Nadat eerder 2014 werd uitgeroepen tot zwaarste jaar van vervolging in China sinds de Culturele Revolutie, verklaren waarnemers in en buiten China dat de situatie in 2015 verder is verslechterd. De betrekkingen tussen de religieuze groepen in China en de Communistische Partij zijn nog niet zo gespannen geweest sinds de dagen van voorzitter Mao.
In Tibetaanse kloosters klagen monniken en nonnen dat de Communistische Partij zich meer met hun dagelijkse bezigheden bemoeit dan ze in jaren heeft gedaan. In Xinjiang werd een verbod tegen boerka’s uitgevaardigd evenals tegen ‘terroristische kledij’. “De autoriteiten hebben het contact met de bevolking verloren na de campagne om kruisen te verwijderen,” verklaarde een voormalig katholieke journaliste die alleen haar voornaam, Clara, wilde geven.
Campagne tegen kruisen
Hoewel de provinciale autoriteiten de kerken met succes dwongen minder uitgesproken kruisafbeeldingen tentoon te stellen, betwijfelen slechts weinigen de effectiviteit van de campagne. Volgens hen heeft de campagne de vastbeslotenheid van de christenen juist versterkt en de roep om evangelisatie aangewakkerd. “De campagne bracht alle geestelijken bijeen om voor hun rechten op te komen,” verklaarde John, een catecheet in Wenzhou. Toen de campagne om kruisen te verwijderen halverwege het afgelopen jaar tot een hoogtepunt kwam, begonnen gewone christenen en priesters op sociale media met een campagne om mini kruisen te ververvaardigen. De bisschoppen namen de zeldzame stap om de houding van de overheid publiekelijk af te keuren.
Inrichting van kerken
Nu de campagne tegen kruisen op de voorgevels van kerken in Zhejiang afneemt, doet zich volgens christenen iets ernstigers voor: de afgelopen weken hebben de autoriteiten zich ook bemoeid met de inrichting van kerken. Christenen in Wenzhou meldden dat overheidsfunctionarissen zondagse kerkdiensten bijwoonden om kritische stemmen het zwijgen op te leggen. In andere delen van Zhejiang lieten de autoriteiten propagandamededelingen op kerkborden plaatsen, zo maakten overheidsmedia bekend. Dit is onderdeel van een nieuwe campagne, geheten: “Vijf inschrijvingen en hervormingen,” bedoeld om de kerken meer Chinees te maken – en daarmee minder buitenlands – waarbij Bijbelteksten worden geselecteerd die aansluiten bij de officiële partijlijn.
Ucanews.com meldt dat het aantal christenen in China volgens sommige schattingen meer dan 100 miljoen bedraagt, een bevolkingsgroep die de Communistische Partij voor eigen politieke doeleinden wil inlijven. Maar het is niet duidelijk of deze politiek uit de koker van de hoogste partijtop stamt en dus zal beklijven, verklaarde Fenggang Yang, directeur van het Centrum voor Godsdienst en Chinese samenleving aan de Purdue universiteit in West Lafayette, Indiana.
Hoge partijfunctionarissen lijken verdeeld over de vraag of het christendom zich aan China moet aanpassen of andersom, voegde hij hier aan toe, en een duidelijke richting zal niet worden bepaald voor een, al geruime tijd uitgestelde bijeenkomst over religieuze aangelegenheden onder voorzitterschap van president Xi Jinpin plaats vindt. Fenggang verklaarde aan ucanews.com dat het feit dat de vergadering vele malen is uitgesteld “een teken is van onvrede van Xi met het werk en het beleid van de directie van religieuze aangelegenheden en vermoedelijk een aanwijzing dat het interne debat en verschil van mening tot een impasse heeft geleid.
Boeddhisten en moslims aangepakt
Hoe het ook zij, weinig Chinese christenen lijken hoopvol dat het in 2016 tot een verlichting zal komen van de strikte partijlijn die Xi volgt. In China’s buiten gewesten lijken de Tibetaanse boedisten en etnische Oeigoer-moslims nog minder optimistisch. Het jaar 2015 begon met een officieel verbod op boerka’s in Xinjiang, waarop Peking in mei, in antwoord op een serie aanslagen, maatregelen trof die in feite een noodtoestand vormen. De strenge maatregelen hebben zich vertolkt in de eerste massa processen in 20 jaar en het inzetten van duizenden extra militairen in steden waaronder Urumqi.
Gealarmeerd door een serie aanslagen waarvoor de Oeigoeren verantwoordelijk worden gehouden en recente gewelddaden in het buitenland van ISIS die in december zijn eerste oproep tot gewapend verzet in het Mandarees deed, is de Chinese overheid er toe overgegaan een nieuwe, controversiële antiterreur wet uit te vaardigen.
