Tegen het einde van 2015 kondigde de Nigeriaanse regering aan dat de terroristische groepering – ontstaan in Nigeria in 2002 en geradicaliseerd in 2009 – eindelijk was verslagen. Volgens de informatie die Kerk in Nood heeft ontvangen, zijn er echter alle aanwijzingen dat de groep zijn werkgebied eenvoudigweg heeft verplaatst. Zo is de terreurbeweging actief in de meer rurale gebieden van Nigeria en de grensgebieden van Kameroen en het Tsjaad-meer. “In de dorpen van de deelstaat Borno in Nigeria en in de grensregio’s van Kameroen gaat er geen dag voorbij zonder nieuws over aanslagen en invallen van de terroristen. De ontvoeringen en executies van de bevolking zijn een waar schrikbewind geworden en een bron van diepe psychose onder de bevolking”, benadrukt Mgr. Bruno.
Sinds Kerstmis wordt er in het openbaar een video verspreid die de onthoofding van 11 mensen in Nigeria laat zien, waarbij de verantwoordelijkheid voor de gruweldaad wordt opgeëist door de zogenaamde Islamitische Staat in West-Afrika (ISWA), een van de twee facties waarin Boko Haram zich in 2016 opsplitste. Bijna tegelijkertijd schreef bisschop Barthélemy Yaouda Hourgo van Yaouga in Kameroen, die uit een dorp in de buurt van de grens met Nigeria komt, de volgende alarmerende boodschap aan Kerk in Nood: “Mijn geboorteplaats, het dorp Blablim, bestaat niet meer! De terroristen hebben een jongeman van mijn familie vermoord en het hele dorp, inclusief het huis waarin ik geboren ben, volledig verwoest. Iedereen, met uitzondering van de zieken en bejaarden, werd gedwongen te vluchten naar Mora, 10 mijl (17 km) verderop. Het zal nu onmogelijk zijn om de katoenoogst binnen te halen. Op dit moment is het erg koud in dit gebied. Bidt alstublieft voor iedereen die in deze tijd van het jaar in het gure weer buiten moet slapen.”
Terrorisme, of georganiseerde misdaad?
Vernietiging, plundering, beroving en ontvoeringen kenmerken de activiteiten van de terroristen. Volgens officieren in het Nigeriaanse leger heeft de jihadistische islamitische groepering haar macht verloren en is deze uiteengevallen in georganiseerde misdaadbendes. Luitenant-generaal Tukur Yusufu Buratai, stafchef van het Nigeriaanse leger, gaf op 19 september 2019 aan dat “de werkwijze van deze elementen pure criminaliteit voor persoonlijk gewin is. Het is algemeen bekend dat de criminelen niet langer doen alsof ze een andere zaak verdedigen dan de zoektocht naar materialisme zoals die zich manifesteert in moord en terreur op ongelukkige mensen.” Hij drong er daarom bij het Nigeriaanse volk op aan om niet door te gaan met het “verheerlijken van deze criminelen door ze bij een andere naam te noemen dan “criminelen, verkrachters, ontvoerders, gewapende overvallers en moordenaars.”
Zeker 36.000 doden
Volgens gegevens van de Nigeria Security Tracker zijn sinds 2012 meer dan 36.000 burgers, soldaten en terroristen omgekomen als gevolg van deze conflicten. Toch is het aantal slachtoffers in Nigeria sterk gedaald in vergelijking met de afschuwelijke cijfers die in 2014 en 2015 zijn geregistreerd. Dit positieve resultaat is mede te danken aan de defensieve inspanningen van de multinationale strijdkrachten, waartoe naast het Nigeriaanse leger ook Kameroen, Niger en Tsjaad behoren. Volgens de onafhankelijke International Crisis Group is alleen al in Kameroen een troepenmacht van meer dan 7.000 man ingezet tijdens twee belangrijke militaire operaties, waaronder een elitekorps.
Het beest duikt opnieuw op
Hoewel de strijdkrachten de afgelopen jaren veel conventionele aanvallen van Boko Haram hebben voorkomen, zijn ze er niet in geslaagd de wortels van de beweging af te snijden. Het lijkt er dan ook op dat een nieuwe generatie militanten opnieuw een bedreiging vormt. “De armoede en onveiligheid waarmee mensen op het platteland worden geconfronteerd en het gebrek aan vooruitzichten voor jongeren, maken hen een gemakkelijk doelwit voor manipulatie door jihadisten”, bevestigt bisschop Ateba.
Volgens gegevens van Human Rights Watch heeft het conflict tussen Boko Haram en internationale strijdkrachten sinds 2014 geleid tot de ontheemding van meer dan 270.000 mensen in Kameroen. Boko Haram zou in 2019 alleen in dit land al meer dan 100 aanvallen hebben uitgevoerd, waarbij meer dan honderd burgers om het leven zijn gekomen. “Net op het moment dat men dacht dat het beest van Boko Haram volledig was onthoofd, is de verschrikking weer opgedoken in het noorden van Kameroen. Binnen mijn eigen bisdom zijn er in de afgelopen weken 13 aanvallen geweest. Eén kerk werd afgebrand op het feest van de Driekoningen. We onderzoeken nog steeds wie er achter het incident zat, maar alles wijst erop dat het een terroristische aanslag was”, legt bisschop Bruno uit.
