten en arriveerde op dezelfde dag in Rome, met uitzondering van één priester, die in Venezuela bleef vanwege gezondheidsproblemen.
Onder de vrijgelatenen bevinden zich de bisschop van Matagalpa, Rolando Alvarez, die in augustus 2022 was gearresteerd en in 2023 weigerde naar de VS te worden verbannen. Hij werd tot 26 jaar gevangenisstraf veroordeeld. Ook de bisschop van Siuna, Isidoro de Carmen Mora Ortega, is vrij. Hij werd in december tijdens een grootschalige actie gearresteerd omdat hij Alvarez in een preek had genoemd.
Regina Lynch, uitvoerend voorzitter van Kerk in Nood (ACN), heeft de vrijlating van de geestelijken voorzichtig verwelkomd. Wel merkt ze op dat er nog steeds zorgen zijn over de godsdienstvrijheid in Nicaragua: “Het is goed nieuws dat bisschop Rolando Alvarez niet langer in de gevangenis zit, hoewel we niet mogen vergeten dat hij daar 16 maanden heeft doorgebracht. We hopen dat hij de nodige steun zal krijgen om te herstellen van de lange periode van gevangenschap.”
Kerk in Nood is ook blij met de vrijlating van de overgebleven bisschop, 15 priesters en twee seminaristen die korter in de gevangenis zaten. “Maar we moeten benadrukken hoe enorm onrechtvaardig het is dat ze gedwongen werden om gescheiden van hun kudden en hun families te leven. De onzekerheid en de angst onder de gemeenschap is ook groot”, aldus Lynch.
De massale vrijlating en verbanning van geestelijken lijkt een patroon in het handelen van het regime tegenover de Kerk en haar leden. In oktober 2023 werden al 12 priesters vrijgelaten uit de gevangenis en naar het Vaticaan gestuurd. Een grotere groep werd in februari 2023 al verbannen en op het vliegtuig gezet naar de Verenigde Staten.
De internationale druk op het regime is de afgelopen weken toegenomen. Politieke druk was er van Washington tot de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de Verenigde Naties. En ook in media werd veelvuldig bericht over de repressie - die weinig precedenten kent in Latijns-Amerika.
Het Vaticaan heeft daarentegen geen officiële verklaring afgegeven. Zijn officiële mediakanaal, Vatican News, kondigde de vrijlating aan. De toon in het artikel staat echter in schril contrast met het optimisme dat in het persbericht van de Nicaraguaanse regering wordt geuit over de relatie tussen de Heilige Stoel en de Latijns-Amerikaanse regering.
Een afname van geestelijken
De gedwongen ballingschap van deze laatste golf priesters voegt zich bij de groeiende lijst van geestelijken die het land moeten verlaten sinds de onderdrukking van de Kerk door het regime voor het eerst toenam, bij de uitzetting van apostolisch nuntius Waldemar Stanislaw Sommertag in maart 2022.
De verbanning van priesters heeft in sommige bisdommen al voor pastorale en administratieve problemen gezorgd. “Drie van Nicaragua's bisdommen worden nu geleid door bisschoppen die in ballingschap zijn, namelijk Matagalpa en Esteli - die beide werden geleid door Alvarez - en Siuna. Eerder, in 2019, ging de hulpbisschop van Managua, Silvio Báez Ortega, in ballingschap vanwege toegenomen veiligheidszorgen. Nog een bisdom heeft een bisschop boven de pensioengerechtigde leeftijd, en de aartsbisschop van Managua, kardinaal Leopoldo Brenes, wordt in maart 75”, zegt Lynch.
Ook zijn er sinds 2022 al 50 priesters gearresteerd. Volgens sommige schattingen woont ongeveer 15% van de geestelijken van het land nu in het buitenland. Sommigen zijn gevlucht uit angst voor arrestatie, sommigen werden gedeporteerd door het regime en weer anderen werd de toegang tot het land ontzegd na een reis naar het buitenland. De regering heeft ook buitenlandse missionarissen het land uitgezet, zoals de Zusters van Naastenliefde, de orde opgericht door Moeder Theresa, die zich inzet voor de allerarmsten.
“Godsdienstvrijheid is een hoeksteen van vrijheid en autocratische regimes zijn altijd bang voor het getuigenis en de stem van diegenen wier leven gewijd is aan het leven en verspreiden van het Evangelie van liefde. De beperkingen op godsdienstvrijheid gaan door in een land waar vier van de negen bisdommen nu bisschoppen hebben die in het buitenland wonen. We bidden dat de Kerk en de mensen van Nicaragua op een dag vrij zullen zijn om hun mening te uiten en hun geloof te belijden zonder angst of repercussies”, besloot Regina Lynch.
