Bisschop Charles Hammawah staat aan het hoofd van het Nigeriaanse bisdom Jalingo in het oostelijk gedeelte van de zogenoemde "Middle Belt." Er wonen 2,3 miljoen mensen, ongeveer evenveel Moslims als Christenen, onder wie 450.000 Katholieken. Tijdens een recent gesprek met Kerk in Nood uitte de bisschop zijn bezorgdheid over wat hij noemde "verdacht hardnekkige" aanvallen van goed bewapende Fulani herders. Na aanvallen van dit islamitische nomadenvolk is op een groeiend aantal plaatsen het land van christelijke boeren door islamitische kolonisten in bezit genomen.
Door Joop Koopman, Kerk in Nood USA
Het lijkt erop dat Boko Haram bedwongen is; de terreurgroep voert minder aanvallen uit. Maar u hebt een andere vorm van islamitisch extremisme gerapporteerd: aanvallen van Fulani herders op christelijke boeren.
Dat is inderdaad mijn vermoeden: de jihad slaat een nieuwe richting in. Het ziet eruit als een probleem tussen herders en boeren. In het verleden kwam er na een botsing tussen herders en boeren weer een zekere rust. Maar ik heb gevallen gezien van herders die niet alleen hun vee laten grazen, maar het land overnemen, waarna Moslims uit het noorden zich er vestigen. Het lijkt een strategie te zijn om opzettelijk gebieden te bevolken met Moslims. Omdat zij dan groter in aantal zijn kunnen ze ook de politieke besluitvorming in de regio beïnvloeden. Het is niet het extreme geweld van Boko Haram, maar een andere manier om Nigeria te veroveren voor de Islam. En deze crisis heeft de afgelopen drie jaar in onze regio aangehouden. Het is ook verdacht dat de herders de beschikking hebben over geavanceerde wapens. Het lijkt erop dat de agressie van de Fulani wordt gefinancierd, waardoor talloze doden zijn gevallen, vele gemeenschappen zijn verwoest en duizenden mensen zijn verdreven.
Is er competitie tussen Moslims en Christenen in de "Middle Belt", waar geen van beide religies de meerderheid heeft?
Beiden religies zetten zich in om meer volgelingen te krijgen. Het verschil zit hem in de wijze waarop. Het Christendom probeert te overtuigen door te preken. In het geval van de Islam kan er een soort dwang zijn: als je iets wilt betekenen in het bestuur, moet je Moslim zijn. Zo is bijvoorbeeld voorgesteld dat het ambt van traditionele bestuurders alleen door Moslims vervuld kan worden. Sommige Christenen die verkiesbaar zijn voor een hoge functie worden zo bewogen om zich tot de Islam te bekeren.
Hoe waardeert u, in dit verband, de politiek van president Muhammadu Buhari – is hij eerlijk tegenover Christenen?
Ik heb zo mijn twijfels. Hij is bijvoorbeeld erg behoedzaam en nogal langzaam in het veroordelen van de Fulani-crisis. Ik zou graag zien dat hij sterker zou zijn, stevige uitspraken in deze zaak zou doen en concrete actie zou ondernemen in het bestrijden van Islamitisch extremisme. Mijn angst is dat Boko Haram – hoewel leden van deze organisatie gedood zijn of wachten op hun berechting – zich stil houdt, terwijl haar leden zich op verschillende plaatsen verbergen. Geweld kan gemakkelijk weer oplaaien.
Wat is naar uw mening de oplossing om islamitisch extremisme echt te stoppen?
We blijven zeggen dat dialoog de oplossing moet zijn. Maar de partijen moeten naar de tafel komen met een oprechte bereidheid om in vrede te leven. Ook moet erkend worden dat velen uit de achterban van Boko Haram lange tijd verwaarloosd werden door de Islamitische elite uit het noorden. Deze jongeren en volwassenen zijn niet goed opgeleid, omdat een westerse opleiding verworpen werd. Zij hebben in de marge van de maatschappij geleefd, met alleen een fundamentalistische Islamitische vorming. Ze zitten vol woede en hebben niets te verliezen. Tegelijkertijd stuurt de Islamitische elite haar eigen kinderen naar het buitenland om daar opgeleid te worden! Geen wonder dat Boko Haram uiteindelijk ook Islamitische leiders als doelwit kiest.
Gebruiken u en uw priesters hun preken om deze onderwerpen aan de orde te stellen?
We vermijden het aanwakkeren van vijandelijkheden. We preken vrede en verzoening. We vragen de boeren dringend om geen represailles te nemen – hoogstens bemoedigen we hen om zich te verdedigen. We kunnen hen niet zeggen: vecht maar terug – dat zou de geest van het Evangelie schenden. Er is zeker bij Christenen een grote angst voor vervolging, hetgeen sommigen van hen ertoe brengt compromissen te sluiten of hun geloof te verbergen. Wie standvastig blijft, verdient onze grote steun.
Helpen de plaatselijke overheden, zoals de politie, op enigerlei wijze?
Helaas worden pogingen om meer veiligheid te bereiken gehinderd door corruptie en omkoperij. Corruptie viert overal in Nigeria hoogtij.
