“Niemand sprak over God,” zegt Ilona Bilianova, terwijl ze zich herinnert hoe ze opgroeide in de USSR. Ze werd geboren in Tbilisi, Georgië, maar bracht als dochter van een legerofficier, een groot deel van haar jeugd door in verschillende Sovjetrepublieken. Ze vertelt dat ze pas voor het eerst over Jezus leerde tijdens haar studie aan de universiteit in Moskou. “We bestudeerden de ‘Matthäus Passion’ van J.S. Bach. Om deze muziek te begrijpen, moet je weten wat de Kruisiging en de Opstanding zijn.”

Ilona bleef afstandelijk ten opzichte van het christendom, totdat ze zich realiseerde dat de band van haar familie met het geloof dichterbij was dan ze dacht. “Toen mijn oma stierf, kwam er een priester bij ons op bezoek. Toen zong en bad mijn hele familie met hem.” Ilona vroeg haar familie in welke taal ze zongen, en ze ontdekte dat de familie Chaldeeuwse katholieken waren, een oud Semitisch christelijk volk afkomstig uit het Midden-Oosten.

De Chaldeeuwen in Georgië
Er zijn niet veel Chaldeeuwen in de wereld. “Misschien zelfs minder dan een miljoen,” gelooft pater Benny Beth Yadgar, de pastoor van de Assyrisch – Chaldeeuwse Katholieke Missie in Georgië. Omdat ze vervolgd werden vanwege hun christelijk geloof in hun thuisland in Irak, Iran, Syrië en Turkije, zochten veel Chaldeeërs in de 19e en het begin van de 20e eeuw hun toevlucht in Georgië.

Ook pater Benny moest zijn geboorteland Iran ontvluchten om niet opgeroepen te worden om te vechten in de oorlog tussen Iran en Irak. Hij ging naar Italië en werd later in de Verenigde Staten tot Chaldeeuwse katholieke priester gewijd. “Nadat ik tot priester was gewijd, werd mij verteld dat er Chaldeeuwen in Georgië wonen,” legt hij uit. “Zo kwam hij in 1995 in Georgië aan, waar ik sindsdien ben gebleven.”

De situatie in Georgië was voor de Chaldeeuwen daar heel anders dan in andere delen van de wereld. Sommigen, zoals Ilona, waren ook los van hun culturele wortels opgegroeid. Velen zijn bijvoorbeeld erg trots op hun Chaldeeuwse taal, een dialect van het Aramees. Zoals Yulia Abramova, die vertelt dat Chaldeeuwse kinderen op school en op de universiteit met trots tegen anderen zeggen: “Weet je, wij lezen in de taal van Jezus Christus zelf.” Ilona heeft echter nooit Aramees geleerd toen ze opgroeide.

Toen pater Benny in Georgië aankwam, realiseerde hij zich dat de Chaldeeërs in het land een plek nodig hadden om samen te komen als middelpunt van hun gemeenschap. “Dus besloot ik dat we een kerk voor hen moesten bouwen,” legt de priester uit.

Cultureel centrum
Pater Benny stond voor enkele uitdagingen bij de bouw van een nieuwe Chaldeeuwse kerk in Tbilisi. De orthodoxe meerderheid in Georgië is niet erg meegaand met de katholieke minderheid. “Tot op de dag van vandaag moeten onze kinderen, als ze met een orthodox persoon willen trouwen, opnieuw gedoopt worden. Ook wilde de Orthodoxe Kerk niet dat wij een kerk bouwden,” zegt pater Benny. Daarom zei pater Benny dat hij een cultureel centrum aan het bouwen was. Toen hem werd gevraagd waarom hij een kerk had gebouwd in plaats van een cultureel centrum, zei hij: “Het christendom is onze cultuur. Buiten het christendom hebben we geen andere cultuur.”

Het centrum van de kerk bevat inderdaad veel klaslokalen en kantoren. Yulia geeft bijvoorbeeld Aramees aan de kinderen van de kerk en is betrokken bij veel verschillende projecten, zoals een naaiproject om jonge vrouwen op te leiden voor een baan. Ook Ilona werd leider van het koor. Door dit alles is Ilona meer verbonden geraakt met haar geloof en culturele achtergrond. De kerk en het centrum werden zelfs bezocht door paus Franciscus tijdens zijn reis naar Georgië in 2016.

“Ze zijn als martelaren”
Tbilisi is het belangrijkste centrum van Chaldeeuwen in Georgië, maar er wonen ook Chaldeeuwen elders in het land. Dit is het geval in Gardabani, ongeveer 40 km van Tbilisi, waar ongeveer 400 Chaldeeuwse katholieken wonen. Velen stammen af van Chaldeeërs die de vervolging in Turkije ontvluchtten en zich in Azerbeidzjan vestigden. In de jaren 1930 werden ze naar Siberië gedeporteerd, maar na de dood van Stalin mochten ze naar huis terugkeren. “Maar ze wilden naar een christelijk land en daarom werden ze naar dit gebied in Georgië verdreven.” Het land in het gebied rond Gardabani was erg onvruchtbaar en de Chaldeeuwen hadden moeite om te overleven. “Hoeveel zijn er gestorven om hun geloof te redden?” vraagt pater Benny zich af. “Het zijn net martelaren.”

Armoede
De leefomstandigheden voor de Chaldeeuwen in Gardabani zijn nog steeds erg moeilijk. “Vaak wordt de elektriciteit afgesloten. Ze wonen allemaal samen in één kamer in armoedige of vervallen huizen. De armsten onder de armen,” vertelt pater Benny aan Kerk in Nood (ACN). Voor velen was het onmogelijk om naar de kerk in Tbilisi te reizen. In plaats daarvan werd de Mis opgedragen in het huis van een parochiaan. Vanwege deze armoede wilde pater Benny ook een Assyrisch-Chaldeeuws religieus-cultureel centrum, inclusief een kerk, in Gardabani bouwen. Met de steun van Kerk in Nood (ACN) werd het centrum ingewijd en geopend op 10 juli 2023.

Tentoonstellingen, conferenties, documentaires, oproepen tot gebed en delingen. Dit waren enkele van de vele voorstellen die Kerk in Nood (ACN) had voor de honderdduizenden jongeren die Lissabon omtoverden tot de hoofdstad van de katholieke wereld tijdens de WJD. De initiatieven werden zeer goed ontvangen door de pelgrims. Populair waren vooral de stand in de Stad van Vreugde en de tentoonstelling in de kloostergang van het oude Graça Klooster. Daar werd de realiteit van de vervolgde Kerk vertaald in persoonlijke getuigenissen van mensen uit verschillende landen die een voorbeeld zijn van trouw aan Christus. Ook de tentoonstelling van religieuze artefacten die door ISIS waren beschadigd in de jaren dat de terreurbeweging grote delen van Syrië en Irak controleerde, die werd gehouden in de Martelarenbasiliek in Chiado, kreeg dagelijks duizenden bezoekers.

“We mogen niet vergeten…”
Het belang van deze tentoonstellingen werd benadrukt door de directeur van het Portugese kantoor van Kerk in Nood tijdens een briefing met journalisten, op zaterdagochtend. “Ondanks het feit dat we een moment van vreugde, geloof en delen beleven, mogen we de plaatsen waar de Kerk vervolgd wordt niet vergeten”, zei Catarina Martins de Bettencourt. Ze benadrukte ook de betrokkenheid van Kerk in Nood bij christelijke gemeenschappen die het moeilijk hebben. Zo herinnerde ze journalisten eraan dat in landen als Libanon en Syrië jonge christenen niet in staat waren om WJD in Lissabon bij te wonen, en daarom parallelle evenementen hielden. “Er zijn veel jonge mensen in de wereld die hier niet bij konden zijn, en die wij steunen”, aldus Bettencourt.

Het voorrecht van solidariteit
Ook aanwezig bij de briefing was Joaquin Javaloyes, een Spaanse vrijwilliger van Kerk in Nood. De jongeman benadrukte hoe belangrijk het is om solidair te zijn met vervolgde gemeenschappen. “Het is een voorrecht om in contact te zijn met mensen die leven in landen waar geen godsdienstvrijheid is of waar christenen grote moeilijkheden ondervinden. De getuigenissen van onze broeders en zusters zijn vergelijkbaar met bladzijden uit de evangeliën. God spreekt heel duidelijk tot me op het gebied van samenwerking, hij roept me tot liefde, tot het kruis en tot opstanding. Hij vervult me met jeugd, vreugde, moed en zorg”, aldus de jonge vrijwilliger.

Bioscoop en getuigenissen
In de bioscoop van São Jorge in Lissabon zagen honderden pelgrims documentaires van Kerk in Nood, gevolgd door korte conferenties. Joseph Fadelle uit Irak sprak over de moeilijkheden die hij tegenkwam toen hij zich tot het Christendom bekeerde. Geboren en getogen in een sjiitische moslimfamilie, werd hij gearresteerd en gemarteld in Iraakse gevangenissen nadat hij tot Christus was gekomen. Later wist hij met zijn vrouw en twee kinderen naar Jordanië te ontsnappen, waar een oom en een van zijn eigen broers hem probeerden te vermoorden, terwijl de hoogste religieuze autoriteit een fatwa tegen hem uitvaardigde. De honderden jonge katholieke pelgrims die de conferentiezaal afgeladen hadden, kregen ook de gelegenheid om Rafi Ghattas, een jonge Palestijnse Christen, te horen vertellen hoe het is om te leven in het Heilige Land, het land van Jezus, waar Christenen momenteel minder dan 1% van de bevolking uitmaken.

Cabo Delgado aanwezig
Via Kerk in Nood was ook bisschop António Juliasse van Pemba, Mozambique op de WJD te horen over het conflict in Cabo Delgado. Ook al wordt er in de pers niet meer over gesproken, de oorlog veroorzaakt daar nog steeds onnoemelijk veel leed onder jonge Mozambikanen. De bisschop deed via Kerk in Nood een oproep aan de jongeren in Lissabon om de situatie aan de kaak te stellen en hun solidariteit te betuigen met de bevolking van Mozambique. “Beste jongeren, WJD-pelgrims. In Cabo Delgado woedt een oorlog waar de wereld niet over spreekt. We hebben al ongeveer een miljoen binnenlandse ontheemden geteld en ongeveer vijfduizend doden.” Een jong meisje uit Cabo Delgado deelde ook haar getuigenis met de wereld tijdens de wake op zaterdagavond. Ze vertelde de paus hoe zij en haar familie de rimboe in moesten vluchten toen terroristen hun dorp twee keer aanvielen.

Kerk in Nood creëerde ook een virtuele kapel tijdens de WJD en nodigde jongeren uit om te bidden en een kaars aan te steken ter nagedachtenis aan al diegenen die over de hele wereld lijden voor hun geloof. Tijdens de WJD-week werden meer dan 1.600 kaarsen aangestoken.

De Kroatische zuster is een van de vier karmelieten van het Goddelijk Hart van Jezus die momenteel in IJsland wonen, in een parochie die zich uitstrekt over 500 kilometer. Zonder de auto die zij dankzij de gulheid donateurs van Kerk in Nood (ACN) heeft gekregen, zou het leven veel moeilijker zijn en zou het onmogelijk zijn om de gelovigen persoonlijk te ontmoeten. IJsland is niet bepaald een klein land, maar het is dunbevolkt, met slechts ongeveer 372.000 inwoners, ongeveer vier mensen per vierkante kilometer. De meeste IJslanders wonen echter in Reykjavik, waardoor grote delen van het land volledig onbewoond zijn.

Zuster Selestina is echter praktisch ingesteld en laat zich niet afschrikken door de mogelijkheid om urenlang alleen in de auto te rijden. Hiermee kan zij het verste punt van de parochie bereiken, bijna aan de andere kant van het land. De Karmelietes brengt regelmatig verrassingsbezoeken aan de katholieken in het land, al was het maar om te weten hoe het met hen gaat. “Ik heb zoveel katholieken de Kerk zien verlaten door gebrek aan persoonlijk contact. We moeten erop uit om hen te ontmoeten”, zegt de zuster. “Als ik mensen niet in de kerk zie, maar ik weet dat ze bijvoorbeeld een kind van zeven hebben, klop ik bij hen aan om te vragen of ze interesse hebben in catechese voor hun kind.”

Het vereist een speciaal karakter om bij mensen aan te kloppen om hen te overtuigen hun kinderen naar de zondagsschool te laten gaan, maar dat deert deze Karmelietes niet. Haar moed komt uit het diepst van haar ziel, gevoed door geloof. En als mensen fysiek bezoeken niet mogelijk is, is er altijd nog het internet – alles is beter dan de geestelijke vorming van de kinderen te verwaarlozen.

Selestina kwam naar IJsland omdat ze gevraagd werd. Maar ze zegt dat ze verder zou gaan als de kerk daarom zou vragen. “Ze vroegen me naar IJsland te komen. Het was echt een grote verrassing. Maar als we onze geloften afleggen, horen we bij de congregatie en bij alles wat ze doet en zegt. Als ze een klooster op Mars zouden bouwen, zouden we daar graag gaan wonen en werken.”

“Wij zijn Karmelietessen van het Goddelijk Hart van Jezus. Onze congregatie werd gesticht door de zalige Maria Theresia van Sint-Jozef, die zich bekeerde van de Lutherse kerk. We zijn met vier in IJsland en ik ben hier al twintig jaar”, legt de Kroatische religieuze uit. Ze is de donateurs van Kerk in Nood (ACN) dankbaar voor de kans om deze missie uit te voeren. “Dank u, Kerk in Nood, voor uw steun aan de Kerk in IJsland. En God zegene u. Zonder u zouden we dit werk niet kunnen voortzetten.”

Het jaar 2022 was er een van vieringen voor de katholieke Kerk in Bulgarije, met de twintigste verjaardag van het bezoek van paus Johannes Paulus II aan het land en de zeventigste verjaardag van de moord op vier Bulgaarse martelaren. Drie priesters van de Assumptie en een bisschop van de Passionisten werden vermoord door het communistische regime. Kardinaal Sandri, gezant van het Vaticaan, reisde naar Bulgarije om deze mijlpalen te markeren met de opening van het eerste katholieke radiostation in het land, een belangrijk instrument voor evangelisatie en oecumene.

Kerk van martelaren
De Bulgaarse Kerk is een Kerk van martelaren. Tussen 1946 en 1990, ten tijde van het communisme, heeft iedere priester in de gevangenis gezeten, zijn kerkelijke eigendommen in beslag genomen, alle buitenlandse priesters uitgewezen en seminaries gesloten. “Ik werd priester gewijd in 1971. Ik was de eerste en enige priester in 19 jaar; het duurde nog vijf jaar voor de volgende wijding”, zegt de huidige Grieks-katholieke bisschop van Sofia en voorzitter van de Bulgaarse bisschoppenconferentie, bisschop Christo Proykov, in een interview met Kerk in Nood (ACN).

Langzaam maar zeker herstelde de katholieke Kerk zich. Momenteel zijn er 60 priesters en 100 mannelijke en vrouwelijke religieuzen actief in het land. “Sommige van onze gebouwen werden teruggegeven. Met de hulp van Kerk in Nood konden we ze herstellen en nieuwe bouwen”, aldus het hoofd van de kerk van de Byzantijnse ritus. “Hoewel er een generatie is die, dankzij de parochies en catechisten, goed is gevormd in het geloof, gold dit niet voor de jongeren. In het algemeen hadden zij geen religieuze vorming. Hun ouders hadden niets meegekregen dat ze konden doorgeven”, legt bisschop Proykov uit.

Vorming middels radio
Dit alles verklaart waarom Ave Maria radio – die dankzij de hulp van Kerk in Nood op de feestdag van Johannes Paulus II in de hoofdstad werd geopend – zo belangrijk is. “De jongeren vroegen ons hier al jaren om, ze maakten zelfs materiaal in hun huizen. Eindelijk hebben we dit prachtige initiatief kunnen realiseren, dat een instrument zal zijn voor gebed en onderwijs voor jong en oud. Het Ave Maria radioproject werd toevertrouwd aan de Franciscanen, die uit Polen komen en veel meer ervaring hebben”, aldus de bisschop.

Bulgarije is een in meerderheid christelijk land. Ongeveer 85% van de bevolking is Orthodox. De  ongeveer 1% katholieken leven verspreid over het hele land. Onder hen is een gemeenschap op slechts drie kilometer van de Turkse grens. Ongeveer 10% van de bevolking is Moslim, meestal met Turkse wortels. Bisschop Christo Proykov benadrukt dat Ave Maria niet alleen voor katholieken is. “Er zijn veel mensen die op zoek zijn. Er is een honger naar geestelijke en religieuze vorming, maar we hebben ook een culturele inhoud, met programma’s over muziek en geschiedenis. Dit is een project van en voor iedereen”.

Dank aan weldoeners
In het kader van de viering van de twintigste verjaardag van het apostolisch bezoek van paus Johannes Paulus II, in 2002, vloog kardinaal Sandri, prefect van het Dicasterium voor de Oosterse Kerken, naar Sofia voor een reeks evenementen. Zijn eerste officiële daad in het land was het zegenen van de studio’s van Ave Maria radio. Die zijn gevestigd in het onlangs gerestaureerde huis van de voormalige apostolische afgevaardigde, Angelo Roncalli, die later de heilige Johannes XXIII zou worden. “Ave Maria radio was een grote droom, maar nu is het een realiteit. Een realiteit die bewijst dat de katholieke Kerk niet alleen in de kerkgebouwen kan werken, maar ook via de radio, met alle mensen, vooral met degenen die lijden of die niet de mogelijkheid hebben om naar de kerk te gaan”, aldus de kardinaal.

De prefect van het Dicasterium van de Oosterse Kerken toonde zijn dankbaarheid aan de weldoeners van Kerk in Nood. “Een speciaal woord voor de vrienden van Kerk in Nood die zich inzetten voor broederschap in de wereld met al deze mensen die lijden. U bent in de Kerk grote protagonisten van naastenliefde en dienstbaarheid. Dank u voor uw vrijgevigheid en deelname. U moet weten dat u grote actoren bent van de Kerk hier in Bulgarije.”

“Mariapul martelaarstad”
Jankauskas had de woorden van Paus Franciscus geciteerd dat “de stad die de naam draagt van de Maagd Maria tot wie wij onze gebeden richtten, Mariupol, een martelaarstad is geworden van de oorlog die zielen vernietigt en Oekraïne uitput… Met een hart vol verdriet voeg ik mijn stem bij die van de gewone mensen, die vragen om een einde aan de oorlog. In de naam van God, moge de stem van hen die lijden worden gehoord, moge de aanvallen en bombardementen worden gestopt!”

Lid liberale beweging en Solidarnost
De hoorzitting in hoger beroep voor de rechtbank van Zjuzino vond op 26 augustus plaats. Konstantin bekende vooraf dat hij niet goed wist wat hij tegen de rechter moest zeggen: “Hoe kan een gebed voor vrede en leven iemand in diskrediet brengen? Het lijkt me absurd, echt een poging om wit zwart te maken.” Jankauskas is 40 jaar oud en werd geboren in Moskou in een familie van Litouwse afkomst, zoals zijn achternaam, van katholieke traditie, getuigt. Als econoom, gespecialiseerd in de markt, studeerde hij af in politieke wetenschappen aan de faculteit filosofie van de Mgu-universiteit, waar hij de verhouding tussen de staat en de burgermaatschappij bestudeerde. Hij is actief in de politiek en maakt deel uit van het organisatiecomité van de “Partij van 5 december”, een officieuze liberale beweging. Hij neemt ook deel aan de beweging “Solidarnost”, die verwijst naar de beroemde Poolse vakbond.

“Politieke gevangene”
Konstantin is sinds 2012 afgevaardigde in de gemeente Zjuzino en werd herkozen in 2017. In 2014 en 2019 stelde hij zich ook kandidaat voor de Moskouse Doema en het parlement. Daarbij werd hij echter tegengewerkt.  Tijdens de verkiezingscampagne werden huiszoekingen verricht in de flats van zijn ouders en grootmoeder, en werd hijzelf vier keer gearresteerd. Tussen 2020 en 2021 werd hij opnieuw in hechtenis genomen tijdens massa-arrestaties van de pro-Navalnybetogers, na diens vergiftiging en arrestatie bij zijn terugkeer naar Rusland. Bij die gelegenheid werd Jankauskas als “politiek gevangene” erkend door de vereniging Memorial, die later op verzoek van de autoriteiten door de rechtbank van Moskou werd ontbonden. De volgende zitting is gepland voor 1 september

Geen ontmoeting Paus en Patriarch 
Gisteren werd ook bekend dat de Moskouse patriarch Kirill niet naar het congres van religieuze leiders in Kazachstan gaat. Het vooruitzicht op een nieuwe ontmoeting met de paus, die volgens bronnen in het Moskouse patriarchaat niet “in de marge” van een ander evenement kan plaatsvinden, maar “onafhankelijk” moet zijn en “met grote zorg” moet worden voorbereid, is daarmee de bodem ingeslagen. Een delegatie van de Russisch-orthodoxen zal in ieder geval aanwezig zijn op de interreligieuze bijeenkomst waar Franciscus zal spreken.

Bron: AsiaNews