Door Marta Petrosillo
“In sommige streken op Mindanoa maken we precies hetzelfde mee als wat in Irak gebeurt.” Het zijn de woorden van pater Sebastiano D’Ambra, een Italiaanse missionaris van de PIME congregatie, die al meer dan 50 jaar werkzaam is op de Filipijnen. We spraken met hem over de telefoon.
Antichristelijk geweld
“De toestand is zorgwekkend”, verklaart pater Sebastiano, verwijzend naar de antichristelijke aanslagen op kerstdag in het zuiden van Mindanoa. “Het is moeilijk uit te maken of het geweld met zekerheid gericht was tegen Christenen, maar alles wijst wel in die richting. Onze broeders en zusters in geloof zijn wel degelijk een doelwit voor fundamentalistische groepen.” Hij verklaart dat de aanslagen uitgevoerd werden door leden van de Bangsamoro Islamitische Vrijheidsstrijders (BIIF), een paramilitaire islamitische terreurbeweging die ontstond in 2008 na de opsplitsing van het Moro Islamitisch Bevrijdingsfront (MILF). In 2011 ondertekende de regering in Manila een vredesakkoord met het MILF, waarin beiden zich engageerden om te onderhandelen over een nieuwe wet, de Bangsamoro Basiswet, dat de regio een speciaal statuut zou garanderen. “Maar de akkoorden met de regering werden opgeschort omdat de Filipijnse autoriteiten meer aandacht schenken aan de voor 9 mei 2016 geplande wetgevende en presidentsverkiezingen. Radicale bewegingen zoals het BIIF maken van deze onzekere periode misbruik om terreur te zaaien omdat ze geen heil zien in onderhandelingen met Manila."
Islamitisch radicalisme heeft een lange geschiedenis op Mindanoa. In de 90’er jaren was de terreurbeweging Abu Sayyaf vrij actief en ze was verantwoordelijk voor de moord op Pater Salvatore Carzedda PIME in 1992. De radicalisering zette zich voort door de verspreiding van islamitische groepen geïnspireerd door een Wahabi gedachtengoed en vooral gesteund vanuit Saoedi-Arabië. De afgelopen 10 jaar worden gekenmerkt door de krachtige aanwezigheid van de ‘Jemaah Islamiah’, een Islamitische groep met wortels in Indonesië. “De laatste drie jaar heeft de zogenaamde Islamitische Staat veel aanhang gewonnen in Mindanoa. IS is ook hier aanwezig, al is het niet in dezelfde extreme vorm als in het Midden-Oosten”. Pater Sebastiano verwijst ook naar uitspraken van Islamitische leiders op het eiland, dat een sterke moslimgemeenschap heeft, die hun eigen mensen aanmaanden geen kerst te vieren met de christenen, hoewel dit een oude en diepgewortelde gewoonte is op de Filipijnen.
Dialoog broodnodig
Zamboanga ligt ver van de plek waar de aanvallen op kerstdag plaatsvonden en het nieuws ging bijna ongemerkt voorbij in de media omdat de regering het wil stilhouden in aanloop naar de komende verkiezingen. Toch groeit in de christelijke gemeenschappen de angst omdat ze zich nog levendig een aanslag herinneren van het MILF in 2013 waarbij de helft van de stad werd vernield en waarbij een aantal doden vielen en meer dan 10.000 huizen in vlammen opgingen. “Sindsdien zijn de christenen heel voorzichtig in hun relaties met de moslims, ook al omdat de moslims zelf klagen over hun lokale overheid van de gemeenschap met een meerderheid van christenen (ongeveer 70%), waarin zij geen afbeelding zien van hun eigen groeiende gemeenschap.”
Pater Sebastiano is de stichter van de Silsilah-beweging die al sinds 1984 de interreligieuze dialoog bevordert en die ook een afdeling heeft binnen de plaatselijke moslimgemeenschap. “De groei van het radicalisme wereldwijd bemoeilijkt enerzijds onze missie, maar maakt ze anderzijds meer nodig dan ooit. Zelfs enkele Islamitische leiders die met ons samenwerken, raken ontmoedigd. We hebben behoefte aan meer moed en meer geloof. Het is een lang proces, maar ik ben ervan overtuigd dat dialoog echte verandering kan teweeg brengen en dat ze een klimaat van barmhartigheid kan scheppen. Dat is net waartoe Paus Franciscus ons in dit Heilig Jaar uitnodigt.”
