Aartsbisschop Sviatoslav Shevchuk van de Grieks-katholieke Kerk van Oekraïne sprak op uitnodiging van Kerk in Nood over de gevolgen van het acht jaar durende conflict – dat momenteel in een escalatiefase verkeert – voor de Oekraïense bevolking en over de manier waarop de Kerk reageert op de noden van het land.
Dialoog en gebed
“Met gebed en internationale steun kunnen we nee zeggen tegen geweld, nee tegen oorlog. Er is een nieuwe ‘afgodendienst’ van geweld aan het ontstaan in de wereld, en als Christenen moeten we nee zeggen tegen geweld, nee tegen militaire actie. Dialoog, samenwerking en solidariteit kunnen ons helpen om moeilijkheden en problemen in de wereld van vandaag te overwinnen”, aldus de prelaat. “Ons eerste antwoord is gebed. Zo stoppen Oekraïense katholieken elke dag om acht uur ‘s avonds Oekraïense tijd – dat is zeven uur Centraal Europese tijd – met alles en bidden we samen de rozenkrans. Als het mogelijk is, doe dan met ons mee in dit gebed voor de vrede in Oekraïne.”
Aartsbisschop Shevchuk betreurt het dat in het huidige klimaat in de regio de wil om een gevaarlijke escalatie van dit militaire conflict te voorkomen, wordt verward met lafheid: “Als je probeert een dialoog tot stand te brengen, word je als zwak beschouwd, zelfs als je blijk geeft van de wil om escalatie te voorkomen. In cultureel, religieus en politiek opzicht moeten we ons verzetten tegen het gebruik van geweld als instrument.”
Hybride oorlog
Het Oekraïense volk lijdt onder wat hij een hybride oorlog noemt. “We concentreren ons vaak op de 100.000 soldaten en het militaire materieel dat aan onze grens is verzameld. Maar de militaire kant is slechts één aspect. De andere zijn misinformatie en propaganda en ook politieke en economische escalatie”, zegt hij, ook verwijzend naar de schadelijke psychologische effecten van voortdurende berichtgeving in de media op de Oekraïense burgers. Zelfs als de militaire invasie nooit plaatsvindt, hebben de Oekraïners nu al te lijden onder de gevolgen van deze situatie.
Geen religieuze verdeeldheid
Een voorbeeld van desinformatie is volgens de aartsbisschop dat de religieuze verhoudingen in Oekraïne worden getekend door conflict. “Orthodox, protestant of katholiek, we zijn minder verdeeld dan wordt beweerd. Wij hebben dezelfde boodschap van vrede. Religieuze eenheid in Oekraïne is een zaak van nationale veiligheid, er is geen religieuze oorlog in Oekraïne. Er zijn verschillende standpunten, enige verdeeldheid onder de orthodoxen, maar onder de mensen, ongeacht welke confessie, is er geen verdeeldheid.”
Paus door allen gewaardeerd
Een voorbeeld van deze realiteit op het terrein is dat, hoewel katholieken slechts 11% van de Oekraïense bevolking uitmaken, paus Franciscus alom wordt gewaardeerd door de Oekraïners. “Paus Franciscus geniet veel vertrouwen in de Oekraïense samenleving, ook al is de meerderheid van de bevolking niet katholiek”, verklaart aartsbisschop Visvaldas Kulbokas, de huidige apostolisch nuntius in Kiev, die ook spreker was op de persconferentie.
De vertegenwoordiger van de Heilige Stoel in het land zegt dat de herhaalde oproepen van de Paus voor vrede in Oekraïne de harten van de gewone Oekraïners raken, ongeacht hun religieuze overtuiging. Velen wachten en hopen op een pauselijk bezoek aan het land in de nabije toekomst. “Ik hoop dat een dergelijk bezoek spoedig mogelijk zal zijn. In deze dagen verandert de situatie zo snel, maar zodra de paus een beslissing neemt over het tijdstip, zullen wij er klaar voor zijn. We hebben nog niets gehoord, en het is zijn persoonlijke beslissing, maar we wachten af en hopen”, legt hij uit.
De Kerk laat het volk niet in de steek
Naast de oorlogsdreiging hebben de Oekraïners ook te maken met een falende economie en een energie- en gascrisis, die de hele samenleving raakt, inclusief priesters en leden van religieuze ordes. Een deel van de reactie van de kerk is geweest om mensen te helpen alternatieve manieren te vinden om hun huizen in de winter te verwarmen, om een te grote afhankelijkheid van Russisch gas te voorkomen.
Het zwaarst getroffen zijn de mensen die in het oosten van het land wonen, waar het militaire conflict niet langer een dreiging is, maar een acht jaar oude realiteit. “Ik wilde Donetsk en Luhansk bezoeken, maar ik kreeg te horen dat dit misbruikt zou kunnen worden voor propaganda of gezien zou kunnen worden als een provocatie. Voorlopig heb ik het bezoek uitgesteld. Ik lijd hieronder omdat zij volledig geïsoleerd zijn”, aldus nuntius Visvaldas Kulbokas.
“Priesters zullen bij de mensen blijven”
Sommige katholieke organisaties, zoals Caritas, zijn ter plaatse actief en ook Kerk in Nood verleent al enkele jaren hulp om de katholieke kerk te helpen vluchtelingen, armen, priesters en religieuzen, die meestal ook onder de armoedegrens leven, te ondersteunen. “De meeste mensen in het gebied Donetsk en Luhansk zijn ouder dan 65, en zij kunnen vandaag hun pensioen niet ontvangen. We hebben dus te maken met een ernstige humanitaire crisis in dit gebied, en de hulp wordt steeds moeilijker. De priesters zijn unieke bemiddelaars die kunnen reizen en enkele middelen kunnen meenemen”, verklaart aartsbisschop Shevchuk, die benadrukt dat de mogelijkheid om hun priesters bij zich te hebben van levensbelang is voor de achterblijvers. “De priesters die bij onze mensen blijven, zijn de helden van onze tijd. Zij zullen niet weglopen. Wij zullen bij onze mensen blijven, zoals wij op de Krim zijn gebleven.”
Zichtbaar ontroerd door deze getuigenis sloot bestuursvoorzitter van Kerk in Nood (ACN) Internationaal, Thomas Hein-Geldern, de persconferentie af met de belofte dat de pauselijke hulporganisatie steun zal blijven bieden aan de Kerk in Oekraïne. Kerk in Nood begon haar steun aan de Oekraïense Christenen in ballingschap in 1953. Na het wettelijke herstel van de Kerk in 1990, na jaren van vervolging, was de hulp van de stichting van cruciaal belang om het kerkelijk leven weer op te bouwen. Vandaag de dag steunen donateurs van Kerk in Nood onder meer de vorming van ongeveer 900 seminaristen van de Latijnse en de Oosterse ritussen en onderhoud en restauratie van seminaries, kerken en kloosters. Er wordt ook speciale steun verleend aan leden van religieuze ordes die de armen en behoeftigen ter plaatse helpen, met materiële, financiële en geestelijke hulp.
Speciaal voor de grote groep arme, dakloze en gevluchte Oekraïners is Kerk in Nood een campagne gestart. Klik hier om de mensen te steunen die geraakt worden door het conflict in Oekraïne.
