Op 6 augustus 2014 werd de vlakte van Nineveh overspoeld door de troepen van Islamitische Staat. Het was het begin van een tijd van ballingschap voor de meer dan 100.000 Christenen die er woonden. Een week later brachten vertegenwoordigers van Kerk in Nood (ACN) een bezoek aan de Koerdische hoofdstad Erbil, waar veel van deze Christenen hun toevlucht hadden gezocht. Ze troffen er veel mensen uit de stad Qaraqosh, de meest bevolkte stad op de vlakte van Nineveh en praktisch volledig christelijk, met zo’n 50.000 inwoners en 10 kerken. De mensen moesten alles verlaten en vluchtten voor hun leven.
Twee jaar, 2 maanden en 12 dagen later, bereikt ons het nieuws van de bevrijding van Qaraqosh. Het vervult ons met grote vreugde. Johannes Heereman, voorzitter van ACN, leest het nieuws met grote emotie: “Qaraqosh is vrij! En het lijkt erop dat delen van de naburige gemeenschappen van Bartella en Karamlesh ook zijn bevrijd. Dit zijn allemaal namen van plaatsen die de afgelopen twee jaar in onze gebeden zijn geweest.” Volgens een rapport van Emanuel Youkhana van de organisatie CAPNI, hebben strijders van IS niet echt weerstand geboden. Ze hebben zich teruggetrokken. Alleen enkele sluipschutters bleven achter.
De mensen uit Qaraqosh zijn dolblij met het nieuws en sociale netwerken staan vol met video’s en foto’s van mensen die vieren, zingen en bidden. Maar de afgelopen twee jaar en twee maanden hebben de levens van deze inwoners wel veranderd. Dankzij sociale media als Facebook en Whatsapp is het niet moeilijk om contact te krijgen met een aantal mensen met wie we die eerdere dagen van kwelling en angst deelden. Aded, die een zoon en een neef verloor – beiden gedood door een granaat die in de tuin van hun huis viel – vluchtte naar Frankrijk met zijn vrouw en zijn dochter om er medische behandeling te ondergaan. Als gevolg daarvan moest hij twee jaar wachten terwijl de rest van zijn familie en zijn ouders in Erbil bleven. “Vandaag zijn alle Christenen die hier vroeger woonden erg blij. Maar we maken ons zorgen over de toekomst. Mensen zijn bang om terug te keren naar hun huizen. Zolang er geen internationale troepen zijn om hen te beschermen, zullen ze niet terugkeren”, zegt hij.
Martin was seminarist toen hij gedwongen werd uit Qaraqosh te vluchten. Een paar weken geleden werd hij tot priester gewijd, en het nieuws bereikte hem tijdens een bezoek aan Bagdad. “Het eerste wat ik wil, is God danken. Ik ben zo blij. Ik dacht altijd dat het op een dag zou gebeuren, maar ik kan bijna niet wachten om de stad te zien. Toen ik het nieuws hoorde, dacht ik: het goede heeft over het kwade gezegevierd. God wil zijn volk niet langer ongelukkig zien. Hij wil dat we gelukkig zijn. We zijn erg blij en bidden om op een dag te kunnen terugkeren naar onze huizen. Nu zijn de ogen van de hele wereld op Mosoel gericht.”
De Chaldeeuws-katholieke patriarch Rafael Louis Sako deelde zijn reacties met ons vanuit Berlijn, waar hij deelneemt aan een werkgroep voor de toekomst van Irak, en met name die van de minderheden. “Ik hoop dat de bevrijding van Mosoel en de vlakte van Nineveh, die aan de gang is, volledig zal slagen. Dit is een teken van hoop voor ons allemaal”, vertelde hij Kerk in Nood. Het is een moment van grote vreugde en hoop, maar tegelijk van onzekerheid. Het is niet moeilijk om de grote uitdaging te zien na de bevrijding van de christelijke steden en dorpen van de vlakte van Nineveh. In Berlijn presenteerde hij net enkele belangrijke vereisten voor een succesvolle terugkeer van de Christenen naar hun voorouderlijke huizen aan de voormalige Amerikaanse ambassadeur in Irak, Ryan Crocker: “Na de bevrijding moeten de betrokken westerse regeringen de vluchtelingen helpen bij hun terugkeer; door het veiligstellen van conflictgebieden, het herstellen van hun rechten en eigendommen en door bij te dragen aan de wederopbouw van dorpen en steden en het herstellen van de schade aan ons culturele en religieuze erfgoed.”
Johannes Heeremann, uitvoerend voorzitter van Kerk in Nood, deelt de bezorgdheid van de Chaldeeuwse patriarch. "De bevrijding van zo’n belangrijke stad als Qaraqosh vervult ons met grote vreugde en hoop, maar het is slechts de eerste stap. Het zal een lange en moeilijke weg zijn, omdat de veiligheid moet worden gegarandeerd en de vrede moet worden geconsolideerd. Van onze kant zullen we de Iraakse Christenen blijven helpen, zoals we in alle stadia van de crisis hebben gedaan.”
Sinds 2014 heeft Kerk in Nood meer dan € 20 miljoen aan steun verleend voor noodhulp, onderwijs, voedsel en huisvesting voor de vluchtelingen in Irak.
