Interview met Yousif Thomas Mirkis, aartsbisschop van Kirkuk
De zetel van de aartsbisschop van Kirkuk, Yousif Thomas Mirkis, bevindt zich op slechts een paar kilometer van de grens van Islamitische Staat (IS). Tijdens een bezoek van vertegenwoordigers van Kerk in Nood sprak hij over zijn ervaringen met de Islamisten en over de hulp aan de vluchtelingen ter plaatse. Het interview werd afgenomen door de directeur van het Duitse kantoor van Kerk in Nood, Karin Fenbert.
Hoe heeft u de opkomst van IS afgelopen zomer beleefd?
We waren er niet op voorbereid dat zij zich zo snel zouden verspreiden over de regio. Voordat ze Mosul veroverden hebben we nog vluchtelingen uit Syrië geholpen. We hadden niet verwacht dat IS zich vanuit Syrië over Irak zou verspreiden.
Na de val van Mosul gingen vluchtelingen naar Karakosch en andere christelijke dorpen. Ik hielp hen om huizen te huren. Twee maanden later veroverde IS christelijke steden en dorpen in de Nineveh-vlakte. 130.000 mensen vluchtten van daaruit naar het noorden omdat de wegen naar Bagdad waren afgesneden. Ze verhuisden naar Zakho, Dohuk, Erbil, Kirkuk, Sulaymaniyah en naar de bergen.
Het was zomer, het was erg warm, 50 graden. De situatie was erg moeilijk voor kinderen, ouderen en zieken. De Koerdische checkpoints verboden om auto te rijden. Dus moesten ze hun auto achterlaten bij de controleposten en kwamen ze te voet aan in Erbil of Kirkuk. Ze lieten alles achter en liepen 20 kilometer in de hitte.
We kregen te horen dat IS auto’s van vluchtelingen in beslag nam. Nee, het waren de Koerden. Omdat het zo enorm druk was stonden de Peshmerga-soldaten de mensen niet toe hun auto’s mee te nemen. De vluchtelingen moesten te voet 20 kilometer afleggen om Erbil te bereiken. We brachten ze met pick-ups water.
De eerste golf van vluchtelingen was overweldigend, het was een echte chaos. Veel mensen, veel kinderen stierven, maar we hebben geen exacte statistieken. Van de Christenen begonnen we gegevens te verzamelen, om statistieken te verkrijgen en om hun identiteit bevestigd te krijgen. Velen van hen waren geplunderd door IS. Ze namen alles in beslag. Zelfs de oorbellen rukten ze de kinderen af en ze namen de vluchtelingen de identiteitspapieren af. We moesten de mensen maar gewoon geloven wanneer ze zeiden: "Ik heb geen papieren, maar ik ben Christen".
Hoe ver is Islamitische Staat van Kirkuk vandaan?
Kirkuk en Erbil zijn even ver van de grens van IS-gebied. Krikuk, ligt op een afstand van 20 kilometer, evenals Erbil. Sommige IS-eenheden zijn nu 12 kilomter van Kirkuk vandaan, misschien zelfs minder.
We hebben gehoord dat IS in mensen handelt. Kunt u dit bevestigen?
Ja. IS verkoopt mensen op de markt in Mosul. Vrouwen en kinderen. We hebben ongeveer 60 mensen vrijgekocht.
Kunt u dan rechtstreeks onderhandelen met IS?
Nee, wij Christenen niet, maar bevriende Moslims onderhandelen namens ons en nemen daarbij grote risico’s. Het zijn mensen die daar moeten wonen. De vrijgekochte mensen reizen van Mosul naar Tikrit en van Tikrit naar Kirkuk, zo"n 400 kilometer, omdat er geen directe verbindingen zijn.
De kosten van zulke reizen zijn hoog, want alles is duur in IS-gebied: olie, gas, vervoer. Onze Moslim-tussenpersonen moeten zeer dapper zijn, want als IS ontdekt dat ze Christenen helpen, worden ze gedood.
Wanneer hebt u de laatste mensen vrijgekocht?
Drie weken geleden. Ze werden bij een controlepost achtergelaten, met alleen wat droog brood. Eén van hen stierf van honger en kou. Hij was ongeveer 60. Met de pick-up hebben we de vluchtelingen gehaald. Toen ze hier kwamen waren ze er slecht aan toe. Ik was vooral getroffen door het verhaal van een vrouw met een gehandicapt kind. Ze moest haar 15-jarige zoon dragen, wan hij kan niet lopen. Ze waren bijna gestorven van de kou en honger. De vader en de broer zijn door IS gegijzeld. Alleen deze vrouw en het kind werden vrijgelaten.
Het is nu met de vluchtelingen?
In mijn bisdom wonen nu ongeveer 300 christelijke gezinnen. In eerste instantie hadden we 370 gezinnen in Kirkuk en meer dan 500 in Sulaymaniyah. We hebben alles gedaan voor hen, omdat ze niets hadden. Voedsel, kleding, medische zorg en een dak boven hun hoofd. We huren huizen voor hen om hen te beschermen tegen de hitte én de kou.
Elke vrijdag houdt een team van medische specialisten, Christenen en Moslim, spreekuur. Alle ziekenhuizen in Kirkuk weten dat alle kosten voor de vluchtelingen door mij worden gedragen. Elke maand betaal ik $ 4.000 voor babymelk. Op scholen worden de vluchtelingen toegelaten.
Bij ons is de situatie anders dan in de Koerdische steden Erbil en Dohuk, want wij zijn een Arabische regio. Ons bisdom heeft hier een eigen school. Vorig jaar waren er slechts 60 basisschool leerlingen, nu zijn het er 130. Ze studeren als samengeperste sardientjes, maar ze zijn blij dat het schooljaar niet verloren gaat.
Had u het helemaal in uw eentje kunnen doen?
Nee. Veel vrienden uit Irak en daarbuiten stuurden hulp, zonder dat ik erom hoefde te vragen. Ik ken mensen die elke maand de helft van salaris inleveren om het onder de vluchtelingen te verdelen. Onder hen zijn moslims uit Kirkuk en Sulaymaniyah. We helpen waar we kunnen. Een maand geleden stuurde de leider van de Iraakse Sjiïeten, Ayatollah Ali al-Sistani, zijn vertegenwoordiger naar Kirkuk. Hij kwam met een pick-up vol voedsel. Het kwam op televisie wat belangrijk is voor de PR. Dus nam hij de kans om te zeggen dat ze ons hebben geholpen. Hij zei: "We willen dank u zeggen en de Christenen helpen omdat ze ook de islamistische vluchtelingen hebben geholpen."
