2019 was een verschrikkelijk jaar voor Christenen. Is de situatie in 2020 verbeterd of verslechterd?
In veel landen hebben het coronavirus en de gevolgen ervan geleid tot een verdere ondermijning van het recht op godsdienstvrijheid. In deze tijd hebben veel reeds onderdrukte Christenen een kruisweg van armoede, uitsluiting en discriminatie ervaren. Ook zijn er veel dodelijke aanvallen op Christenen geweest. Vooral Afrika is in 2020 weer een "continent van martelaren" geweest. In dit verband wil ik onder andere de Nigeriaanse seminarist Michael Nnadi en Philippe Yargas, een catechist uit Pansi in Burkina Faso, die beiden vermoord zijn om hun geloof, in herinnering brengen. Ook zijn er de vele slachtoffers van religieuze vervolging die, voor zover wij weten, nog in leven zijn, in het bijzonder zuster Gloria Narvaez in Mali.
U verwees naar de coronaviruspandemie. Welk effect heeft het gehad op de lijdende Christenen ?
We hebben veel dringende oproepen, hulpkreten, ontvangen van veel van de lokale Kerken. Er zijn landen waar de sociale discriminatie van Christenen nog intensiever is geworden als gevolg van de pandemie. Ik denk daarbij aan christelijke minderheden in Pakistan en India. In veel gevallen is het voor hen onmogelijk geweest om hulp te krijgen via de officiële staatskanalen. Daarom hebben we een noodhulpprogramma opgestart. Ook uit andere regio's waar Christenen tot de armsten van de samenleving behoren, hebben ons vragen bereikt om steun bij pastoraal en liefdadigheidswerk. Juist op zulke plaatsen, als de staatsinstellingen falen, is de Kerk vaak de enige bron van hulp. Om dezelfde reden zijn we ook priesters en religieuze broeders en zusters blijven steunen in hun apostolaat, zoals in Oekraïne, de Democratische Republiek Congo en Brazilië.
Welke regio's in de wereld vragen in 2021 belangrijke aandacht van Kerk in Nood?
De situatie in de Afrikaanse landen van het Sahel-gebied baart ons grote zorgen, net als de situatie in Mozambique. Het religieuze extremisme van gewelddadige, radicale islamisten neemt hier toe. Zij streven naar macht en economische middelen, wat het bestaande vreedzame samenleven van de Christenen en Moslims in deze landen kapot dreigt te maken. Honderdduizenden mensen zijn met geweld verdreven en gedwongen te vluchten. Veel organisaties trekken uit veiligheidsoverwegingen hun mensen terug, maar de Kerk is er nog steeds en zorgt voor de mensen. Ook Nigeria zal ons erg bezighouden. Dit is een uiterst belangrijk land voor het hele continent, maar terrorisme en de dood liggen als een donkere schaduw over zoveel mensen. We kunnen hen nu niet in de steek laten.
Kerk in Nood heeft al jaren veel energie en middelen geïnvesteerd om Christenen in het Midden-Oosten te helpen overleven. Sinds het begin van de oorlog in Syrië en de invallen van IS en de daaropvolgende nederlaag in Irak, heeft ACN projecten in Syrië en Irak gesteund voor een totale waarde van meer dan 90 miljoen euro. Daarnaast heeft de organisatie tal van projecten voor de vluchtelingen in buurlanden ondersteund. Hoe is de situatie in de regio nu?
Veel Christenen in het Midden-Oosten blijven zich onzeker voelen en overwegen hun thuisland te verlaten. De economische en politieke situatie in deze landen is voor hen geen troost. Ook het gevaar van jihadistisch geweld is in geen enkel opzicht definitief geweken. Libanon, een land dat altijd een bron van toevlucht en veiligheid was, vooral voor Christenen in het Midden-Oosten, verkeert in een economische puinhoop. De situatie is over het algemeen zeer ernstig. Toch zijn er kleine tekenen van hoop. In de steden en dorpen van de Nineveh-vlakte in Irak is nu de helft van de christelijke families teruggekeerd naar hun vroegere huizen. En ook in Syrië is de wederopbouw begonnen. Het bezoek van de paus aan Irak, dat voor begin maart 2021 is aangekondigd, is eveneens een groot lichtpuntje. Wij zijn de Heilige Vader enorm dankbaar dat hij besloten heeft de Christenen in Irak te bezoeken. Want zij hebben hem hard nodig.
Op 8 december sprak u ook over de situatie van de Christenen in India. In een rapport van ACN over de situatie van vervolgde Christenen stond eerder dat "Azië het nieuwe brandpunt van de antichristelijke vervolging dreigt te worden." Is de situatie daar echt zo slecht?
Nationalistische bewegingen en autoritaire regimes maken het leven van veel Christenen in Azië al langer moeilijk. India is daar een goed voorbeeld van. Daarom hebben we bijvoorbeeld campagne gevoerd voor de vrijlating van de 83-jarige Jezuïet, pater Stan Swamy, die last heeft van Parkinsons. In een aantal Aziatische landen wordt het christendom afgeschilderd als een schadelijke buitenlandse invloed, die het gezag van de regerende partij of de vermeende religieuze eenheid van de natie bedreigt. In India gebeurt dit in het kader van de zogenaamde Hindutva, het idee dat India volgens de Hindoeïstische ideologie bestuurd moet worden. In China is de slogan "sinicisering" – wat betekent dat de leer en de traditie van de Kerk aangepast moet worden aan de zogenaamde "Chinese cultuur" - zoals geïnterpreteerd door de Chinese Communistische Partij.
Om het andere jaar publiceert Kerk in Nood een rapport over de situatie van de godsdienstvrijheid wereldwijd. Het volgende rapport moest echter worden uitgesteld vanwege het coronavirus en zal nu in april 2021 worden gepubliceerd. Kunt u ons daar op voorhand iets over vertellen?
Sinds het vorige rapport is de situatie op het gebied van godsdienstvrijheid wereldwijd er niet beter op geworden; deze is zelfs slechter geworden. In 2020 waren er godzijdank geen massale aanvallen op Christenen en andere religieuze minderheden die we in het voorgaande jaar hebben gezien. Er is echter een grote mate van discriminatie en vervolging. Deze duurt op een minder opvallende manier voort, maar krijgt zeer weinig publiciteit in de wereldmedia. In het komende rapport zal getracht worden dit feit duidelijk aan het licht te brengen. In veel landen in de wereld is er weliswaar geen sprake van zichtbare, publieke vervolging, maar wel van toenemende wrok en vijandigheid jegens gelovigen. Dit wordt ook in Europa steeds duidelijker. Christenen worden vandaag de dag met een radicale en diepgewortelde aanval op twee verschillende fronten geconfronteerd. Enerzijds is er de poging om de christelijke wortels van de samenleving te vernietigen en een uitsluitend individualistische samenleving zonder God op te bouwen. Anderzijds is er de poging om individuen te radicaliseren en onder dwang een fundamentalistisch islamitisch wereldbeeld op te leggen, door het zaaien van terreur en geweld en het vervalsen van religie en de naam van God.
