Bisschop Mozambique: “Zelfs in armoede kunnen we helpen”

donderdag, 25 februari 2021
Nieuws
Bisschop Luiz Lisboa kijkt terug op zijn tijd in het bisdom Pemba. De afgelopen drie jaar, vol geweld en bloedvergieten noemt hij “een ervaring van het kruis.” Toch zag hij juist nu ook veel moois.
Fresh massacres by jihadists – number of refugees is growing daily in Cabo Delgado – Mozambique November 2020

Zijn laatste jaren in het bisdom Pemba, in het noorden van Mozambique, zal bisschop Luiz Fernando Lisboa nooit vergeten. Het waren jaren in de provincie Cabo Delgado die gekenmerkt werden door oorlog, bloedvergieten en voortdurende terroristische aanslagen. Recent heeft Paus Franciscus hem overgeplaatst naar een bisdom in de staat Espírito Santo in zijn geboorteland Brazilië. In een interview met Kerk in Nood (ACN) blikt de bisschop terug op zijn tijd in Mozambique, een land waar ze ook Portugees spreken en dat tegelijkertijd een van de armste ter wereld is.

“Mijn tijd in het bisdom Pemba was voor mij een geweldige leertijd. Ik had altijd al als missionaris in Afrika willen werken en God heeft mij die genade geschonken. Uiteindelijk heb ik er bijna 20 jaar doorgebracht, waarvan ruim zes jaar als bisschop. Over het algemeen is de balans positief geweest.” Telefonisch vanuit Brazilië, waar hij nu de leiding heeft over het bisdom Cachoeiro de Itapemirim, benadrukt bisschop Lisboa: “Afrika zal altijd een deel van mij zijn. Wanneer we van plaats veranderen, van woonplaats veranderen, moeten we opnieuw beginnen te leren, opnieuw beginnen; we moeten de mensen respecteren, de cultuur, de talen, de manier van leven – en al deze dingen verrijken ons. Ik ben er vrij zeker van dat ik veel meer heb ontvangen dan gegeven.”

Jaren van oorlog
De afgelopen drie jaar zijn bijzonder schrijnend geweest, omdat de provincie Cabo Delgado te lijden had onder een opeenvolging van terroristische aanslagen. Deze zijn in 2020 alleen maar in hevigheid toegenomen. De drie oorlogsjaren die kunnen worden samengevat in één brute statistiek: meer dan 2.000 doden en meer dan 600.000 ontheemden. “Het was een extreem verschroeiende ervaring, een ervaring van het kruis, een ervaring van lijden. Deze oorlog heeft me geholpen om veel lessen te leren. De belangrijkste daarvan is de grootsheid van dit volk, dat arm is, maar een gevoel van diepe solidariteit heeft. Toen ik daar was heb ik veel persoonlijke verhalen gehoord en veel verschillende situaties gezien. Ik realiseer me nu hoeveel we zelfs in armoede kunnen helpen, hoeveel we kunnen delen. In deze oorlogstijd nam elk gezin dat niet gedwongen was te vluchten een of twee, of zelfs drie vluchtelingengezinnen op, in hun huis, op de veranda. En ze deelden ze het weinige dat ze hadden met degenen die helemaal niets hadden en die rondzwierven, wanhopig en richtingloos waren. Ik geloof dat deze ervaring van de mensen van Cabo Delgado mij voor altijd zal bijblijven…”

De Paus en het bisdom Pemba
Sinds enkele maanden, met de escalatie van het terroristische geweld op het grondgebied van Cabo Delgado, is bisschop Luiz Fernando Lisboa de stem van zijn lijdende volk geworden. Hij probeerde de wereld te waarschuwen voor het bestaan van deze oorlog in Mozambique. De recente aankondiging, op donderdag 11 februari, dat paus Franciscus besloten had hem over te plaatsen naar het bisdom Cachoeiro de Itapemirim in Brazilië, werd in Pemba dan ook met grote verbazing ontvangen. De bisschop zelf heeft het besluit van de Heilige Vader echter met sereniteit aanvaard. “De missie is van God, niet van ons. Wij zijn slechts de instrumenten van God. Binnen de Kerk is een van de kenmerken van de missionaris, en vooral van de religieus – want ik ben zelf ook religieus – het rondtrekken. We zijn nooit vast op één plaats, maar worden verplaatst naar waar de Kerk ons nodig heeft, waar God ons ook heenzendt. Daarom moeten we altijd bereid zijn onze tent op te breken en elders weer op te zetten. En op dit moment heeft Paus Franciscus het beter geacht dat ik op een andere plaats ga werken. Ik aanvaard en dank hem voor alle steun die hij ons heeft gegeven, voor alle inzet die hij heeft getoond en alle bezorgdheid die hij heeft gevoeld en nog steeds voelt voor Cabo Delgado, omdat hij niet alleen voor hen wil bidden, maar ook wil doorgaan met het helpen van dit volk.”

Hulp van Kerk in Nood
Wat de ontvangen internationale hulp betreft, wees bisschop Luiz Fernando Lisboa op de steun die het bisdom Pemba al vele jaren, maar vooral de laatste tijd, ontvangt van Kerk in Nood (ACN). “Ik wil graag van de gelegenheid gebruik maken om u te bedanken voor alle jaren van samenwerking en alle hulp die u ons bisdom heeft gegeven. Dankzij u hebben we auto’s voor onze missionarissen, hulp bij de vorming van onze priesters en seminaristen, steun voor spirituele retraites, bestaanshulp voor onze religieuze zusters. Nu, in deze tijd van oorlog, krijgen we hulp bij het voeden van de ontheemde bevolkingsgroepen en bij het het leveren van landbouwgereedschap voor de vluchtelingen. Ook heeft u ons in deze tijd van oorlog enorm geholpen met een aantal kleine projecten waardoor ons missiepersoneel in staat is gesteld om hulp te geven aan de slachtoffers van deze oorlog.”