We weten maar weinig over Noord-Korea. Kunt u ons een beeld geven van het dagelijks leven in dit land?
Noord-Korea wordt vaak neergezet als veiligheidsprobleem van een potentieel irrationele dictator met raketten. Vaak missen we daardoor het verhaal van 24 miljoen gewone mensen, die net als jij en ik, hun leven leiden in dat land. In feite weten we niet veel over hen. Volgens de vluchtelingen uit Noord-Korea kunnen de mensen niet langer functioneren binnen de socialistische staatseconomie. Vanwege een gebrek aan rantsoenen nemen veel mensen het leven in eigen handen en zijn zij begonnen met het smokkelen van goederen vanuit China. Veel vluchtelingen zeggen dat er meer buitenlandse informatie is en dat meer buitenlandse media het land binnensijpelen. Meer Noord-Koreanen hebben toegang tot zaken als mobiele telefoons, dvd-spelers en computers. En in toenemende mate kijken ze in het geheim naar Zuid-Koreaanse films, soapseries en zelfs Hollywood-films.
Het land heeft ongeveer 24 miljoen inwoners, waarvan de helft onder de armoedegrens leeft?
In de jaren negentig was er een grote overlijdensgolf als gevolg van hongerdood. We kennen de precieze cijfers niet. We denken dat er in die dagen ongeveer 1 miljoen mensen zijn omgekomen. Ook vandaag de dag lijden de meeste Noord-Koreanen onder extreme armoede. Omdat het Noord-Koreaanse regime onder meer de internationale regels over kernwapens heeft geschonden, hebben de Verenigde Naties sancties opgelegd. Ik maak me zorgen over de mensen, vooral de armen en kwetsbaren, die last hebben van die sancties.
Weinigen begrijpen de politieke structuur in Noord-Korea, het feit van de persoonlijkheidscultus van de Kim-familie. Kunt u dit uitleggen?
Veel experts zeggen dat het land een soort religieuze groep is en dat de mensen de Kim-familie aanbidden. We weten niet precies waarom mensen dit doen, hoe het systeem van de samenleving werkt. Maar wat we kunnen aannemen, is dat de angst en haat van de mensen [jegens Zuid-Korea] een reden zou kunnen zijn. Tijdens de Koreaanse oorlog stierven 2 of 3 miljoen mensen in Noord-Korea. De regering van Noord-Korea maakt nog steeds gebruik van dit trauma van hun mensen.
Vóór het bewind van de familie Kim stond de Noord-Koreaanse hoofdstad Pyongyang bekend als bron van christelijke activiteit, als het Jeruzalem van het Oosten. Op het hoogtepunt waren 3 van de 10 mensen in Pyongyang praktiserend christen. Er werden meer dan 2000 kerken gebouwd in de regio. Wat is er gebeurd dat het christendom zo snel decimeerde?
De Noord-Koreaanse overheid dacht bij aanvang dat religie de gevaarlijkste vijand was die hun regime zou kunnen verstoren. Daarom begonnen ze op diverse manieren religieuze groeperingen te vervolgen. Zelfs vóór de Koreaanse oorlog staken veel Noord-Koreanen, voornamelijk christenen, de grens over op zoek naar vrijheid van godsdienst. Bovendien werden de christenen voor en tijdens de oorlog, waarin miljoenen mensen werden vermoord, genadeloos vervolgd.
Tegenwoordig zijn er vier door de staat gesanctioneerde kerken in Pyongyang: twee Russisch-Orthodoxe, één Rooms-Katholieke en één Protestantse. Ze bestaan als "bewijs" dat Noord-Korea religie tolereert. Zijn dit slechts façade-kerken?
Het ligt ingewikkeld. De Katholieke Kerk in Noord-Korea richtte in 1988 de "Chosun Catholic Members Association" op met de voltooiing van de Changchung-kathedraal. De associatie en kathedraal zijn begonnen de Noord-Koreaanse Katholieken te vertegenwoordigen, waarmee de Kerk in Zuid-Korea ter wille van inter-Koreaanse uitwisseling en ondersteuning contact zich.
In de afgelopen 20 jaar hebben diverse priesters en Katholieken uit het zuiden Noord-Korea bezocht en de gelegenheid gehad om de kathedraal van Changchung te bezoeken en samen met de Noord-Koreaanse gelovigen de Mis bij te wonen. Humanitaire uitwisselingen en hulp lopen ook via dezelfde Changchung-kathedraal. De reacties op de Noord-Koreaanse Kerk variëren echter onder Zuid-Koreaanse priesters en gelovigen. Sommigen van hen waren onder de indruk van de dienst waaraan zij samen met het Noorden deelnamen, terwijl anderen achterdocht hebben. Het is begrijpelijk dat sommigen vermoedens hebben en vragen als: "Zijn de Noord-Koreanen die in de kathedraal van Changchung naar de mis komen wel oprechte gelovigen?"
Naar mijn mening is de waarheid dat er enkele getrouwen zijn onder die Noord-Koreanen die naar de Mis komen in de Changchung-kathedraal. Hoewel anderen gemobiliseerd zijn door het Noord-Koreaanse regime, geloof ik dat sommigen echte katholieke gelovigen zijn.
In 2001 beweerde Noord-Korea dat er 38.000 gelovigen waren: 10.000 Protestanten, 3.000 Katholieken, 10.000 Boeddhisten en 15.000 Cheondoïsten (aanhangers van een syncretisch geloof dat grotendeels gebaseerd is op het confucianisme). Zijn er inderdaad Christenen en over welke aantallen hebben we het?
Helaas zijn we niet zeker van de cijfers. Wij geloven echter dat er christenen zijn. Volgens de getuigenissen van Noord-Koreaanse overlopers wordt bij het verdelen van goederen en diensten onderscheid gemaakt naar de klasse of groep mensen die loyaal zijn aan het regime en die daardoor meer genereus wordt behandeld. De meeste overlopers die ik ontmoette, vertelden dat ze in Noord-Korea nog nooit een religieus iemand hebben ontmoet.
Persoonlijk geloof ik dat het volkomen onmogelijk is om op lange termijn het geloof voort te zetten zonder ontdekt te worden door het strikte regime. Katholieken zijn een uitzondering omdat de Katholieke liturgie in de kathedraal van Jangchung gevierd blijft worden. Natuurlijk zijn er geschillen tussen Zuid-Koreaanse Katholieken of de gelovigen die zich bij de Jangchung-kerk hebben verzameld echte Katholieke gelovigen zijn.
Het centrum wil ook vluchtelingen integreren – wat zijn enkele van de uitdagingen die deze overlopers tegenkomen bij aankomst in Zuid-Korea?
De vluchtelingen komen vooral problemen tegen die minderheden altijd kennen. Bovendien versterken de inter-Koreaanse betrekkingen hun ontberingen. Wanneer de relaties verslechteren, worden de vluchtelingen meestal als vijand beschouwd binnen de Zuid-Koreaanse samenleving. Maar wanneer de relaties ‘ontdooien,’ worden ze soms juist als belemmering in de verzoening tussen de twee beschouwd.
Heb je hoop dat op een dag het christendom terug zal komen naar het noorden?
Ja. Niet snel, maar heel langzaam. Ik geloof dat het christendom terug zal keren naar het noorden samen met de hervorming en het open stellen van de grenzen van Noord-Korea. Het regime zal hun bewaking tegen religies en missionaire werken niet gemakkelijk tegenhouden. Ik geloof dat de Heilige Geest met ons zal zijn en we zullen ons voortdurend moeten inspannen met veel geduld.
Hoe kunnen we helpen?
We moeten de harten van Noord-Koreaanse mensen ‘winnen.’ Het christelijke volk kan helpen door actie te ondernemen in liefde zonder iets terug te verwachten. Volgens paus Franciscus moeten wij Christenen geloven dat dialoog en onderhandeling de enige weg zijn, niet de strijdkrachten. Het is geen gemakkelijke weg om op verder te gaan, maar we moeten hoge verwachtingen koesteren om vrede te bereiken op vreedzame wijze. Met betrekking tot de evangelisatie van Noord-Korea en de Noord-Koreaanse mensenrechten; laten we samenwerken aan vrede, zodat het regime geleidelijk zal transformeren ter nagedachtenis van Noord-Koreaanse mensen die een moeilijk leven leiden.
