Wat is de huidige situatie in de Filippijnen? Vorig jaar was er een nieuwe president, hoe heeft dat de situatie beïnvloed?
Vorig jaar werd Bongbong Marcos tot president gekozen. De huidige situatie in het land is rustig vergeleken met de vorige president, Rodrigo Duterte. Er werd gevreesd dat Marcos een terugkeer naar de dictatuur zou brengen, zoals onder zijn vader het geval was geweest. Maar dit is niet gebeurd en de democratische normen worden tot nu toe gerespecteerd. Er worden minder moorden gepleegd en het aantal buitengerechtelijke executies in verband met drugs is ook afgenomen. Desondanks is de democratie nog zwak.
Het land lijdt onder corruptie in vele lagen van de samenleving en de overheid en dit is het grootste probleem. Een bisschop beschreef de Filippijnse samenleving en de manier van besturen als nepotisme waarbij familiebanden en de mensen die je kent van het grootste belang zijn. Een ander probleem in het land is de hoge migratiegraad, met 1,96 miljoen Filippino’s die in het buitenland wonen. Tweeënvijftig procent van hen is vrouw, wat heeft geleid tot een wijdverspreide gezinsbreuk.
Armoede is een groot probleem in het land, met bijna achtentwintig procent van de bevolking die onder de armoedegrens leeft, een situatie die is verergerd door de pandemie. Dit is niet zo zichtbaar in Manilla, maar het is prominent aanwezig op het platteland. In Mindanao heeft dit het probleem van islamitisch extremisme in de regio aangewakkerd. Delen van de economie doen het goed en de binnenlandse markt is erg sterk, omdat de Filippijnen een consumptiemaatschappij zijn. Aan de andere kant zijn degenen die in de landbouwsector werken, ongeveer een derde van de bevolking, overgeleverd aan de beurskoersen voor gewassen zoals tabak, kokosnoot, suikerriet, enz.
Hoe is de situatie met gewelddadig islamitisch extremisme, vooral in Mindanao?
Op dit moment is het relatief rustig. Er zijn nog steeds enkele gevallen van geweld, waarbij vooral de Islamitische Staat (IS) betrokken is. Kort voordat ik naar de Filipijnen reisde, was er een bomaanslag. Het leger is overal in Mindanao om voor veiligheid te zorgen. Bisschoppen in de regio worden bijvoorbeeld door militairen begeleid. Er is angst dat het geweld weer zou kunnen escaleren als het leger zich terugtrekt.
Hoe zou u de situatie voor de katholieke Kerk in de Filippijnen beschrijven?
In 2021 vierden de Filippijnen de 500e verjaardag van de komst van het christendom. Vandaag de dag is iets meer dan eenennegentig procent van de bevolking christen, waarvan tweeëntachtig procent katholiek is. Moslims maken ongeveer zeven procent van de bevolking uit en iets meer dan één procent is animist. De Filippijnen heeft de op twee na grootste katholieke bevolking ter wereld, met meer dan 81 miljoen gelovigen, alleen achter Brazilië en Mexico. Het is ook een van de twee landen in Azië waar het christendom de meerderheid vormt, naast Oost-Timor. Het katholicisme werd op de Filippijnen geïntroduceerd door de Spanjaarden en deze invloed is nog steeds zichtbaar, bijvoorbeeld in de stijl van de beelden in kerken.
De Filippino’s zijn spirituele mensen. Er wordt veel naar de Mis gegaan en de devoties voor de Zwarte Nazarener en Onze Lieve Vrouw zijn sterk en heel tastbaar. Een parochie die ik bezocht had bijvoorbeeld acht Missen op een zondag. De mensen zijn vol vreugde en erg aardig, gul en gastvrij. Er zijn ook zeer actieve parochiebesturen die worden geleid door lekengelovigen, waarbij vrouwen zeer betrokken zijn.
Wat zijn enkele van de uitdagingen voor de Kerk in de Filippijnen?
Priesters zeggen dat ze minder jonge mensen naar de Mis zien komen. Veel jongeren ontmoeten elkaar liever in winkelcentra dan in het plaatselijke parochiebestuur. Een ander probleem zijn de blijvende elementen van animisme. Er is nog wat heidendom over en veel katholieken op het platteland bidden nog steeds tot voorouders. Het christendom is in sommige opzichten nog steeds oppervlakkig en niet diep geworteld. Er is ook het grote probleem van geweld, drugs en alcohol. Dit heeft vaak te maken met gebroken gezinnen. Het geweld is vaak gericht tegen vrouwen en kinderen. In gebroken gezinnen is het ook vaak zo dat het geloof niet goed wordt doorgegeven aan de kinderen. Er is meer werk nodig om de echte waarden van het evangelie diep te verankeren. Een priester vertelde me bijvoorbeeld over veel jonge mensen die niet in de kerk trouwen, omdat ze zich geen dure bruiloften kunnen veroorloven, die volgens sommigen vereist zijn voor een kerkelijk huwelijk. Deze koppels wonen vaak samen zonder te trouwen, maar desondanks willen ze betrokken zijn bij de Kerk.
Er is ook een groeiende kwestie van sekten in de Filippijnen. Er zijn kleine protestantse groepen, maar er is ook de sekte Iglesia ni Cristo, die ongeveer 2,7 miljoen leden heeft en beweert de ware kerk te zijn. Sommigen sluiten zich bij hen aan omdat ze de regels van de katholieke Kerk te moeilijk vinden. De Iglesia ni Cristo proseliteert vaak buiten katholieke kerken na de Mis. Toch hebben we mensen en parochianen ontmoet die erg enthousiast en betrokken zijn bij hun parochie. De katholieke Kerk is dynamisch en goed georganiseerd en het katholicisme is diep verankerd in de Filipijnse identiteit.
Wat doet ACN om de kerk in de Filippijnen te steunen?
Veel van onze steun is gericht op de vorming van seminaristen, novicen en catechisten. We ondersteunen ook de voortdurende vorming van priesters en religieuze zusters. Kerk in Nood (ACN) ondersteunt het werk van verschillende commissies in de bisdommen om gebroken gezinnen aan te pakken en het geloof in deze gezinnen door te geven aan de kinderen.
Ook ondersteunen we de Silsilah-beweging, die begonnen is in Zamboanga, op het eiland Mindanao. We werken al zo’n veertig jaar samen met de oprichter van deze beweging, pater Sebastiano d’Ambra. De focus ligt op interreligieuze dialoog, voornamelijk tussen katholieken en moslims, en hoe deze gemeenschappen in vrede kunnen samenleven. Tegelijkertijd is een andere prioriteit het verdiepen van het geloof van katholieken die wonen in gebieden met een moslim meerderheid of een grote moslimminderheid. Katholieken die in deze gebieden wonen, moeten hun eigen geloof beter leren kennen en begrijpen. Daarom heeft de Emmaus-beweging, een tak van Silsilah, een theologie-opleiding opgericht voor jonge mensen, zodat zij de Kerk actief en efficiënt kunnen dienen als godsdienstleraren. Kerk in Nood steunde de bouw van dit College of Theology en helpt nu met de bouw van een hostel voor vrouwelijke theologiestudenten. We financieren ook gedeeltelijk de theologiestudies van studenten uit gezinnen met financiële noden.
