De lockdown-maatregelen die nodig waren om de verspreiding van de pandemie een halt toe te roepen, hebben helaas ook geleid tot een aanzienlijke afname van de reguliere pastorale activiteiten van projectpartners over de hele wereld. “Vergeleken met 2019 zagen we in 2020 een daling van 20% in de aanvragen die we ontvingen voor projectondersteuning. Tegelijkertijd moesten we ons ook richten op specifieke projecttypes die in urgentie toenamen en onze volledige aandacht vroegen, zoals het ondersteunen van priesters met Misintenties, bestaanshulp voor religieuze zusters en het vergoeden van de onkosten van seminaristen”, zegt Regina Lynch, directeur Projecten bij ACN International.
Bovendien hebben de beperkingen op vliegreizen ertoe geleid dat de bezoeken van projectpartners aan het hoofdkantoor van Kerk in Nood (ACN Internationaal) in Königstein, Duitsland, van maart vorig jaar tot juni van dit jaar volledig stillagen. Vertegenwoordigers van Kerk in Nood konden daardoor ook hun regelmatige bezoeken aan internationale projectpartners over de hele wereld niet afleggen.
Belang van ter plaatse te zijn
“Het eerste wat we verwachten nadat de pandemie is geëindigd en we weer terugkeren naar de ‘normaliteit’, is een nog grotere ijver en waardering voor het bezoeken van projectpartners en hen persoonlijk te ontmoeten. Het is heerlijk om weer face-to-face ontmoetingen te hebben en het is belangrijk dat we de plaatsen die ver van ons af liggen vaker bezoeken, om echt inzicht te krijgen in de situatie en de mensen persoonlijk te bemoedigen. Onze projectpartners stellen het echt op prijs als we dat doen”, voegt Regina Lynch toe.
Marco Mencaglia, afdelingshoofd Europa is het daarmee eens: “De bezoeken ter plaatse van Kerk in Noodmedewerkers aan projecten gaan over zoveel meer dan regelen en controleren of alles volgens plan verloopt. We ontmoeten projectpartners in hun dagelijkse leefomgeving en kijken samen vooruit naar de toekomst, verkennen het pastorale plan en bakenen de visie van de lokale kerk af. We krijgen zelf inzicht in de uitdagingen waarvoor men staat, wat meer inhoudt dan alleen luisteren naar projectverzoeken. Veel van wat onuitgesproken is, kan alleen opgemerkt worden door ter plaatse te zijn.”
Samen aan oplossingen werken
Vaak kan de aanwezigheid van Kerk in Nood helpen bij het vinden van een oplossing voor een uitdaging. Kinga von Schierstaedt, afdelingshoofd voor Afrika, legt uit: “Tijdens een van onze bezoeken uitte een van onze projectpartners haar verdriet over het gebrek aan geld om een eenvoudig kruis te kopen voor een van de kapellen op het platteland. Al pratend kwamen we op het idee om van twee takken een kruis te maken. De bisschop, die aanwezig was, nam het initiatief om de takken van buiten te plukken en spijkerde meteen een kruis aan de muur van de kapel. Je kunt alleen samen aan een oplossing werken als je ter plaatse bent, om daadwerkelijk te zien wat er gedaan kan worden”.
Verder wees ze erop dat online alternatieven voor communicatie zoals videobellen niet in elk land werken. “Er is een gebrek aan stabiel internet in veel regio’s, en op veel plaatsen is er zelfs geen basisdekking. Ook brengen veel bisschoppen daar nauwelijks tijd door op kantoor. Ze reizen veel om met mensen in contact te komen en hen te helpen. Dit betekent dat het tijd kan kosten om een behoorlijke vergadering te organiseren. Online videoconferenties hebben ons wel geholpen om contact te leggen met de pas verkozen bisschoppen in Soedan en Ivoorkust. Een videogesprek helpt ons dan om het gezicht van onze gesprekspartner te zien en maakt ons vertrouwd met elkaar; maar alleen vertrouwen op audio en video is beperkend, vooral wanneer er een groter aantal mensen aan deelneemt.”
Passende rol vinden voor communicatiemiddelen
Online communicatiemiddelen spelen al een tijdje een belangrijke rol. Sinds 2013 accepteert Kerk in Nood naast gedrukte post ook e-mail als kanaal voor het ontvangen van projectaanvragen en om contact te onderhouden. Omdat veel van de lokale gemeenschappen die de hulp van Kerk in Nood nodig hebben in verafgelegen landen leven, is e-mailcorrespondentie een effectieve manier om de problemen van tijdsverschillen en inadequate postsystemen te omzeilen.
Deze praktijk is vooral nuttig gebleken tijdens de pandemie. Al tijdens de eerste golf verliep de communicatie met veel internationale projectpartners grotendeels via e-mail. Recentelijk heeft de pandemie geleid tot een sterke toename van onlinevergaderingen en -conferenties (via Zoom, Skype en andere platforms) en een toename van het gebruik van onlinechatprogramma's zoals WhatsApp of Signal. Hoe kan ACN in de toekomst gebruik maken van deze hulpmiddelen en praktijken om haar werk te verbeteren?
Gemakkelijker contact onderhouden
Volgens Philipp Ozores, secretaris-generaal van ACN, zijn er drie fundamentele langetermijneffecten te verwachten: “Ten eerste zijn de bisschoppen, onze belangrijkste projectpartners, nu meer gewend geraakt aan het gebruik van tools voor online chatten en videoconferenties. Dit is een zeer positieve ontwikkeling. Als zich plotseling een dringende humanitaire crisis voordoet, kan adequate informatie ons nu veel sneller bereiken, waarna vrijwel onmiddellijk een discussie kan plaatsvinden en problemen kunnen worden opgelost. Ten tweede is het nu gemakkelijker om contact te houden en op de hoogte te blijven, in coördinatie met zowel onze partners als onze weldoeners, waardoor we de interne communicatie van Kerk in Nood met nationale teams kunnen organiseren. Ten slotte kunnen deze tools zeer nuttig zijn tijdens elke vorm van managementcrisis om adequate en accurate informatie te verspreiden onder media en personeel.”
Rafael D'Aqui, afdelingshoofd Latijns-Amerika voegt hieraan toe: “Videoconferenties hielpen ons om contacten te leggen en nauwe betrekkingen aan te knopen met bisschoppen uit de nieuwe prelatuur van Alto Xingu Tucuma in het Amazonegebied. Zo zijn we nader tot elkaar gekomen. Op vergelijkbare wijze bespreken we nu zonne-energieprojecten met het bisdom van Conceicao do Araguaia. We ondersteunen de bisschoppen in deze regio nu ook met videoapparatuur en publicaties zoals de YouCat, om pastorale activiteiten die door de pandemie waren belemmerd, te vergemakkelijken.”
Nuttige aanvulling
Regina Lynch: “Communicatieplatforms op afstand kunnen ons een voordeel bieden bij het toezicht houden op bouwprojecten. Als voorbeeld noemt zij een online conferentiegesprek in het kader van een lopend project in Afrika, waaraan werd deelgenomen door een bisschop en zijn assistenten, Kerk in Nood-medewerkers van de projectafdeling in Europa en een ingenieur in Noord-Amerika. “Het was een zeer goede ervaring, want het stelde ons in staat om gemakkelijker een duidelijker overzicht te krijgen van de technische gegevens van het project. Op de lange termijn is Kerk in Nood dan ook van plan om voorrang te geven aan persoonlijke communicatie en werkmethoden, voor zover dat redelijkerwijs mogelijk is. Online instrumenten zijn echter een nuttige aanvulling gebleken en vormen een manier om in contact te blijven en om gemakkelijker nieuwe contacten te leggen.”
