Araden is een klein dorp in de Sapna-vallei in Iraaks Koerdistan, omgeven door het prachtige Gozaneh-gebergte en bewaterd door de Grote Zab-rivier. Het landschap helpt de oorsprong van de naam verklaren van het dorp: men gelooft dat Araden afkomstig is van de Syrische termen “Ara” en “Aden”, wat “Land van Eden” betekent.

Van oudsher wordt het dorp bijna uitsluitend bewoond door Aramees sprekende christenen van de Chaldeeuwse katholieke kerk. Ondanks de kleine omvang heeft het dorp twee belangrijke kerken en zijn er drie bisschoppen geweest.

Toch is Araden ook getuige geweest van enkele van de tragedies die de christelijke bevolking van Irak door de eeuwen heen hebben getroffen. De inwoners raakten verstrikt in de opeenvolgende conflicten tussen de centrale regering in Bagdad en Koerdische militanten, waarbij het dorp meer dan eens werd verwoest.

De congregatie van de Dochters van het Heilig Hart van Jezus, een orde van Chaldeeuwse religieuze zusters, werd in Araden gesticht door pater Abdul Ahad Rayes. “Deze priester had de visie om de jeugd van de regio te onderwijzen en christelijke en menselijke waarden aan te reiken. Tegelijkertijd wilde hij essentiële sociale en gezondheidsdiensten aanbieden,” zegt Moeder-overste Samar Mikha.

“Onze gemeenschap heeft met veel ontberingen te maken gehad. We zijn drie keer ons algemene moederhuis kwijtgeraakt door oorlogen en verhuizingen in Irak,” vertelt ze aan Kerk in Nood (ACN). “Deze tumultueuze geschiedenis heeft geleid tot een tekort aan roepingen in onze gemeenschap.”

Jarenlang hebben de zusters gedroomd van een terugkeer naar Araden, naar hun wortels. Dankzij de hulp van weldoeners van Kerk in Nood (ACN) is die droom nu werkelijkheid geworden. Het nieuw gebouw omvat een schrijn met het graf van pater Rayes, twee verdiepingen met zeven slaapkamers en een vergaderzaal.

“Dankzij uw niet-aflatende steun hebben we niet alleen onze doelstellingen gehaald, maar ook onze verwachtingen overtroffen. Het Abdul-Ahad heiligdom en retraitehuis staan nu symbool voor veerkracht en hoop voor onze gemeenschap,” vertelt Moeder-overste Samar. “Dit heiligdom biedt nu ruimte voor de broodnodige geestelijke retraites en biedt troost, rust en stilte aan onze toegewijde zusters die de gemeenschap en de Kerk onvermoeibaar dienen.”

Dit zijn precies het soort initiatieven die het makkelijker maken voor christenen om in hun voorouderlijk thuisland te blijven, een doel dat Kerk in Nood nastreeft met haar projecten in het Midden-Oosten. “We kunnen niet genoeg benadrukken hoe dankbaar we de weldoeners van Kerk in Nood zijn. Uw steun heeft de geest van onze congregatie nieuw leven ingeblazen,” besluit het hoofd van de orde.

In gesprek met de katholieke hulporganisatie Kerk in Nood (ACN) vertelde aartsbisschop Bashar Warda van Erbil dat ongeveer 9.000 christelijke families nu zijn teruggekeerd naar hun huizen op de vlakte van Nineveh, nadat ze tien jaar geleden waren gevlucht toen Daesh de regio innam.

De extremistische islamitische groep veroverde Mosul en de dorpen ten noorden en oosten van de stad tussen 4 en 10 juni 2014. Het leidde tot een massale uittocht van vooral christenen en Jezidi's. Vanuit Mosul maakten jihadisten twee maanden later een verdere opmars richting de christelijke steden en dorpen van de vlakte van Nineveh. Op 6 augustus 2014 werd de hele christelijke bevolking daar gedwongen om naar Iraaks Koerdistan te vluchten.

Ruim 13.000 gezinnen op de stoep
Aartsbisschop Warda vertelde Kerk in Nood (ACN) dat van de ene op de andere dag in totaal 13.200 christelijke families naar zijn aartsbisdom in de autonome regio Koerdistan in Irak kwamen. Velen vonden onderdak rond het huis van de bisschop, bij andere christelijke gezinnen en in tenten. Hij is de internationale gemeenschap - waaronder Kerk in Nood - dankbaar voor het bieden van noodhulp en ook voor het helpen bij de wederopbouw van de verwoeste dorpen. Daardoor zijn duizenden christelijke families inmiddels teruggekeerd naar hun geboortegrond.

“Alle trieste en angstaanjagende herinneringen zijn er nog steeds, maar de christelijke families konden tenminste beginnen met bouwen en ervaren dat de toekomst in hun handen is”. Inmiddels zijn ook de kerken weer gevuld, zijn er velen die catechese krijgen en bereiden veel kinderen zich voor op hun Eerste Heilige Communie. Hij benadrukt de speciale rol van de Katholieke Universiteit van Erbil. De enige katholieke universiteit van Irak, opgericht in 2015 en gesteund door Kerk in Nood, zorgt voor christelijke eenheid in de regio.

Vlam christelijk geloof brandend houden
Inmiddels zijn ongeveer 9.000 gezinnen teruggekeerd naar hun huizen. Volgens Warda heeft zijn gemeenschap alle hulp nodig om de vlam van het christelijk geloof brandend te houden in het historische christelijke hart van Irak. “Veel christenen hebben het land verlaten of zijn van plan het land te verlaten vanwege de aanhoudende economische ontberingen. Jonge mensen vragen om werk, niet alleen om donaties.” Hoewel de vervolging niet langer hun grootste zorg is, is de druk op de christelijke minderheid een realiteit. “Ik vraag mijn mensen om geduldig te zijn en vol te houden.”

Daarnaast riep hij de internationale gemeenschap op om de lijdende christenen van Irak niet te vergeten temidden van zoveel crises over de hele wereld. “Ik zou graag zien dat wereldleiders de Iraakse politici eraan herinneren te geven om de minderheden - christenen, yezidi's en de rest”, aldus de aartsbisschop. Tot slot sprak hij nogmaals zijn dankbaarheid uit voor de hulp van de weldoeners van Kerk in Nood (ACN): “De respons van Kerk in Nood en andere christelijke hulporganisaties maakte het voor ons mogelijk om mensen in nood te helpen. We bidden voor u en voor alle weldoeners. We bidden dat wat u ook geeft, wij het vermenigvuldigen op een manier die zal helpen om de noden van de mensen te lenigen.”

De kardinaal reageert hiermee op “alle noodlottige gebeurtenissen” en de “opzettelijke en vernederende campagne” tegen hem in de afgelopen dagen en op “het besluit van de president van de republiek om het decreet van de republiek van mij in te trekken, wat ongekend is in de geschiedenis van Irak”, aldus Sako in de verklaring. De beslissing om Bagdad te verlaten werd ook ondersteund door “het ontbreken van enig afschrikmiddel tegen overtreders” en “het stilzwijgen van de regering”, aldus het document.

De huidige president van de Republiek Irak heeft ervoor gekozen om een decreet, dat eerder was ingesteld door de voormalige president Jalal Talabani in te trekken. Dit decreet erkende Zijne Eminentie kardinaal Louis Raphael Sako als patriarch en leider van de Chaldeeuwse Kerk. De rechtvaardiging voor het intrekken, was dat er geen grondwettelijke of wettelijke basis voor was.

Kardinaal Sako beschreef het besluit van de president een daad “tegen de christelijke gemeenschap, die veel geleden heeft”. De Patriarch had vorige week maandag al een open brief geschreven aan president Rashid, waarin hij ook waarschuwde dat als de president zijn beslissing niet zou intrekken, hij er een rechtszaak tegen zou aanspannen.

Meer dan 1800 jonge christenen uit zeven aartsbisdommen en meer dan 60 parochies kwamen van 29 juni tot 1 juli samen tijdens de Ankawa Youth Meeting (AYM). Ze spraken er onder meer met de religieuze leiders van de Chaldeeuwse katholieke kerk, de grootste christelijke Kerk in Irak en hadden gelegenheid voor Eucharistievieringen, biecht, retraites, seminars, debat, catechese en andere vormen van christelijk onderwijs.

Ankawa, nabij de Noord-Irakese stad Erbil, werd bijna tien jaar geleden een veilige haven voor duizenden christenen die op de vlucht waren voor vervolging, toen islamitische fundamentalisten van Islamitische Staat (ISIS) Mosoel bezetten en tientallen christelijke steden en dorpen in het Nineveh-gebied overrompelden. Veel christenen zijn inmiddels teruggekeerd naar de Vlakte van Nineveh. Anderen bleven in Ankawa en Erbil of vertrokken naar het buitenland.

“Christenen in Irak staan voor veel uitdagingen sinds Islamitische Staat. Ze kijken naar de Kerk om hen te leiden en te helpen bouwen aan hun toekomst door pastoraal werk: we hebben nu zes kerken, een seminarie, een aantal catechesecentra, vier scholen, een universiteit en een ziekenhuis”, aldus aartsbisschop Bashar Warda van Erbil in een boodschap aan Kerk in Nood (ACN), de belangrijkste sponsor van de bijeenkomst. “Deze jongeren zijn onze toekomst. Het is onze missie om de jeugd hoop en een doel te geven in hun leven in hun thuisland, hun geloof te voeden en hen vaardigheden aan te leren die hen helpen om de uitdagingen te overwinnen waarmee ze geconfronteerd worden.”

Volgens de aartsbisschop is de bijeenkomst van grote waarde. “Waar we naar streven is een generatie van bewuste jongeren die deel uitmaken van de aanwezigheid van de Kerk in Irak. De Ankawa Youth Meeting is een groot onderdeel van het realiseren van deze hoop. Het bouwt vriendschappen en het geloof op, haalt hen uit hun isolatie en heeft invloed op hun leven en dat van hun families.”

Yara Khorany is één van de deelnemers aan de AYM. Ze ziet de bijeenkomst als kans om toekomstige leiders te vormen. “We hebben zoveel jonge mensen en ze zijn hier allemaal aanwezig. Dit zijn de jonge christelijke mensen van de regio. We willen niet dat ze weggaan en het land verlaten. We willen dat ze hier blijven en dat ze helpen opbouwen. Een deel van de missie is het ontdekken van nieuwe leiders, nieuw potentieel, zodat zij de gemeenschap kunnen helpen met de wederopbouw. Het hele idee van dit soort evenementen is om te laten zien dat we een levende Kerk zijn en dat we hier zijn en deze plek niet willen verlaten”, vertelt de 23-jarige vrijwilliger.

De exodus stoppen
De afgelopen decennia hebben christenen Irak massaal verlaten, waardoor het voortbestaan van de gemeenschap in de regio wordt bedreigd. Hoewel de situatie op dit moment niet zo slecht is als toen ISIS een groot deel van het land overheerste, waaronder de op één na grootste stad Mosul, heeft de christelijke gemeenschap volgens Yara nog steeds te maken met moeilijke situaties. “Er zijn hier nog steeds moeilijkheden voor christenen. Er is nog steeds vervolging vanwege het geloof. Maar het is anders geworden in de zin dat de Kerk aan het herbouwen is. De kerk probeert meer potentieel te ontdekken. Er is deze capaciteit van willen en proberen om op te bouwen, zodat we zoveel mogelijk kunnen herstellen.”

Veel van de jongvolwassenen en jongeren op de bijeenkomst in Ankawa werden direct getroffen door de ergste jaren van ISIS. Volgens Yara heeft dit hun geloof echter niet verzwakt. “Integendeel, er was een sterk verlangen om te blijven en de Kerk te steunen, zodat het Christendom niet uit de regio zou verdwijnen. Er zijn zeker economische, sociale en andere gevolgen geweest. Maar ze houden vast aan het christelijk geloof en proberen deze christelijke waarden echt toe te passen in hun leven. Wij zijn een volk van vrede. Onze boodschap is dat, ook al hebben we deze ontberingen meegemaakt, we toch de vrede willen bevorderen. We willen een cultuur bevorderen van samenleven met alle andere religies en groepen in het land.”

Dankzij de paus en Kerk in Nood (ACN)
Evenementen zoals de jaarlijkse bijeenkomst in Ankawa spelen een belangrijke rol in het moreel van jonge christenen. De afgelopen jaren waren er ook andere hoogtepunten, met name het bezoek van de paus aan Irak in 2021. “Soms als het donker is, heb je dat licht nodig. Het bezoek van de paus was zo’n licht, omdat het liet zien dat hij om ons geeft, en dat hij ons aanmoedigt om ons geloof te leven, ondanks alle ontberingen en moeilijkheden. Sommigen geloofden niet dat het echt zou gebeuren. Ik was bij het evenement en sommige mensen huilden van blijdschap omdat dit bezoek eindelijk had plaatsgevonden en de paus hier was. Het waren echt momenten van vreugde en hoop”, besluit Yara.

Kerk in Nood (ACN) steunt de Kerk in Irak al vele jaren en is een belangrijke partner bij de financiering van de AYM (meer dan 70% van de totale geraamde kosten). Bisschop Warda dankte daarom in zijn openingswoord in het bijzonder de donateurs van Kerk in Nood, “zonder wiens hulp de bijeenkomst niet zou hebben plaatsgevonden.”

Foto: Chaldeeuws aartsbisdom Erbil

Christenen leefden onder Saddam Hoessein in vrede en veiligheid in Irak, hoewel die rust ten koste ging van persoonlijke vrijheden en de onderdrukking van stemmen die zich tegen Hoessein durfden uit te spreken. De door de VS geleide invasie van 2003 bracht zijn regime ten val. Maar in plaats van een nieuw tijdperk van vrijheid en democratie in te luiden, leidde het tot bijna twee decennia van instabiliteit, waarbij soennieten tegen sjiieten in het land werden opgezet en christenen vaak midden in de chaos terechtkwamen.

Fractie van bevolking
De opkomst van Islamitische Staat (IS) in 2014 betekende het hoogtepunt van de vervolging, toen honderdduizenden Christenen werden gedwongen hun voorouderlijke land te ontvluchten naar de veiligheid van Iraaks Koerdistan of naar westerse landen. De nederlaag van de islamitische organisatie betekende dat velen naar huis konden terugkeren. Veel meer bleven echter in Koerdistan of trokken weg, waardoor de christelijke gemeenschap nu een fractie is van wat ze was rond de eeuwwisseling.

Gelijke rechten
Aartsbisschop Nathanael Nizar van de Syrisch-Katholieke Kerk in Iraaks Koerdistan staat echter liever niet stil bij het verleden. Met zijn blik gericht op de toekomst verheft hij zijn stem voor gelijke rechten. “Wij willen goede betrekkingen met de Iraakse regering en de regering van Iraaks Koerdistan, gebaseerd op respect voor de mens. We vragen als Christenen niets speciaals, we willen gewoon als Iraakse burgers behandeld worden, gelijk aan ieder ander, niet meer en niet minder. We willen dat onze menselijke waardigheid wordt gerespecteerd als alle andere Irakezen.”

“Wat wij vragen is een grondwet die gebaseerd is op menselijkheid, niet op religie of iets anders, maar op menselijkheid. Als je een grondwet hebt die gebaseerd is op religie, betekent dat dat je volgens die religie behandeld kunt worden. Maar dat willen we niet. Wij willen waardig worden behandeld als Iraakse burgers, want wij zijn mensen van dit land”, zei hij in een interview met Kerk in Nood (ACN).

“Denk aan ons. Wij hebben u nodig”
De pontificale stichting investeert al lang in het bieden van voorwaarden aan christenen om hun leven in Irak voort te zetten. Toen Islamitische Staat in 2014 Mosul overnam, gaf Kerk in Nood (ACN) noodhulp om vluchtelingen in Koerdistan te vestigen. Later organiseerde het een campagne om huizen in christelijke gemeenschappen te herbouwen, zodat ze naar huis konden terugkeren. Alleen al in 2022 zette Kerk in Nood (ACN) een beurzenprogramma op voor de katholieke universiteit in Erbil, voltooide het de restauratie van de kerk en een klooster in Batnaya, hielp het bij de heropening van een school en een kerk in de christelijke stad Qaraqosh en financierde het een bijeenkomst van christelijke jongeren in Ankawa.

“Zonder Kerk in Nood zou onze situatie er nu anders uitzien. Kerk in Nood heeft een cruciale rol gespeeld door te helpen christenen een goede levensstandaard te behouden, door huizen, kerken en kloosters te herstellen en andere soorten activiteiten te steunen die christenen kunnen helpen in Irak te blijven. Het heeft echt geweldig werk verricht, en ik weet zeker dat het dat ook in de toekomst zal blijven doen”, aldus aartsbisschop Nizar.

Aartsbisschop Nizar bedankt alle weldoeners die dit mogelijk maken en vraagt dat christenen overal ter wereld hun Iraakse broeders en zusters blijven gedenken. “We willen dat Kerk in Nood zijn werk in Irak voortzet omdat er nog steeds hulp nodig is. Irak is nog steeds niet volledig hersteld, de christelijke gemeenschappen zijn nog steeds niet volledig hersteld. Onthoud alstublieft, ongeacht hoeveel van ons hier zijn, dat er christenen in Irak zijn en dat zij u nodig hebben, en met uw hulp kunnen zij hun leven weer opbouwen en blijven proberen in dit gebied veilig te leven.”

Zaden van hoop
Een belangrijke mijlpaal in deze voortdurende inspanning om de christelijke aanwezigheid in Irak te behouden was het bezoek van paus Franciscus aan het land in maart 2021. Aartsbisschop Nizar, die afkomstig is uit Qaraqosh, zegt dat de effecten van de pauselijke reis blijven doorklinken.

“Hij verliet ons, maar plantte hoop in onze harten. Het bezoek van onze Heilige Vader gaf ons ten eerste het gevoel dat we niet worden vergeten door de katholieke Kerk, en in het bijzonder door paus Franciscus, en gaf ons ten tweede hoop. Het was een teken van vreugde en hoop voor de hele gemeenschap. Die hoop zit nog steeds in ons hart en we leven ermee voor de toekomst.”