Bedenk dat handelingen altijd meer zeggingskracht hebben dan woorden, zelfs in de discussie tussen Beijing en het Vaticaan.
UCANews, "Rocky", vertaling: Camiel Donkers
De situatie binnen de Kerk van China is zeer complex en de scenario’s voor het leven in de Kerk lopen in verschillende regio’s sterk uiteen. Maar wanneer het gaat om de wijze waarop katholieke geestelijken hun kerkelijke gemeenschap met de Heilige Stoel onderhouden, dan kunnen toch een aantal categorieën van geestelijken, d.w.z. bisschoppen en priesters, worden onderscheiden:
1. Geestelijken die zichzelf als gelovig beschouwen en zonder voorbehoud hun trouw aan Rome zweren. In het algemeen zijn velen van hen onder immense druk gezet door de Chinese overheid. Zij voelen zich daardoor erg geïsoleerd, eenzaam en hulpeloos. Ze verdienen onze lof, ondersteuning en aanmoediging.
Maar sommigen van hen zijn tot in het extreme doorgeschoten en kunnen zichzelf zelfs beschouwen als "meer katholiek" dan de Heilige Stoel! Dit komt meestal door hun frustratie en teleurstelling over het Vaticaan. Het beleid van het Vaticaan ten aanzien van de Chinese Katholieke Patriottische Organisatie (CCPA) en de open Kerk is "in hun visie "de laatste jaren erg onrechtvaardig en ontmoedigend geweest. In zoverre kunnen hun redenen om te morren weliswaar geldig zijn, maar zij moeten oppassen voor het gevaar dat de overtuiging van de eigen goedheid binnensluipt en ze in deze val lopen.
2. Geestelijken die hun trouw aan Rome zweren maar bij beproevingen gaan wankelen. Zij kunnen gedwongen zijn tot handelingen die in strijd zijn met hun geweten. In zulke gevallen kan hun aansprakelijkheid worden verminderd door externe omstandigheden of door psychologische factoren. Maar aansprakelijkheid kan hen niet helemaal worden ontzegd.
Menselijke handelingen hebben altijd een ethische dimensie. Iemand maakt zichzelf tot een moreel individu door wat hij willens en wetens doet, ten goede of ten kwade. Dus wanneer je doelgericht een onschuldig individu vermoordt, dan word je een moordenaar; een leugenaar wanneer je een valse getuigenis aflegt tegenover je naaste enz. De Zalige Johannes Paulus II heeft in zijn boek "The Acting Person" laten zien dat mensen door hun vrije handelingen zichzelf realiseren en met elkaar communiceren. Juist doordat vrije handelingen niet overdraagbaar zijn, kunnen ze iemands morele status vormgeven en bepalen.
De mate van aansprakelijkheid is afhankelijk van de ernst van het geval en van kennis en vrijheid, zoals ook het traditionele morele onderricht leert. Bisschoppen die denken dat ze niet langer weerstand kunnen bieden aan voortdurende zware beproevingen zouden hun probleem duidelijk kenbaar moeten maken aan de Heilige Stoel. Spiritueel inzicht en wijsheid kunnen eisen dat ze de Heilige Stoel vragen ontheven te worden van hun bisschoppelijke taken zodat ze geen schade berokkenen aan de gemeente. In deze situatie is de vrees voor "gezichtsverlies" "een typische Chinese karaktereigenschap "een psychologische hindernis die ze moeten overwinnen.
3. Geestelijken die het onderhouden van spirituele banden met Rome beschouwen als "iets goeds" maar niet als absoluut noodzakelijk voor de kern van het katholieke geloof. Ze zijn aangemoedigd door de zogenaamde Chinese deskundigen en overzeese "ruimdenkende" theologen om te geloven dat het onnodig is onvoorwaardelijke trouw te zweren aan Rome.
De Chinese Kerk moet volgens hen "de situatie van het socialistische China als een contextuele factor" ten volle in overweging nemen. Feitelijk wordt ze verteld dat wat ze doen "profetisch" is omdat ze een voorbeeld kunnen stellen en kunnen helpen bij het voorgaan in een wereldwijde "collegiale hervorming" van de universele Kerk door de autonomie te onderstrepen van afzonderlijke kerken.
Ze beweren dat de Kerk lang onder de "dictatuur" van het "te sterk gecentraliseerde pausdom" heeft gestaan. De "pauselijke monarchie" is volgens hen een "achterhaalde onderdrukkende structuur" en helemaal in strijd met de "geest van het tweede Vaticaanse Concilie". Die ruim driehonderd dissidente Oostenrijkse priesters, die enkele weken geleden in Wenen het document Gelofte van Ongehoorzaamheid, gericht tegen de hiërarchie van de lokale Kerk en tegen Rome, hebben ondertekend, zijn een goede illustratie van deze partij van "progressieve" geestelijken uit het Westen.
Er zijn ook andere geestelijken die geloven dat het gehoorzaam blijven aan Rome ongerechtvaardigd is wanneer iemand "gepaste redenen" heeft om het anders te doen. Zij denken dat het goede van onderwerping aan pauselijk gezag terzijde kan worden geschoven wanneer ze zo een "groter goed" menen te kunnen bereiken, bijv. meer "evangelisatiemogelijkheden", het openen van een nieuwe kliniek, het bouwen van een groter klooster voor meer nonnen enz.
Maar de middelen kunnen nooit het doel rechtvaardigen. "De reden waarom een goede bedoeling op zichzelf niet toereikend is, maar ook een juiste keuze van handelingen nodig is, is dat de menselijke handeling afhankelijk is van haar voorwerp…" (Zalige Johannes Paulus II in zijn Encycliek uit 1993, Veritas Splendor p. 78). Hoewel het waar is dat men de mogelijke gevolgen van bepaalde handelingen in morele overweging moet nemen, is het nog beter om te kiezen voor het intrinsiek goede of om het intrinsiek slechte van een bepaalde handeling te vermijden hier en nu in deze concrete situatie, die eerst en vooral wordt bepaald door het morele doel dat wordt gekozen door de wil, "of dat doel wel of niet in staat is om te gelden als door God bevolen, door Hem die "alleen goed is", en dus leidt tot persoonlijke volmaaktheid" (Veritas Splendor p. 78).
Het is daarom niet aan ons om te berekenen en te meten wat de mogelijke gevolgen zijn van een vrij gekozen moreel goede handeling zoals God het wil. In feite is dit type van proportioneel-moreel redeneren met gezag verworpen door het magistrale onderricht van de Zalige Johannes Paulus II in Veritas Splendor, pp. 74-75.
4. Geestelijken die "twee gezichten" hebben, berekenende opportunisten met een utilitaristische kijk op het leven. Om het met een Chinees spreekwoord te zeggen, zij ‘spreken menselijke woorden tot mensen en ‘spookachtige" woorden tot spoken." Ze beweren dat ze altijd in gemeenschap staan met de Universele Kerk onder het spirituele leiderschap van Rome, maar in de praktijk handelen ze daar vaak in strijd mee.
Ze denken dat ze realisten zijn, maar in feite zijn ze alleen pragmatisch in een goddeloze zin. Want ze nemen de realiteit van God niet serieus, hebben voor haar geen volwassen christelijke gevoeligheid. Kort voor zijn dood zei Karl Rahner dat de toekomstige Kerk mystici ontzettend nodig zal hebben. Want zij alleen kunnen de uiterlijke verschijningen doorprikken en de verborgen realiteit van God zien in iedere gebeurtenis en situatie.
5. Geestelijken die samenwerken met de Chinese autoriteiten en schade berokkenen aan de eenheid van de Kerk. Functionarissen van de regering of van de CCPA hebben deze geestelijken ofwel voordelen aangeboden ofwel omgekocht voor persoonlijk gewin (van henzelf, verwanten en/of maë®tresses enz.). Anderen zijn gedwongen of gechanteerd om mee te werken aan het verdoezelen van mislukking of wandaden in hun persoonlijke karakter (bijv. financiële blunders en/of seksueel wangedrag).
6. Geestelijken die het pauselijke gezag tarten en proberen om de Chinese Kerk te verdelen en te veroveren. Zij zijn alleen naar naam katholieken en vele jaren "opgevoed" om actieve partners te worden van de regering of van de CCPA voor het beheersen van het leven van een bisdom. Sommigen kunnen clandestiene communistische partijleden zijn die in het bisdom zijn geïnfiltreerd vanaf het eerste jaar van de opleiding in het seminarie.
We kunnen niet altijd met zekerheid bepalen wie tot welke categorie behoort. In het echte leven zijn categorische grenzen doordringbaar. Iedere geestelijke kan daardoor van één categorie overgaan naar een andere. Maar we moeten bedenken: menselijke daden hebben altijd meer zeggingskracht dan alleen retoriek; zij vormen en geven uitdrukking aan de spiritueel-morele realiteit van een bepaald individu. Aan het eind van de dag, staand voor God van aangezicht tot aangezicht, weet eenieder diep in zijn eigen hart in welke categorie hij werkelijk thuishoort.
"Rocky" is het pseudoniem van een doctoraalstudent die thans buiten China theologie studeert.
