Terwijl de militaire campagne van Israël in Libanon voortduurt, vertonen de mensen die door de bombardementen ontheemd zijn geraakt en degenen die hen opvangen tekenen van fysieke en psychologische uitputting.
Huizen snel verlaten
Marielle Boutros, projectcoördinator van de pauselijke stichting Kerk in Nood (ACN) in Libanon: “Op dit moment hebben we 1,5 miljoen ontheemden, dat is één op de vier inwoners van het land. Zij zijn vooral geconcentreerd in de regio Mount Lebanon. Ze worden opgevangen in scholen, kerken, retraitecentra of privéhuizen. Omdat ze hun huizen heel snel hebben verlaten en niets hebben meegenomen, hebben ze van alles nodig: voedsel, medicijnen, water, kleding en sanitaire producten.”
Toen veel vluchtelingen naar christelijke gebieden vluchtten, hebben lokale bisdommen in de frontlinie meteen hulp geboden. Omdat er echter nog steeds geen planning op staatsniveau in zicht is, dreigt deze vrijgevigheid de financiële en materiële voorraden uit te putten. Deze staan al onder druk door jarenlange financiële crises, verergerd door de politieke impasse en de explosie in de haven van Beiroet in 2020.
Kerk reageerde snel
Boutros: “De Kerk heeft heel snel gereageerd en verwelkomt de mensen nog steeds met een grote glimlach en veel liefdadigheid, maar hoewel ze geweldig werk doen, kun je voelen dat ze moe zijn, want dit begon niet op 22 september, het begon al veel eerder.”
“Ze hadden het al moeilijk met hun missies, maar we mogen niet vergeten dat ze hun spaargeld zijn kwijtgeraakt in de financiële crisis van 2019. Desondanks zijn ze doorgegaan met de meeste van hun pastorale diensten, waarvoor ze salarissen te betalen hebben. Het is echt overweldigend, vooral als je kijkt naar de hoeveelheid werk en het feit dat ze geen vast inkomen hebben.”
“De mensen die de ontheemden opvangen, zijn moe door het werk en het gebrek aan middelen. Maar ook de ontheemden zijn erg moe, ver van huis, met grotere noden, boos en bang. De vermoeidheid is nu dus al erg merkbaar, maar zal nog verder toenemen.”
Interreligieuze spanningen
Een ernstig punt van bezorgdheid is dat de oplopende spanningen tussen mensen, en vooral tussen verschillende religieuze groepen, de basis kunnen vormen voor toekomstige conflicten in Libanon. “Hoewel Israël beweert dat het zich alleen heeft gericht op Hezbollah-operaties, is het risico op bijkomende schade altijd aanwezig, legt Marielle Boutros uit.
“We kunnen ons vrij bewegen, maar het kan gevaarlijk zijn op de weg, want soms richten de Israëli’s zich op Hezbollah-agenten in auto’s, dus je kunt aan het rijden zijn en de auto naast je kan geraakt worden. Vorige week nog werd een auto geraakt op een weg die ik dagelijks neem. Het is frustrerend, want je weet niet of de auto naast je, of je buurman in je straat, misschien van Hezbollah is. Sommige Libanezen zijn nu al huiverig om vluchtelingen uit het zuiden van het land op te nemen, uit angst dat ze aanvallen in hun eigen wijken zouden kunnen uitlokken”, voegt ze eraan toe.
Terugkeer onduidelijk
“Terwijl ontheemden, vooral in de regio van de berg Libanon en het noorden van Libanon, zich schrap zetten voor een moeilijke winter, valt niet te zeggen wanneer de oorlog zal eindigen en wanneer mensen naar hun huizen in het zuiden kunnen terugkeren”, zegt Boutros.
Christenen zullen waarschijnlijk sneller terugkeren, omdat hun dorpen en huizen minder schade hebben geleden, maar veel sjiitische gebieden zijn volledig met de grond gelijk gemaakt. Boutros schat dat als er internationale hulp komt, het een jaar kan duren om de huizen van de mensen weer op te bouwen. “Maar zonder hulp zal de crisis ernstig zijn, omdat de meeste mensen hun spaargeld tijdens de financiële crisis van 2019 zijn kwijtgeraakt en hun huizen, die nu verwoest zijn, hun enige echte bezit waren.”
De wijdverspreide vernietiging van de infrastructuur en de massale verplaatsing van gemeenschappen dreigen ook de demografie van Libanon te destabiliseren, wat in een land dat zo verdeeld is in verschillende religieuze groepen altijd een zeer gevoelig onderwerp is.
Kerk in Nood (ACN) steunt momenteel 15 projecten in de zwaarst getroffen bisdommen en met religieuze ordes die voor ontheemden zorgen. Katholieke scholen, die allemaal open zijn gebleven – hetzij fysiek of online – blijven een belangrijke prioriteit voor Kerk in Nood, omdat veel gezinnen geen schoolgeld kunnen betalen, maar leraren nog steeds hun salaris nodig hebben.
De mensen die de hulp van de vele weldoeners wereldwijd hebben gekregen, zijn erg dankbaar vertelt Boutros: “Ze zijn heel erg moe. We moeten bidden voor deze helden, ze moeten sterk in het geloof zijn om dit vol te kunnen houden, want hoewel het niet hun strijd is, leven ze hun geloof tot het einde toe.”
