Hoewel historici zicht ertegen verzet hebben, wordt Pius XII er nog altijd van beschuldigd niet genoeg gedaan te hebben om de joden te beschermen in de Tweede Wereldoorlog. Maar de bekende Duitse historicus Michael Hesemann zegt dat de beslissing van de paus was gebaseerd op wat hij daarvoor had geleerd in de Vaticaanse archieven. Als Vaticaans staatssecretaris en als nuntius had hij toegang tot de Vaticaanse informatie over de Armeense genocide en de pogingen om daar een eind aan te maken. Protesten van paus Benedictus XV hadden de situatie alleen nog maar erger gemaakt voor de Armeniërs en Pius XII wilde deze fout niet opnieuw maken.
De afgelopen 10 jaar probeerde Hesemanj de motieven te begrijpen van dit vermeende zwijgen en de talloze acties die Pius XII ondernam om zoveel mogelijk joden te redden. Er is geen twijfel dat de joden de paus aan het hart gingen en belangrijk voor hem waren. Maar waarom protesteerde hij dan niet tegen hun vervolging door de Nationaal Socialiste? Om deze paradox te begrijpen kreeg hij toestemming om de geheime archieven van het Vaticaan te bestuderen. Daarbij kwam hij op het spoor van documenten over de Armeense genocide. Uiteindelijk stuitte hij op 2.000 tot nu toe niet gepubliceerde pagina’s over wat hij noemt "de grootste vervolging van christenen in de geschiedenis".
De Armeense genocide lijkt model te hebben gestaan voor de Shoah. Geobsedeerd door een racistische en nationalistische ideologie wilde de Jong Turken, die net voor de Eerste Wereldoorlog aan de macht kwamen, het multinationale en multiraciale Ottomaanse Rijk transformeren in een homogene Volkerengemeenschap. Omdat raskenmerken niet duidelijk te onderscheiden waren in de gemengde bevolking van Turkije, werd godsdienst het onderscheidingsteken: een echte Turk was een soennitische moslim. Alleen een puur en homogeen volk zou Turkije vrijwaren van microben en parasieten en sterk genoeg maken voor de pan-Turkse visie van de Jong Turken. Deze microben en parasieten waren in deze ideologie de christelijke minderheden: Armeniërs, Grieken en Syrische christenen. Die moesten uitgeroeid worden, wat in de tijd daarna gebeurde in de Armeense genocide.
Bron: Zenit
Foto: nufoto.nl
