Na de aanname van een nieuwe grondwet zit Egypte klem tussen de heersende Moslim Broederschap en de liberale en seculiere oppositiepartijen. Gewone Egyptenaren hebben een afwachtende houding aangenomen. Zij zien weinig verschil tussen Mubaraks regime en het door de Broederschap geleide Egypte. Ondertussen blijven Salafisten anti-Christelijke fatwa’s uitspreken. Volgens de laatste fatwa mogen Moslims Christenen geen Zalig Kerstmis wensen. Een Islamitische leider stelt op televisie huilend vast dat "Onze Islam zijn goede naam heeft verloren doordat primitieve geesten met sektarische partijen religie te grabbel gooien".
Aan het begin van dit nieuwe jaar, bijna twee jaar na de Revolutie van 25 januari, valt er voor Egypte en de Egyptenaren alleen ontgoocheling te vieren, aangezien de meesten van hen het er over eens zijn dat "de revolutie gestolen is" en "ons Egypte wordt gegijzeld". Het overheersende gevoel is dat "het vaderland verscheurd raakt tussen het bewind van de Hoogste Leidsman van het Moslim Broederschap, de liberalen en hoeders van de burgerlijke maatschappij en de bevolking die dit alles gadeslaat". De prachtige leus van de Revolutie van 25 januari 2011 die vroeg om "Brood, Vrijheid en Sociale Rechtvaardigheid" is opgeschort, terzijde geschoven, uit het hoofd gezet…
Na de reeks van misdaden en leugens afgelopen jaar heerst nu vooral een gevoel van teleurstelling. De presidentsverkiezing verliep twijfelachtig, maar uiteindelijk stemde iedereen ermee in, hopend op goede en juiste besluiten, om echter langzaam maar zeker tot de ontdekking te komen dat het regime steeds meer neigt naar een dictatuur onder streng gezag van het Moslim Broederschap… In november kenden demonstranten voor het presidentiële paleis de nieuwe president de titel toe van ‘schaap", om aan te geven dat iedereen door heeft dat hij een verlengstuk is van de Hoogste Leidsman van de Moslim Broeders. Er zijn al zo veel besluiten aangekondigd die daarna weer gauw werden ingetrokken…
De mensen merken geen verschil met het vorige regime, aangezien er een nieuwe wet tegen demonstraties in de maak is die er alleen toe dient om elke volksbeweging onschadelijk te maken. Of zoals een krant kopt: "De terugkeer van een politiestaat… krachtens de wet"! Toen afgelopen zaterdag het staatshoofd bij de Senaat / het Parlement aankwam "begeleid door een enorme hofstoet, over een weg die was afgezet met talloze bewakers ", deed dit iedereen terugdenken aan het grote gevolg van de vorige president.
In de vroege ochtend van 31 december werd Mohannad Samir, een bekende actievoerder, op het Tahrirplein neergeschoten. Hij kreeg een kogel in zijn hoofd en was klinisch dood verklaart, waardoor hij geen getuigenis kon afleggen over de moord op een demonstrant afgelopen jaar voor het gebouw van de Ministerraad. Twee dagen geleden trokken duizenden demonstranten van de 6 April Beweging de Nijl en het Tahrirplein over om te eindigen bij Abdine, ten oosten van Caïro, om de 17de geboortedag te herdenken van Gaber Salah, Gika genoemd, de tiener die afgelopen november werd neergeschoten toen hij stilstond bij de eerste verjaardag van het bloedbad in de Mohammad Mahmoud-straat. De afgelopen tijd zijn er tien mensen doodgeschoten, onder wie de journalist Al Husseiny Abou Deif, die naar verluid een uitgebreid financieel onderzoek aan het voorbereiden was naar een familielid van een hooggeplaatst en gevestigd politicus.
Deze gebeurtenis verklaart waarschijnlijk waarom gisteren op Nieuwjaarsavond de geplande massabijeenkomst op het Tahrirplein niet doorging. Een enkele viering trok duizenden mensen die zich verzamelden binnen en voor de Evangelische Kerk, een straat achter het Tahrirplein. Op datzelfde ogenblik was er een enorme samenkomst in de Twee Heiligen Kerk in Alexandrië voor de herdenking van de tweede verjaardag van de afschuwelijke bomaanslag op deze kerk waardoor 24 mensen het leven lieten en velen gewond raakten. Paus-patriarch Tawadrous II verraste iedereen door in deze ceremonie voor te gaan.
De nieuwe Patriarch die op 4 november werd gekozen, zal op 6 januari ‘s avonds voor de eerste keer voorgaan in de Kerstviering in de St. Marcus Kathedraal van Caïro. Het is nog onbekend wie als vertegenwoordiger van de staat de viering zal bijwonen. Het Wettelijke Gezag voor Rechten en Hervorming, waarin Moslim Broeders en Salafisten zijn verenigd, sprak onlangs een fatwa uit die het verbiedt om Christenen tijdens hun feesten te groeten. Deze fatwa riep veel felle reacties op. Sjeik Ahmad Mahmoud Karima, een vooraanstaande docent aan de Al Azhar Universiteit, die bekend is vanwege zijn strijd tegen de Salafisten, reageerde fel tijdens een televisie-uitzending met tranen in zijn ogen dat "Onze Islam zijn goede naam heeft verloren doordat primitieve geesten met sektarische partijen religie te grabbel gooien. Al die mensen die zich opwerpen als zedenmeesters, hebben zelf nog nooit gestudeerd en weten niets van religie of theologie", en met de woorden van de Profeet noemde hij hen "onbeduidend, waardeloos". Op Khayrat al Shater, de medewerker van de Hoogste Leidsman van de Moslim Broederschap, die beschouwd wordt als het echte brein achter deze beweging, barste hevige kritiek los vanwege zijn dubbelhartigheid: hij is lid van het bekende Wettelijke Gezag voor Rechten en Hervorming, en tegelijkertijd groette hij op zijn website in het Engels "namens de Moslim Broeders onze Christelijke broeders wereldwijd vanwege hun vreugdevolle Kerstfeesten".
Amba Pakhomios, de bisschop van Behayra en Matrouh (ten westen van de Delta) die de tijdelijke Patriarch was na het overlijden van Paus Shenouda, verklaarde twee dagen geleden stellig dat het verzet vanuit de Kerk tegen de grondwet niet zozeer komt door artikel 219, dat de uitvoering van de Sharia beschrijft, maar eerder vanwege al de artikelen die raken aan algemene vrijheid en mensenrechten.
Een hooggeplaatste leider van de Salafisten stelde: "We willen Christelijke vrouwen niet dwingen om een sluier te dragen, maar we gaan proberen om ze daartoe te overtuigen". Een paar dagen geleden werd een ongesluierde vrouw toen ze klaar was met haar werk bij een ziekenhuis in Tanta, midden in de Delta ten noorden van Caïro, bruut aangevallen door een Islamitische man die haar sloeg en riep "ongelovige, verdorven en goddeloze, we zullen je leren om respect te hebben voor Islamitische waarden"…
In een plaats ten zuiden van Caïro bracht de sjeik van een moskee twee recidiverende inbrekers alsnog ter dood nadat hij eerder had geprobeerd hen te overtuigen om hun leven te beteren, met als verklaring dat hij voorafgaand aan de tenuitvoerbrenging van zijn vonnis Islamitische autoriteiten in de omgeving had gevraagd wat in zo’n geval te doen stond.
Deze reeks gebeurtenissen laat zien hoe zeer iemand tegenwoordig in naam van religie kan handelen zonder acht te slaan op de wet en fundamentele rechten. Tegelijkertijd laat het zien hoe zeer Egypte zich aan het begeven is op een bekrompen en pseudoreligieus pad, te meer daar de heersende stroming zich almaar bevoordeelt en zich elk hoekje en gaatje van Egyptes instituties toe-eigent.
Volgens de ervaren politicus Mohamed Hassanein Heikal, de bekende schrijver en voormalig adviseur van oud-president Nasser, "is de grondwet met geweld opgelegd, aangezien het referendum een echte schertsvertoning was…" De feiten bewijzen dat slechts 20% van de kiesgerechtigden heeft gestemd en volgens waarnemers uit allerlei hoeken is de uitslag vervalst. De grondwet werd bekrachtigd door een Senaat wiens leden grotendeels zijn benoemd door de president. De tegenstanders komen uit alle geledingen van de samenleving: rechters, journalisten, kunstenaars, boeren, vrouwen, arbeiders enz.
Ondertussen nodigde Essam el-Erian, de vice-president van de Partij voor Vrijheid en Rechtvaardigheid (d.w.z. de Moslim Broeders), de voormalige Egyptische Joden uit om terug te keren naar Egypte en om hun geplunderde bezittingen, eigendommen en rechten terug in ontvangst te nemen. De Franse Joodse Autoriteit schat deze rechten op 30 miljard dollar. Op het voorstel kwam een golf van reacties met de strekking dat het voorstel niet realistisch was, noch politiek correct en evenmin wettig. "Vraag liever om de terugkeer van Egyptische gevangen in Israël", aldus een Islamitische leider. Aan de andere kant verklaarde een lid van het leidende gezag van de Partij voor Vrijheid en Rechtvaardigheid dat Essam el-Erian het voorstel op persoonlijke titel deed en daarom niet bindend was voor de partij.
Economisch gezien staat Egypte aan de rand van de afgrond: de prijzen stijgen; de dollar is in een paar dagen bijna een halve Egyptische pond duurder geworden; de mensen kopen haastig buitenlands geld omdat ze op korte termijn devaluatie vrezen van de Egyptische pond; lokale en buitenlandse investeringen worden opgeschort; de werkloosheid steeg van 8,5% in 2011 naar 12,8% in 2012; het toerisme is op een dieptepunt; industrie en landbouw bevinden zich in een recessie; stroomuitval komt steeds vaker voor… Iedereen verwacht prijsstijging van de noodzakelijke levensmiddelen. Sommige economen voorspellen faillissement…
In deze omstandigheden schetste de president twee dagen geleden een optimistisch vergezicht met zijn toespraak voor de Senaat. Sommige kranten reageerden door te zeggen: "Volhardend in liegen, vervalsen en misleiden". Bijna niemand gelooft nog dat de "Islamitische Obligaties" krachtig genoeg zijn om de economie weer in beweging te krijgen. Een krant oppert de mogelijkheid om het Suezkanaal te verhuren aan Qatar voor 99 jaar en vraagt zich af of "we in de 21ste eeuw een Islamitische Ferdinand de Lesseps* zullen krijgen"? Een andere krant stelt de vraag: "Welke richting gaan we op met deze groep (de Moslim Broederschap)"?
En ten slotte kopte gisteren de krant "Destour" (Constitutie) met: "Het volk rouwt om de Egyptische natie voor de dood van de Revolutie van 25 januari. Voor de overleden dierbaren, onze deelneming en voor het volk onze oprechte sympathie". Het overlijdensbericht besluit: "En het volk betaalt de prijs…".
Aan het begin van dit nieuwe jaar is het vooruitzicht verre van rooskleurig. Een van de prestaties van het nieuwe bewind was de vereniging van de oppositie, die hoofdzakelijk bestaat uit liberale en seculiere krachten. Zullen zij in staat zijn om de invloed van de Islamitische beweging te keren?
Egypte loopt het gevaar om na de Arabische Lente een lange en donkere tunnel binnen te gaan van een zwarte en ijskoude winter. Maar Egypte blijft Egypte, met zijn millennialange geschiedenis, uithoudingsvermogen en veerkracht van zijn volk, dat in staat bleek om verschillende culturen en beschavingen een Egyptisch aanzien te geven, zoals het Christendom en de Islam, die een wereldwijde beweging zouden kunnen uitlokken van een enthousiasme voor Egypte, met zijn groot gevoel voor werkelijkheid en humor… Allemaal eigenschappen waarmee nog de meest kritieke situatie overwonnen zou moeten kunnen worden en die hoopvol stemmen voor de toekomst.
* Frans consul te Caïro die zorgde voor de financiering van het Suezkanaal (1859-69).
Bron: AsiaNews ( Andrë© Azzam)
Bron foto: AsiaNews
Vertaling: Camiel Donkers
