Jonathan Luciano, directeur van Kerk in Nood op de Filipijnen, interviewde gisteren de bisschop van Marawi, Edwin dela Peña (MSP), over de situatie in Marawi. Terroristen van de Maute-groep hebben de stad aangevallen, Christenen vermoord en gebouwen verbrand, waaronder de kathedraal. Nu al zijn meer dan 10.000 personen geëvacueerd, 65 mensen gedood en zijn er meer dan 200 gewonden. Priester Chito Suganob, de vicaris-generaal, is samen met personeel van de kathedraal ontvoerd. De Katholieke Bisschoppenconferentie van de Filippijnen (CBCP) bevestigt de authenticiteit van een video met priester Suganob die op dinsdag 30 mei op Facebook circuleerde.
Hoe is de huidige situatie in het bisdom van Marawi?
We zitten er nog steeds middenin. Ik weet niet hoe ik het moet omschrijven, onze mensen zijn er niet meer, ze zijn geëvacueerd. Ik weet evenmin hoe de situatie van de achterblijvers nu is, omdat er non-stop wordt gewerkt om de stad te zuiveren en terroristen te verdrijven. Ook zijn er bombardementen en dergelijke. Ik weet niet hoe zij dit overleven.
Is de kathedraal totaal vernietigd?
Ja, mij is verteld dat de kathedraal en het huis van de bisschop volledig zijn vernietigd. Eerst is er brand gesticht en daarna is het door bommen geraakt, omdat we precies in het centrum van de gevechten zitten. Ik weet niet hoe snel we alles kunnen herstellen, maar het zal heel moeilijk worden voor ons allen, niet alleen voor de Christenen maar ook voor de Moslims.
Hoe was de Moslim-Christen relatie in Marawi voor het incident?
Marawi bestaat voor 95% uit Moslims. Wij zijn een heel kleine minderheid, we zijn een zeer kleine Kerk in Marawi. Het overgrote deel van de katholieke populatie in de stad bevindt zich in de universiteit, waar studenten uit andere provincies van Mindanao studeren.
Het was prachtig. We waren betrokken bij interreligieuze dialogen en hebben veel partners. In feite bevond priester Cito zich er middenin, omdat hij connecties heeft met alle Moslim non-profits waarmee we samenwerken in maatschappelijke ontwikkeling en bij onderwijs over de interreligieuze dialoog. Het was prachtig… tot het moment dat dit extremisme opkwam: de gevechten, de aanwezigheid van deze extremistische elementen uit het Midden-Oosten en de radicalisering van jonge mensen.
Sommige van onze mensen waren zich niet bewust van de huidige situatie in het Midden-Oosten en de radicalisering van jonge mensen, vooral hier in Mindanao. Sindsdien is de situatie hier geradicaliseerd. De relaties met onze partners is echter altijd zeer positief gebleven en we hebben van hen begrepen dat zij eveneens tegen de instroom van IS-elementen in Marawi zijn. Ze wisten precies wat de gevolgen ervan zouden zijn op de cultuur van de inwoners, onze manier van leven. De mensen van Marawi zijn altijd heel vreedzaam geweest.
Klopt het dat de meeste mensen geen sympathie hebben voor IS-elementen?
Ja, ja, ja, dat klopt. Wat er nu gaande is en vooral omdat het nu de Ramadan is – een heilige maand voor hen – betekent dat ze niet kunnen vieren op de manier die ze hadden gewild. Ze voelen een zekere woede tegen deze terroristische groepen die de heilige herdenking van de Ramadan verstoren. Dus als de extremistische groepen graag steun hadden gewild van deze mensen, dan krijgen ze die in ieder geval niet meer.
Gebaseerd op de kennis die u heeft over hoe IS handelt in het Midden-Oosten, ziet u verschillen met wat er gebeurt in Syrië en Irak ten opzichte van wat er nu in Marawi gebeurt?
Het lijkt er enigszins op. Het mag dan geen volgend Syrië of Irak zijn, maar zoals de stad eruit ziet na alle bommen, lijkt het niet meer op Marawi. De restanten van de oude stad, alles wat we zien in het nieuws over Marawi, ligt in puin, de verwoesting is overal. Dat is het beeld waaraan we denken bij Syrië en Irak.
Wie zijn de Maute groepering die deze terroristische aanvallen leidden in Marawi?
De Maute zijn Maranaw, bewoners van Marawi. In gesprekken met religieuze leiders hier in Marawi hoorde ik dat zij bestaan uit een voormalig hoofd van Marawi. Nu hij niet langer burgemeester is, zijn de drugshandelaren onder controle. Deze mensen waren een comfortabel leven gewend dankzij het geld van de drugshandel. Nu ze geen macht meer hebben, kan de burgemeester hen niet langer van inkomsten voorzien en moeten ze zelf de kost verdienen. Dat is waarschijnlijk een factor die hen naar radicalisering heeft geleid. Er werd ons ook verteld dat er geld van buitenaf kwam en dat sommige mensen deelnamen aan trainingen door buitenlandse elementen in de roversholen van Lanao Sur. Deze dingen hebben hen waarschijnlijk naar deze manier van leven geleid.
De overheid blijft ontkennen dat IS aanwezig is op de Filipijnen. Wat kunt u daarover zeggen?
Ik durf het niet zeker te zeggen. Ze kunnen het ontkennen zolang als mogelijk, maar van sommige mensen weten we dat zij in het buitenland zijn getraind. De Maute-broeders hebben in het Midden-Oosten gestudeerd. Ze komen van erg rijke families en hebben daarom de middelen om hun kinderen naar Saudi-Arabië en Jordanië te sturen. Dat heb ik gehoord.
Is er een relatie tussen de Maute en de beruchte terroristengroep Abu Sayyaf?
Dat moet wel. Het is een gegeven dat Hapilon in Lanao ligt en een feit dat ze hem een arrestatiebevel wilden geven net voor dit allemaal gebeurde. Dat was de druppel. Hapilon behoort aan Abu Sayyaf toe, dus ze hebben een tactisch bondgenootschap met de Maute-broeders in Lanao Sur. Los van het feit dat ze beiden sympathie hebben voor IS, zijn ze bondgenoten en hebben ze waarschijnlijk hun krachten gebundeld.
Heeft u nieuws over priester Chito of van de andere gekidnapte Christenen?
Ik ben sinds gisteren op de hoogte van de video van pr. Chito. Hij leeft! Ik ben daar erg blij mee, maar ben ook bedroefd over de reacties van de aanhangers van president Duterte, die hem vanwege zijn boodschap berispen zonder enige rekening te houden met zijn huidige situatie als gijzelaar. We hebben ons gevoel voor medemenselijkheid verloren! Hoe droevig! Ik rouw om dit land en leef echt mee met de situatie van pr. Chito en zijn groep.
We hebben pas enkele dagen geleden contact gekregen met de militairen via een commandant van de marine-divisie. Zij vegen Marawi momenteel schoon. Hij beloofde zijn best te doen om pr. Chito en de anderen te lokaliseren. Ze zijn met zo’n 12 tot 15 mensen. Sommigen zijn leraren van het dichtbij gelegen Dansalan-college die toevallig hadden afgesproken op de plaats waar zij nu worden vastgehouden, maar de meesten waren in de kathedraal omdat ze bezig waren met voorbereidingen van het feest van Maria, Hulp der Christenen. Dus er waren veel mensen in het huis en in de kerk die met van alles bezig waren.
Beschouwt u dit incident als een escalatie van de diverse anti-Christelijke voorvallen die reeds zijn gebeurd in Mindanao?
Ja, ik vermoed van wel.
Kent u persoonlijke verhalen van solidariteit tussen Moslims en Christenen in de afgelopen dagen?
Ja, ik weet dat familieleden van mijn chauffeur zich verschanst hadden in een van de rijstfabrieken in Marawi. Zij waren samen met de voorzitter van hun wijkraad, die Maranaw is. Hij is degene die de groep heeft georganiseerd en hen wegwijs maakte in hoe ze moesten reageren als de Maute-groep hen onderweg zou onderscheppen. Daarna gingen allen het huis uit, richting de brug waar de bussen hen stonden op te wachten om Marawi te verlaten. Ik zie hen als helden omdat ze deze groep van Christenen en Moslims leidden, ondanks het gevaar dat hen te wachten stond.
Er waren ook mensen die deze groep probeerden te bereiken. Zij probeerden ook over de brug te komen, maar werden aangesproken door de Maute-groep, de terroristen. Er werd hun gevraagd of ze Christenen waren. Helaas zeiden ze ja, omdat zij niet van te voren wegwijs waren gemaakt. Een andere man, die bij onze kathedraal woont in Marawi, werd uit de groep getrokken omdat hij een kruis als tatoeage op zijn schouder had en mouwloze kleding droeg. Hij werd als Christen herkend. Later hoorden we dat sommige mannen zijn vermoord en in de rivier zijn gegooid. Je kunt in de kranten ook de verhalen lezen over Moslims die Christenen beschermden.
Hoe zal dit incident de Christen-Moslim relatie beïnvloeden in Marawi?
We kunnen er niets aan doen dat de vooroordelen die sommigen hebben tegen Moslims weer oplaaien. Dit is het frustrerende aan ons werk. Interreligieuze dialoog is een zeer fragiel proces en deze incidenten kunnen het fundament dat we hebben opgebouwd weer vernietigen. Sommige mensen wakkeren deze anti-Moslim sentimenten aan. We houden er niet van als dit gebeurt, omdat het zonde is: we hebben veel vooruitgang geboekt in de verbetering in de relatie tussen Moslims en Christenen in Marawi. Als je ons vergelijkt met andere plaatsen, durf ik gerust te zeggen dat onze relatie het beste is. We hebben zoveel gedaan in 41 jaar – het bisdom bestaat bijna 41 jaar. We hebben ook scholen, die er al waren vóór het bisdom bestond. Deze scholen hebben ook altijd opengestaan voor onze Moslim-broeders en voor Christenen. Omdat veel van hun ouders daar hebben gestudeerd en veel professionals in de stad van onze scholen komen, zullen zij hun kinderen altijd daarheen sturen, ze hebben deze houding en zijn trouw aan onze scholen.
Wat is uw boodschap aan de Kerk in Nood-gemeenschap wereldwijd?
Het is heel erg dat ons kleine bisdom, het kleinste en armste van de Kerk in de Filipijnen, deze crisis moet ondergaan. Onze kathedraal is vernietigd, de parochie en het huis van de bisschop zijn vernield. We moeten van de grond af beginnen met het herstellen van de christelijke vertegenwoordiging in dit overwegend Moslimgebied van centraal Mindanao. We moeten doorgaan met onze missie om de hand van verzoening uit te steken in vriendschap met onze Moslim-broers en -zussen. Want dat was de nalatenschap van Paus Paulus VI toen hij het bisdom van Marawi in de jaren ’70 instelde. Hij citeerde toen bisschop Tutu: “Wij Christenen moeten als eerste de hand uitsteken voor verzoening en broederschap met onze Moslim-broers en -zussen. Dat is de manier om de vrede te stichten die is gebroken door de oorlog.” Ik denk dat hetzelfde geldt voor onze huidige situatie hier. We kunnen niet onze rug keren naar wat we zijn gestart, wat het bisdom is begonnen in de jaren ’70. Om door te gaan met de dialoog en te werken met onze Moslim-broers en -zussen. We moeten de relaties weer opbouwen en de gebroken dromen en hoop van zoveel mensen om in vrede te leven helen. We willen gewoon in vrede leven en vragen u ons te helpen deze vrede weer op te bouwen door te werken met Moslims en door met hen in dialoog te zijn.
Wat zijn uw meest urgente noden?
We zijn niet zozeer bezorgd over de noden in Marawi op dit moment. Onze aandacht ligt meer op wat we in deze humanitaire crisis kunnen betekenen die nu in het naastgelegen Iligan plaatsvindt. We hebben zoveel evacués vanuit Marawi en hebben alle steun nodig die we kunnen krijgen. Daarom hebben sommige van onze bisdommen en Caritas Filipinas in Manilla gevraagd hoe ze ons kunnen helpen. Samen met het bisdom Iligan hebben we het pastoraal centrum in Iligan zo ingericht dat we er hulpgoederen kunnen ontvangen. Ook organiseren we van daaruit alle vrijwilligers en distributie. We werken ook samen met de moslim-broers en -zussen met wie we in dialoog zijn. Het is een geweldige kans om onze solidariteit te tonen en te proberen te reageren op de behoeften van onze broers en zussen, vooral in de evacuatiecentra. Dus dit is wat we doen. Als er iets is wat u kunt doen om ons te helpen, dan is het om de aandacht van de wereld te vestigen op wat er nu in Marawi gebeurt. Ook hulpverlening zouden wij bijzonder verwelkomen.
Op dit moment verzorgt de Kerk op de Filipijnen de eerste opvang van slachtoffers van de aanval. Kerk in Nood verwacht hulpaanvragen voor de wederopbouw van programma’s en gebouwen in Marawi. Wilt u specifiek deze mensen helpen, neem dan contact met ons op. Voor hulp aan de Kerk in de Filipijnen kunt u de doneerknop gebruiken of bij uw gift "Filipijnen" vermelden.
