Terwijl er de laatste weken geen opmerkelijke openlijke uitwisseling is geweest tussen Beijing en het Vaticaan, zijn er achter de schermen met China’s verhouding tot de Katholieke Kerk op het vasteland toch wat dingen gebeurd die de moeite waard zijn om te worden opgemerkt.
Om te beginnen is er wat men zou kunnen noemen "Het verhaal van de twee bisschoppen": de Bisschop van Nanchang en de Bisschop van Liaoning (Shenyang). Beide zijn erkend door de Heilige Stoel en China, maar in de periode tussen augustus en september 2011 heeft Beijing de één beloond en de ander gestraft.
De Chinese autoriteiten beloonde Baptist Li Suguang (46), Bisschop van Nanchang door hem toe te staan om deel te nemen aan de door de Sint-Egidius Gemeenschap georganiseerde Internationale Gebedsdag voor de Vrede, die van 11 tot 13 september 2011 in München werd gehouden.
John Baptist Li Suguang werd op 31 oktober tot bisschop van Nanchang gewijd met de goedkeuring van de Heilige Stoel en de Chinese autoriteiten. Zoals de Italiaanse journalist Gianni Valente in zijn interview met hem voor het maandblad 30 Days eraan herinnerde, uitte de nieuwe bisschop openlijk zijn intentie om bij te dragen aan de verzoening tussen de bij de staat geregistreerde Katholieke gemeenschappen en diegenen die zich hebben gedistantieerd van het religieuze beleid van de overheid (in de volksmond "de ondergrondse Kerk").
Het lijkt erop dat hij is beloond, niet voor zijn toezegging om bruggen te bouwen tussen de twee Katholieke gemeenschappen van het vasteland, maar voor zijn deelname aan de onwettige wijding van Eerwaarde Joseph Huang Bingzhang als bisschop van Shantou op 14 juli, die geen pauselijk mandaat had.
De ceremonie ging door in openlijke ongehoorzaamheid aan de Heilige Stoel. Bisschop Li Suguang nam er deel aan en lijkt beloond te zijn voor zijn keuze om de instructies van Beijing op te volgen en niet die van Rome, doordat hem is toegestaan om de ontmoeting in München bij te wonen, ook al werd hij vanuit Beijing door staatsfunctionarissen begeleid.
Maar de Chinese prelaat Paul Pei Junmin, Bisschop van Liaoning (Shenyang) in noordoost China, die ook door zowel Rome en Beijing erkend is, werd gestraft voor zijn weigering om deel te nemen aan diezelfde wijding in Shantou.
De 42-jarige bisschop weerstond een uitdrukkelijk bevel vanuit Beijing om die ceremonie te leiden, waarbij hij werd gesteund door 80 priesters, religieuzen en leken uit zijn bisdom. Voor deze weigering werd hij "geschorst" van zijn taken op nationaal en provinciaal niveau in de door de staat erkende Katholieke Kerkgemeenschap.
Afgelopen augustus werd hij dus eerst geschorst als vice-president van de door de staat bevestigde Bisschoppelijke Conferentie van de Katholieke kerk in China (een organisatie die niet erkend is door Rome). Hij was gekozen voor deze positie door het Nationale Congres van Katholieke Afgevaardigden dat in december 2010 in Beijing werd gehouden.
Zijn verkiezing voor die rol kwam inderdaad na zijn deelname aan de onwettige wijding van Eerwaarde Joseph Guo Jincai tot bisschop van Chengde in november 2010, onder druk van Beijing en in strijd met het openlijke verzet van Rome. Dit was de eerste onwettige wijding sinds eind 2006, en sindsdien zijn de betrekkingen tussen China en het Vaticaan verslechterd.
Nu werd afgelopen september Bisschop Pei Junmin ook geschorst van zijn functie als Hoofd van de Katholieke Patriottische Vereniging (CCPA) en van de Commissie voor Kerkelijke Aangelegenheden van Liaoning. Ook hij was voor deze functies gekozen.
Er moet worden opgemerkt dat Bisschop Pei Junmin ook een vriend is van de Sint-Egidius Gemeenschap, die goede contacten heeft met de Chinese autoriteiten, en hij mocht haar vorige Internationale Gebedsdag voor de Vrede in Barcelona oktober 2010 bijwonen.
Deze gebeurtenissen "de beloning en de bestraffing van bisschoppen "laten duidelijk zien hoe Beijing Katholieke bisschoppen in China behandelt. Medewerking aan de Chinese autoriteiten in weerwil van Rome wordt beloond, verzet daartegen wordt bestraft.
Eerder in 2011 bestraften de Chinese autoriteiten ook Bisschop Joseph Li Liangui van Cangzhou (Xianxian) omdat hij het Nationale Congres van Katholieke Afgevaardigden in Beijing in december 2010 niet bijwoonde. Zij bestraften hem door hem te ontheffen van zijn functie in de Politiek Raadgevende Conferentie van de provincie Hebei, zoals UCA News, de belangrijkste Katholieke nieuwsagentschap in Azië, berichtte.
Dit systeem van belonen en bestraffen van Katholieke bisschoppen roept weer vragen op over religieuze vrijheid in China. In theorie wordt zij door de Chinese Grondwet gegarandeerd, maar in de praktijk is zij afhankelijk van wat de autoriteiten eronder wensen te verstaan.
Het is duidelijk dat elke in de toekomst te bereiken overeenstemming tussen de Heilige Stoel en China niet alleen zal moeten gaan over de netelige kwestie van de bisschoppelijke benoeming, maar ook over de fundamentele vraag van religieuze vrijheid voor de bisschoppen. En zoals de hierboven genoemde gevallen laten zien, houden deze twee problemen met elkaar verband.
door: Gerard O"Connell
Vertaling: Camiel Donkers
Foto: Chiesa espresso
